به گزارش مشرق، چندی پیش عملیات نفوذ با اقدام متا و توئیتر در حذف بخشی از این شبکه حساب‌های جعلی فاش شد.
دو موسسه Graphika و «رصدخانه اینترنتی استانفورد» (Stanford Internet Observatory) اواخر ماه سپتامبر(مهرماه) ۲۰۲۲ با استفاده از اطلاعات ارائه شده از سوی مدیران متا، اینستاگرام، توئیتر و فیسبوک در مورد حساب به ظاهر شخصی یا سایت رسانه‌ای جعلی، نتیجه پژوهشی را منتشر کردند که از عملیات نفوذ ارتش ایالات متحده خبر می‌دهد.
نکته مهم اینجاست که این حساب‌ها به صورت مستقیم به فرماندهی مرکزی ایالات متحده (Centcom) و برخی از رسانه‌های خبرپراکنی وابسته به دولت آمریکا ارتباط داشته‌اند.
در بخش زیر متن ترجمه این گزارش تحلیلی دو موسسه یادشده با عنوان «صداهای ناشنیده: ارزیابی پنج سال پویش نفوذ مخفی طرفدار غرب» بدون دخل تصرف و تنها به صورت خلاصه ارائه شده تا نشان داده شود اندیشکده‌های غربی نیز پذیرفته‌اند کارزار فشار علیه ایران در رسانه‌های اجتماعی از طریق ایجاد حساب‌های جعلی به وسیله ارکان اصلی ایالات متحده دنبال می‌شود تا با ارائه اطلاعات نادرست، فریب و حتی ترویج رویکردهای افراطی و انتساب آن به افراد وابسته به نظام، موجب بدبینی افکارعمومی به جمهوری اسلامی شوند.
به باور ترتیب دهندگان این پژوهش، اگرچه رسانه‌های اجتماعی مورد اشاره در این بررسی، تعداد زیادی از حساب‌ها، پیام‌ها و گروه‌های اطلاع رسانی وابسته به پنتاگون را حذف کرده‌اند اما به طور قطع تعداد زیادی از این حساب‌ها در قالب‌های مختلف و از طرف دیگر نهادهای اطلاعاتی، جاسوسی و نظامی غربی در حال فعالیت هستند و شاید هیچگاه کارکردهای پنهانی آنها روشن نشود.
در مورد حوادث اخیر کشورمان گویی در دنیا هیچ اتفاق مهم دیگری رخ نداده است اما پیام‌های مربوط به مهسا امینی تنها در یک رسانه اجتماعی ده‌ها میلیون بار دست به دست می‌شود.
جالب اینجاست که همه این پیام‌ها از تعداد محدودی IP در حدود (چندصدهزارعدد) منتشر شده است.
نکته جالب‌تر از نظر تهیه‌کنندگان این گزارش آن است که تمرکز اصلی این عملیات نفوذ غرب از تاکتیک‌های فریب، اطلاعات نادرست، نفوذ، بزرگنمایی و ... علیه نظام کشورهایی مانند روسیه، چین و ایران استفاده کرده که به شدت رویکردی ضد غربی و مخالف یکجانبه‌گرایی آمریکا دارند.
متن زیر خلاصه بخش مقدمه و گروه ایران از این گزارش مشروح است:
میانه‌های تابستان امسال (جولای و اوت - مرداد و شهریورماه) «توئیتر» و «متا» دو مجموعه از حساب‌های دارای همپوشانی را به دلیل نقض مقررات خدمات پلتفرم خود حذف کردند. توئیتر اعلام کرد این حساب‌ها با سیاست‌های آن در زمینه «دستکاری پلتفرم و هرزنامه» مغایرت دارند. متا نیز تاکید کرد که این حساب‌ها در پلتفرم یادشده در عملکرد غیرقانونی برنامه‌ریزی شده، دخیل بوده‌اند.
