به گزارش بهداشت نیوز: از سال‌های آغازین و ابتدایی قرن بیست و یکم رسانه‌ای نوظهور و بسیار گسترده‌ای معرفی شد که از نظر ساختار و نوع کارکرد با سایر رسانه‌های کلاسیک متفاوت بوده و مخاطبین آن نیز بسیار پرشمارتر هستند. این رسانه جدید شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های مجازی هستند که به‌طورکلی مفهوم ارتباطات را در دنیای انسان تغییر دادند.
در عصر اطلاعات دیجیتال بسیاری از انسان‌ها ازآن‌جهت که به اطلاعات مختلفی ازجمله تحلیل‌های اقتصادی دسترسی آسانی دارند، آن‌ها را واقعی و درست دانسته و وارد زندگی خود می‌کنند که درنتیجه آسیب زیادی را به خود و جامعه اطراف خود وارد خواهند کرد.
ما در آستانه آغاز دهه سوم قرن بیست و یکم میلادی قرار داریم که به‌گونه‌ای دوران دیجیتال و عصر اطلاعات محسوب می‌شود. در حال حاضر یک نسخه بایگانی‌شده دیجیتال از همه‌چیزهایی که تاکنون گفته‌شده، نوشته‌شده یا اتفاق افتاده است، در موضوع‌های مختلف از اخبار منطقه‌ای تا آموزه‌های اخلاقی ارسطو یا هر چیزی که نیاز داریم بدانیم یا می‌خواهیم بدانیم، در اینترنت وجود دارد که به معنای واقعی کلمه این اطلاعات خوب بوده و درعین‌حال خوب نیستند.
در حال حاضر در دوران اطلاعات دیجیتال، انسن ها همواره در معرض خطر قربانی شدن در برابر پدیده بالقوه جریان سریع دسترسی به اطلاعات قرار داریم.اما باید توجه داشت بسیاری از داده هایی که در دنیای اطلاعات دیجیتال امروز در حال ردوبدل شدن هستند، ممکن است غلط و یا غیرواقعی باشد. بهتر است که جریان سریع دسترسی به اطلاعات را در نظر داشته و با دقت بیشتر و تفکر بیشتری آن‌ها را باور کرده و زندگی امان را بر پایه آن بنا کنیم.
امروزه، به نظر می‌رسد که بیشتر اطلاعات رایگان هستند اما اطلاعاتی که ما می‌توانیم به آن‌ها اعتماد کرده و از آن استفاده کنیم، زیاد نیستند. در حال حاضر افراد زیادی هستند که اخبار و اطلاعات اقتصادی را دنبال کرده و حجم بالایی از این اطلاعات غلط را با خود حمل کرده و در زندگی خود به کار می‌گیرند فارغ از اینکه همه این اطلاعات واقعی و درست نیستند.
تهدیدهای بالقوه شبکه‌های اجتماعی
امروزه هم‌زمان با گسترش شبکه‌های اجتماعی، بستر مناسبی برای اشاعه نظرات افراطی و مبتنی بر نژادپرستی و نفرت فراهم‌شده است که این موضوع مستلزم برنامه‌ریزی دقیق جهت مبارزه با این نفرت پراکنی و گسترش خشونت است.
برخی از کاربران شبکه‌های دنیای مجازی خود را سفیدپوستانی برتر و متمایز می‌دانند که از یهودی‌ها، سیاه‌پوستان، مسلمانان، مردم امریکای لاتین و ... متنفر هستند. امروزه شما می‌توانید نظرات مختلف خوب و بد خود را از طریق اینترنت و به‌صورت آنلاین با تعداد زیادی از مخاطبان و بدون ترس از سانسور توسط شرکت‌های بزرگ فناوری به دلیل اشاعه نفرت، به اشتراک بگذارید.
این موضوع به اعتقاد کارشناسان یکی از آفت‌ها و آسیب‌های مهم موجود در دنیای مجازی است. متأسفانه دنیای فناوری در این حوزه در مسیری باریک بین آزادی بیان و سخنان تنفرآمیز در حال حرکت بوده و این موضوع به افراد متعصبین افراطی امکان انتشار و اشاعه نظرات و اعتقاداتشان را می‌دهد. البته از سوی دیگر همین قابلیت برای گروه‌های صلح‌طلب و اجتماعی نیز وجود داشته و به آن‌ها امکان جذب مخاطب و طرفدار می‌دهد.
در این حوزه با شرکت‌ها و نه دولت‌هایی روبه‌رو هستیم که آزاد هستند به هر نحوی که دوست دارند صحبت کرده و نظراتشان را مطرح کنند و با گروه‌های مختلف برخورد کنند. در بسیاری از موارد شرکت‌های فیس‌بوک، توییتر و یوتیوب سیاست‌هایی تهاجمی در برابر داعش و فعالیت‌های مشابه اتخاذ کرده و با گسترش نظرات آن‌ها مبارزه می‌کنند.
