سواد رسانه‌ای در یک نگاه
به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صداوسیما، به اعتقاد صاحب نظران علوم ارتباطات، سواد رسانه‌ای در یک تعریف بسیار کلی عبارت است از نوعی درک متکی بر مهارت که بر اساس آن می‌توان انواع رسانه‌ها و انواع تولیدات آن‌ها را شناخت و از یکدیگر تفکیک و شناسایی کرد.
سواد رسانه‌ای می‌تواند به مخاطبان رسانه‌ها بیاموزد که از حالت انفعالی و مصرفی خارج شده و به معادله متقابل و فعالانه‌ای وارد شوند که در نهایت به نفع خود آنان باشد.
سواد رسانه‌ای را می‌توان بستر منطقی دسترسی، تجزیه و تحلیل و تولید ارتباط در شکل‌های گوناگون رسانه‌ای و در همین حال تأمین ضوابط مصرف محتوای رسانه‌ای از منظر انتقادی دانست.
به واقع سواد رسانه‌ای نگرشی بازاندیشانه، مسئولانه، انتقادی و خلاقانه نسبت به متون رسانه‌ای یا همان تلفیقی از مهارت‌های تفکر انتقادی با دانش ارتباطی، پیرامون محتوای رسانه‌ای است که به قضاوت دقیق‌تر منجر می‌شود.
افرادی که دارای سواد رسانه‌ای هستند تفسیر‌ها و انتخاب هایشان را خود انجام می‌دهند، اما افرادی که فاقد این توان هستند به رسانه‌ها اجازه می‌دهند که براییشان گزینش کنند.
در عین حال، سواد رسانه‌ای به مخاطب این توان را می‌دهد که اخبار واقعی را از اخبار جعلی اعم از اخبار نادرست و اخبار گمراه کننده تشخیص دهد و تحت تاثیر ان‌ها قرار نگیرد. فرانسیس فوکویاما فیلسوف آمریکایی ژاپنی تبار سال ۲۰۱۶ را با توجه به گستره اخبار جعلی " زمان ظهور جهان پسا حقیقت" نامید.
فقدان سواد رسانه‌ای در محیط بین المللی می‌تواند آثار جبران ناپذیر به همراه داشته باشد
مخاطبان و کاربران معمولا در محیط زندگی خود کم و بیش درباره رسانه‌های محلی سواد رسانه‌ای پیدا می‌کنند و از نیت این رسانه‌ها باخبر می‌شوند، اما درک و فهم این مسئله در محیط بین المللی بسیار دشوار است و احتمال اینکه مخاطبان و کاربران در محیط بین المللی بیشتر در معرض تبلیغات سوء رسانه‌ها قرار بگیرند بیشتر است.
موارد زیادی از سوء استفاده قدرت‌های متجاوز و توسعه طلب از فقدان سواد رسانه‌ای ملت‌ها در جهان پسا ظهور و گسترش اینترنت وجود دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به دامن زدن به انقلاب‌های رنگین در مناطق استقلال یافته از فروپاشی اتحادیه جماهیر شوروی و یا جنبش‌های موسوم به بهار عربی در سال ۲۰۱۰ اشاره کرد که پس لرزه‌های آن همچنان ادامه دارد.
ازاینرو شناخت محیط بین المللی و همچنین منافع و سیاست‌های دولت‌های متبوع رسانه‌ها برای دستیابی به سواد رسانه‌ای در این عرصه ضروری است و فقدان آن می‌تواند به بروز فاجعه‌های جبران ناپذیر منتهی شود.
چرایی تحریک به ایجاد آشوب واغتشاش درایران از منظر سواد رسانه‌ای
هیچ کس در ایران از اتفاقی که برای مرحومه مهسا امینی رخ داده راضی نیست و همه منتظرنتایج پیگیری‌های قضایی و قانونی در این زمینه هستند، اما اینکه چرا دولت‌ها و رسانه‌های غربی، اسرائیلی و سعودی در ائتلاف با یکدیگر این رخداد را به بهانه‌ای برای تسویه حساب‌های خود با ایران قرارداده اند از زاویه سواد رسانه‌ای قابل فهم و درک است. از این منظر تحریک به ایجاد آشوب و اغتشاش در داخل ایران، انتقام ائتلاف مثلث غرب، اسرائیل و سعودی از ایران بابت: ۱- مقاومت در احقاق حقوق هسته‌ای ۲- ایجاد موازنه در سیاست خارجی از طریق نزدیکی به روسیه و چین و عضویت رسمی در سازمان شانگ‌های ۳- مشارکت گسترده و میلیونی ایرانی‌ها در مراسم اربعین ۴- و در نهایت آغازانتفاضه جدید درفلسطین است که در اصل از نقض تعهدات اسرائیل در عمل به قطعنامه‌های سازمان ملل و توافقنامه‌های سازش ناشی می‌شود، اما تل آویو آن را از چشم ایران می‌بیند. این بدین مفهوم است که دشمنان و رقبای جمهوری اسلامی به دلیل قدرت و توان بازدارندگی ایران از اقدام نظامی مایوس شده اند و لذا تمام تلاش خود را برای ایجاد آشوب در داخل متمرکز کرده اند و به هر بهانه‌ای به آن متوسل می‌شوند و چه بسا امکان دارد اهداف نظامی شان را در پشت آشوب افکنی پنهان کنند.
احمد کاظم زاده