پس از حذف این دارایی (حساب‌ها)، هر دو پلتفرم شبکه اجتماعی اطلاعاتی را برای تحلیل بیشتر در اختیار موسسه‌های Graphika و «رصدخانه اینترنتی استانفورد» (SIO) قرار دادند.
تحقیقات مشترک این دو مرکز مشخص کرد یک شبکه به هم پیوسته از حساب‌ها را در توئیتر، فیسبوک، اینستاگرام و پنج پلتفرم رسانه اجتماعی دیگر پیدا کرده که از تاکتیک‌های فریبنده برای ترویج روایت‌های مورد حمایت غرب در خاورمیانه و آسیای مرکزی استفاده می‌کردند. به نظر می‌رسد مجموعه داده‌های این پلتفرم‌ها، مجموعه‌ای از پویش‌های مخفی را در یک دوره حدود پنج ساله پوشش داده است.
این پویش‌های به طور مداوم روایت‌هایی را رواج می‌دادند که منافع ایالات متحده و متحدانش را در مقابل کشورهایی از جمله روسیه، چین و ایران ترویج کرده‌اند. این حساب‌ها به‌شدت روسیه را به دلیل کشتار غیرنظامیان و اقدامات سربازانش با عنوان «جاه‌طلبی‌های امپراتوری» کرملین پس از تهاجم این کشور به اوکراین هدف انتقاد قرار دادند.
برای تبلیغ این روایت و سایر داستان‌ها، این حساب‌ها مقاله‌های خبری رسانه‌های مورد حمایت دولت آمریکا همچون «صدای آمریکا» و «رادیو اروپای آزاد»، و لینک وب‌سایت‌های تحت حمایت ارتش ایالات متحده را به اشتراک می‌گذاشتند.
توئیتر و متا همچون افشاسازی‌های قبلی، جزئیات فنی تحقیقات خود را به اشتراک نگذاشته‌اند واین فعالیت را به طور رسمی به نهاد یا سازمانی نسبت نداده‌اند؛ در حالی که توئیتر کشورهای احتمالی مبدا این اقدامات را ایالات متحده و بریتانیا عنوان کرد، متا کشور مبدا این اقدامات را ایالات متحده دانست.
مجموعه داده ارائه شده از سوی توئیتر به دو مرکز پژوهشی یادشده از انتشار ۲۹۹ هزار و ۵۶۶ توئیت به وسیله ۱۴۶ حساب از مارس(اسفند) ۲۰۱۲ تا فوریه(بهمن) ۲۰۲۲ حکایت دارد.
این پویش در دو مسیر متمایز صورت گرفت: نخست پویش پیام‌رسانی آشکار دولت ایالات متحده به نام «ابتکار وب فرامنطقه‌ای» (Trans-Regional Web Initiative) بود که به طور گسترده در مطالعات دانشگاهی، گزارش‌های رسانه‌ای و سوابق قراردادهای فدرال مستند شده است.
دومین مورد، شامل مجموعه‌ای از کارزارهای پنهانی با منشأ نامشخص بوده است. این پویش‌های مخفی شامل ۳۹ پروفایل فیسبوک درکنار ۱۶ صفحه، دو گروه و ۲۶ حساب اینستاگرام می‌شد که از سال ۲۰۱۷ تا جولای(تیرماه) ۲۰۲۲ فعال بودند.
مخاطبان
در حساب‌هایی که از سوی توئیتر و متا شناسایی و حذف شدند، افراد با نام‌های جعلی، چهره‌های GAN یا با عنوان رسانه‌های مستقل فعالیت می‌کردند؛ از میم‌ها و ویدئوهای کوتاه تا هشتگ و درخواست‌های آنلاین استفاده کردند، تلاش داشتند همه تاکتیک‌ها را مورد استفاده قرار دهند تا دیدگاه افکارعمومی کشورهای هدف را به نفع غرب تغییر دهند.