در حال حاضر فیس‌بوک با استفاده از هوش مصنوعی قادر به شناسایی و متن‌ها و تصاویری است که از گروه‌های تروریستی حمایت می‌کنند. این تصاویر و متن‌ها با استفاده از الگوریتمی ویژه شناسایی‌شده و با آن‌ها برخورد می‌شود. این فناوری همچنین برای سایر شبکه‌های اجتماعی از قبیل وبلاگ‌ها، اینستاگرام و ... نیز استفاده‌شده و کاربرانی که با افراد زیادی سروکار داشته و مشکوک به ارتباط با تروریست‌ها و گروه‌های افراطی هستند، تحت نظر قرارگرفته و در صورت نیاز حساب کاربری آن‌ها مسدود می‌شود. شبکه‌های مختلف اجتماعی علاوه بر کاربردهای مفید خود دارای پتانسیل بالقوه‌ای برای تروریست‌ها هستند که می‌توانند از آن به‌عنوان فرصتی برای انتقال پیام و جذب نیروهای تازه استفاده کنند. از سوی دیگر شرکت‌ها و کاربران عادی می‌توانند به روش‌های مختلفی با این سوء استفاده مبارزه کنند.
پس از عملیات‌های تروریستی رخ‌داده در اروپا طی سال‌های گذشته، گوگل و سایر شرکت‌های بزرگ اینترنتی با یکدیگر برای مقابله با محتوای تروریستی در اینترنت توافق کردند.
به اعتقاد کارشناسان، این مبحث یعنی وظیفه شهروندی کاربران شبکه‌های مختلف اجتماعی بسیار مهم ارزیابی‌شده و هر یک از کاربران به‌عنوان عضوی از شبکه‌های جهانی موظف به گزارش موارد مشکوک و پیام‌هایی هستند که می‌تواند مرتبط با فعالیت‌های تروریستی باشد.
خطرات شبکه‌های اجتماعی برای کودکان
طی سال‌های گذشته بحث‌های متعددی در رابطه با حریم شخصی کودکان و کنترل محتوای ارائه‌شده به افراد زیر ۱۶ سال انجام‌شده است.امروزه بسیاری از کودکان در سراسر جهان به‌سادگی و به‌طور روزانه به اینترنت دسترسی داشته و از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند.
به‌طورکلی نگرانی‌های زیادی درباره نحوه کدگذاری اطلاعات شخصی این افراد و همچنین محتوای ارائه‌شده به آن‌ها وجود دارد و علی‌رغم وجود موارد متعدد بسیار مناسب برای کودکان، حتی شرکت‌های بزرگ فناوری نیز اذعان دارند که تهدیدات زیادی در این حوزه وجود داشته و باید در قوانین موجود تجدیدنظر کرد.
قوانین مربوط به نام قانون حفاظت از حریم شخصی کودکان (coppa)، در سال ۱۹۹۸ تصویب شد. این قوانین برای زمان خود نسبتاً مناسب بودند اما بیست سال بعد با بروز تغییراتی اساسی در دنیای اینترنت، نگرانی‌های مهم دیگری به وجود آمده است. امروزه با ساخته‌شدن سایت‌هایی که برای کودکان زیر ۱۳ ساله هستند، این اختیار به آن‌ها داده شد که چه تبلیغاتی را تماشا کرده و چه مواردی را حذف کنند.
متأسفانه حوزه مورد بحث بسیار گسترده بوده و شامل تنها یک یا چند سایت نشده و حتی در مطالعات مختلفی مشخص شد پلتفرم گوگل نیز این موضوع را نقض کرده است؛ زیرا کودکان زیر ۱۳ سال از این سایت استفاده می‌کنند و بااین‌حال، اعداد، داده‌های موقعیت جغرافیایی و دیگر شناسه‌های منحصربه‌فرد هر کاربر به‌سادگی می‌تواند مورد سو استفاده قرار گیرد.
در بین سایت‌های بسیار محبوب در بین کودکان، شبکه‌های مبتنی بر ویدیو مانند یوتیوب محسوب می‌شود. یوتیوب دارای کانال‌های بی‌شماری است که به‌طور واضح کودکان را هدف قرار می‌دهند. درواقع، یوتیوب در بین کودکان بسیار محبوب است و این موضوع در حالی است که دوسوم از کودکان ایالات‌متحده امریکا و به‌ویژه آن‌هایی که در محدوده سنی ۶ تا ۱۲ ساله هستند، معمولاً یک دستگاه شخصی برای مشاهده محتوای اینترنتی در اختیاردارند.