گروه‌بندی‌های عمده
نکته جالب در این بررسی آن است که روش مورد استفاده پنتاگون، یک ساختار شبکه‌ای پنهانی را ایجاد کرد و هزاران حساب به هم پیوسته را در ده‌ها خوشه مدیریت می‌کرد و سپس حساب‌ها در هفت گروه بر اساس قدرت و روابط آنها با یکدیگر درکنار تحلیل زبانی، علاقه‌مندی و ویژگی‌های رفتاری دسته‌بندی شدند. پنج مورد از این گروه‌بندی در دو بخش تحلیلی ترکیب می‌شوند: ایران (با سه گروه‌بندی) و عربی خاورمیانه (با دو گروه‌بندی).
بخش‌های اصلی شبکه عبارتند از:
سه مورد از گروه‌بندی‌ها یعنی حدود نیمی از نقشه (۴۵.۴ درصد) بر ایران متمرکز شده‌اند.
_ بزرگترین گروه بر ۱۲ دسته از حساب‌های سیاسی متمرکز است که به شدت از دولت ایران حمایت می‌کنند.
_ گروه دیگری با اندازه تقریباً مساوی بر ۹ دسته از حساب‌های سیاسی متمرکز است که به شدت با دولت مخالف هستند.
_ گروه سوم شامل هفت خوشه است که به طور عمده شامل حساب‌های شخصی با ویژگی‌های غیرتوصیفی همچنین حساب‌هایی متمرکز بر نوشتار و سایر موضوع‌های فرهنگی است. گروه سوم به‌طور کلی از نظام ایران انتقاد می‌کند.
البته این شبکه گروه‌های دیگری را در طبقه‌بندی خاورمیانه عرب زبان (شامل جوامع عرب زبان عراق و عربستان)، افغانستان (با تمرکز بر زندگی شخصی، دولت و محققان/دانشمندان و پاکستان) و بین‌الملل (حساب‌های شخصی و رسانه‌های بین‌المللی و تأثیرگذاران اجتماعی) را در کنار یک گروه خوشه‌بندی نشده مورد بررسی قرار داد.
(فصل چهار) ایران
بررسی اجمالی
در این بخش از گزارش، فقط ۲۱ حساب توئیتر، دو صفحه فیسبوک، پنج پروفایل فیسبوک و ۶ حساب اینستاگرام که پویش مخفی متمرکز بر مخاطبان ایرانی را تشکیل دادند، مورد بررسی قرار گرفته است.
این دارایی‌ها (حساب‌ها) نام‌هایی به زبان فارسی داشتند و به صورت عمده مطالب فارسی را در مورد ایران منتشر می‌کردند. حساب‌های توئیتر از نوامبر(آبان) ۲۰۲۰ تا مارس(اسفند) ۲۰۲۲ بیشتر پست ارسال کردند و صفحات فیسبوک و حساب‌های اینستاگرام نیز بیشتر از می(اردیبهشت)۲۰۲۱ تا ژوئن(خرداد) ۲۰۲۲ فعال بودند.
تعدادی از حساب‌های توئیتر به حساب‌های فیسبوک و اینستاگرام مرتبط بودند. به عنوان نمونه آنها نام‌های کاربری مشابهی را به اشتراک گذاشتند. با این حال، حساب‌های توئیتر طیف وسیع‌تری از فعالیت‌ها و روایت‌ها را به نمایش گذاشتند که در داده‌های به اشتراک‌گذاشته‌شده توسط متا، از جمله محتوای تبلیغ‌کننده روایت‌های تندرو که از سیاست‌های ضد اصلاح‌طلبی و جنگ‌طلبانه در ایران حمایت می‌کردند، ظاهر نشد.
علاوه بر این، حساب‌ها فعالیت‌های مرتبطی را در یوتیوپ(YouTube)، بالاترین(Balatarin) و تلگرام (Telegram) داشتند. حساب‌های موجود در این خوشه ادعا می‌کردند که ایرانی و بیشتر از میان زنان هستند و مشاغلی مانند «معلم» و «تحلیلگر سیاسی» را فهرست کرده‌اند. دو رسانه همکار حساب‌ها نیز بودند که مدعی ارائه اخبار مستقل بودند.
تاکتیک‌ها، تکنیک‌ها و رویه‌ها (TTP)
حساب‌ها در گروه ایران از بسیاری از تاکتیک‌های عملیات نفوذ(IO) استفاده می‌کردند اما ادعا داشتند رسانه‌های مستقل هستند و محتوای رسانه‌های فارسی‌زبان با بودجه ایالات متحده را به اشتراک می‌گذاشتند؛ ضمن آنکه تعامل بین پلتفرمی اندکی داشتند و تلاش کمی را برای کسب دنباله‌رو(فالورز) نشان دادند.
بسیاری از این حساب‌های تعلیق شده با دو رسانه ساختگی به زبان فارسی مرتبط بودند: «فهیم‌نیوز» (عنوان: اخبار و اطلاعات دقیق) و «دریچه‌نیوز» که ادعا می‌کرد یک رسانه مستقل است. در صفحه درباره وبسایت دریچه‌نیوز آمده است این «یک وبسایت مستقل و بدون وابستگی به هیچ گروه یا سازمانی است»؛ در ادامه ادعا کرده که متعهد به ارائه «اخبار بدون سانسور و بی‌طرفانه» است.
در حالی که برخی از مطالب دریچه نیوز به نظر می‌رسید تولیدی این رسانه باشد، بسیاری از مقالات آن بازنشر بدون واسطه رسانه‌های فارسی زبان تحت حمایت ایالات متحده از جمله رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی، رادیو فردا و صدای آمریکا فارسی بود.
فهیم نیوز نیز کاملا مطالب مشابه همین رسانه‌های یادشده را به اشتراک می‌گذاشت و در کنار آن محتوای «ایران اینترنشنال» که یک رسانه مستقر در بریتانیاست که گفته می‌شود با عربستان سعودی پیوندهای مالی دارد، به اشتراک گذاشته است. بسیاری از شخصیت‌ها(پرسونا)ی جعلی در این شبکه نیز محتوای ایران اینترنشنال را به اشتراک می‌گذاشتند.
حساب‌های رسانه‌ای که به حالت تعلیق درآمده بودند، پیوندهایی را با سایر حساب‌های رسانه‌های اجتماعی در تلگرام، یوتیوب و «بالاترین» داشتند.
کانال‌های تلگرام و یوتیوب فالوورهای کمی داشتند. مانند سایر بخش‌های این گروه، کانال‌های یوتیوب رسانه‌های ساختگی ویدئوهای کوتاه زیادی را تولید کردند. پروفایل‌ها در بالاترین (یک پلتفرم اشتراک‌گذاری لینک فارسی) اغلب به روایت‌هایی از رسانه‌های فارسی زبان با بودجه ایالات متحده پیوند می‌خورد. اگرچه این رسانه‌های ساختگی دنبال‌کننده کمی داشتند؛ در یک نمونه جالب، رسانه دولتی اسپوتنیک روسیه یک پست اینستاگرامی از دریچه نیوز را در یکی از مقالات خود داشت.
تنها دریچه نیوز و فهیم نیوز نبودند که در کانال‌های تلگرامی خود مشترکان بسیار کمی داشتند؛ در این بررسی چهار کانال تلگرام دیگر مرتبط با خوشه ایران وجود دارد که به ترتیب ۱، ۴، ۴۸ و۵۷ مشترک داشت.
استتار و هرزنامه
در حالی که حساب‌های این گروه به طور عمده محتوای سیاسی را منتشر می‌کردند، برخی از ویژگی‌های هرزنامه را نشان می‌دادند که شاید برای ایجاد مخاطبان آنلاین بزرگ طراحی شده بود.