طبق نتایج یک پژوهش انجام‌شده در این رابطه که در شکایت سازمان چستر از گوگل ارائه‌شده است، تقریباً سه‌چهارم بچه‌ها در این گروه سنی به‌طور روزانه به یوتیوب مراجعه می‌کنند. به همین دلیل و موارد متعدد مشابه، شرکت‌های فن‌آوری باید فضاهای جداگانه‌ای برای کودکان تدارک ببینند.
یکی از مهم‌ترین مباحثی که باید در این خصوص موردتوجه قانون‌گذاران قرار گیرد، بحث فیلم‌های تبلیغاتی و محتوای مرتبط با حوزه تبلیغات است که به‌طور ناخواسته به کاربران ارائه‌شده و بسیاری از آن‌ها برای کودکان مناسب نیستند. اگرچه در این زمینه نظرات و ایده‌های متفاوتی وجود دارد اما اکثریت کارشناسان با یکدیگر هم‌عقیده هستند که دنیای بی‌قانون و درهم اینترنت برای مواجه با کودکان نیازمندی بازبینی و وضع قوانین جدیدی است.
از سوی دیگر به باور روانشناسان و کارشناسان حوزه علوم اجتماعی، اعتیاد و آسیب‌های جانبی به دلیل استفاده افراطی از شبکه‌های اجتماعی مجازی، در نوجوانان تأثیری بسیار بیشتر و عمیق‌تر دارد. بر اساس مطالعات جدید انجام‌شده توسط پژوهشگران، علاقه و عشق بیش‌ازحد نوجوانان به تکنولوژی، مهم‌ترین دلیل اعتیاد آن‌ها به این شبکه‌های اجتماعی بوده و تأثیرگذارترین فاکتور در رفتارهای افراطی آن‌ها محسوب می‌شود.
آمارهای ارائه‌شده در پژوهش‌های این حوزه نشان‌دهنده شرایط نه‌چندان منطقی استفاده نوجوانان از شبکه‌های اجتماعی است.از سوی دیگر بررسی‌های کارشناسان نشان می‌دهد که بیش از 72 درصد از این نوجوانان از اعتیاد خود به شبکه‌های اجتماعی و بازی‌های کامپیوتری با خبر نبوده و از خطرات این اعتیاد آگاهی ندارند. این اعتیاد و وابستگی به شبکه‌های مجازی گاهی خطراتی به‌مراتب جدی‌تر از سپری کردن زمان زیاد یا دیدن محتوای مرتبط با بزرگ‌سالان را شامل شده و می‌تواند منجر به تهدید جانی آن‌ها شود.
در سال‌های گذشته شاهد ظهور چالش‌های مختلفی در دنیای مجازی بودیم که اگرچه بسیاری از آن‌ها در ظاهر بی‌اهمیت و بچه‌گانه بودند اما در دنیای نوجوانان و جوانان تأثیرات عمیق و مخربی داشت. درواقع طی سال‌های گذشته شاهد انتشار اخباری از چالش‌های عجیب‌وغریب اینترنتی بودیم که متأسفانه برخی از این چالش‌ها در ابعاد جهانی و کشورهای مختلفی نفوذ کرده و قربانیان فراوانی نیز گرفته و برای مدت‌زمانی نه‌چندان کوتاه در صدر اخبار رسانه‌ها قرار گرفتند.
متأسفانه هدف اصلی بیشتر این چالش‌ها، آسیب رساندن کاربران به خود بوده و باعث نگرانی بسیاری از خانواده‌ها و مراکز فرهنگی و آموزشی شد. موضوعی که کارشناسان علوم اجتماعی و روان‌شناسی باید به آن پاسخی منطقی داده و راهکارهایی برای مواجه با این شرایط ارائه کنند. در مواجهه با این شرایط تأکید می‌شود که به‌هیچ‌عنوان به فرزندان نوجوان و کودک خود اجازه استفاده نامحدود و بدون کنترل از اینترنت را نداده و به‌طور ویژه روابط او در شبکه‌های مجازی را کنترل کنید.
چالش‌هایی مانند نهنگ آبی منجر به مرگ بیش از 130 نفر شد و یا چالش عبور (The Pass Out Challenge) که افراد شرکت‌کننده باید خود را در شرایط خفگی قرار داده و تا مرز مرگ پیش می‌رفتند به‌طور عمده نوجوانان را هدف قرار داده بود. در این میان چالش‌هایی مانند سیلی زدن، خوردن یک قاشق فلفل تند یا دارچین، فرار از خانه برای 48 ساعت و ... هر یک ازجمله چالش‌هایی بودند که تهدیدی جدی برای نوجوانان محسوب می‌شدند.