همچنین بسیاری از این حساب‌ها محتوای غیرسیاسی، از جمله شعر و عکس غذاهای ایرانی را در تلاشی برای ایجاد مخاطب و معرفی خود به عنوان یک کاربر معتبر منتشر می‌کردند. گروه ایران تلاش کرد از طریق شوخی با کاربران در مورد میم‌های اینترنتی غیرسیاسی، با ایرانیان واقعی هم در توئیتر ارتباط برقرار کند.
صدای آمریکا؟
موارد متعددی از حساب‌ها در گروه ایران وجود دارند که محتواها را از منابع مرتبط با ارتش ایالات متحده به اشتراک گذاشته‌اند. برای مثال در سال‌های ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱، یک حساب توئیتر که خود را به عنوان یک فرد ایرانی ساکن «کمبریج» معرفی می‌کرد، به ترتیب ۲۵ و ۲۶ بار پیوندهایی به almashareq.com و diyaruna.com ارسال کرد.
هر دو وب سایت توسط فرماندهی مرکزی ایالات متحده (CENTCOM) حمایت می‌شود و مقاله‌های غربگرایانه را به فارسی و عربی منتشر می‌کنند. این حساب توئیتر در ۱۶ ژوئن ۲۰۱۹ ایجاد شد و بیوگرافی توئیتر آن به یک حساب تلگرام با همین نام و فقط با سه مشترک پیوند خورد.
این حساب توئیتر منتقد دولت ایران بود و بیشتر از لحنی کنایه‌آمیز برای تمسخر دستگاه‌های نظام و رسانه‌های دولتی ایران استفاده می‌کرد. همچنین در توئیت پیام می‌داد که مداخله ایران در خارج از کشور فقط به ایرانیان در داخل آسیب می‌زند.
همچنین وبسایت دریچه‌نیوز پی‌درپی از مقام‌های سنتکام نقل قول می‌گذاشت و فعالیت‌های نظامی ایالات متحده در منطقه را توجیه می‌کرد. حداقل ۵۰ مقاله دریچه نیوز یافته شده که به CENTCOM اشاره کردند.
به عنوان مثال، در مقاله‌ای در سپتامبر(شهریور) ۲۰۲۱ بحث شد که رهبران بحرین چگونه متعهد شدند با فرماندهی مرکزی نیروی دریایی ایالات متحده برای پذیرش فناوری‌های جدید همکاری کنند. یک مقاله در دسامبر(آذر) ۲۰۲۱ به نقل از یکی از فرماندهان سابق سنتکام می‌گوید که دولت ایران مردم را گرسنه نگاه می‌دارد تا موشک بسازد.
این شبکه حساب‌ها، اطلاعات در مورد افرادی را که توسط دولت ایالات متحده تحت تعقیب بودند، ترویج می‌کرد.
دریچه‌نیوز، مانند برخی دیگر از حساب‌های مخفی دیگر، به تبلیغ برنامه پاداش برای عدالت وزارت خارجه ایالات متحده می‌پرداخت تا اطلاعاتی درباره ایرانی‌هایی بدهند که در انتخابات ایالات متحده مداخله کرده‌اند.
روایت‌ها
حساب‌های توئیتر در گروه ایران به دوگروه از حساب‌هایی که از دولت ایران انتقاد می‌کردند و تعداد کمتری از حساب‌های دارای دیدگاه‌های تندرو تقسیم می‌شوند. حساب‌های تعلیق شده فیسبوک و اینستاگرام یا دولت ایران را مورد انتقاد قرار می‌دادند و یا حاوی هیچ پست قابل مشاهده‌ای نبودند.
نیش زدن
گزارش‌های ضددولتی ایران در این حساب‌ها، سیاست‌های داخلی و بین‌المللی تهران را مورد انتقاد قرار داده‌اند و دخالت‌های پرهزینه بین‌المللی دولت را، از بین برنده قدرت دولت در مراقبت از شهروندانش توصیف می‌کردند. پست‌ها، این پیام را ترویج می‌کردند که دولت از ایرانی‌ها می‌گیرد تا به حزب‌الله بدهد. برخی از توئیت‌ها نیز رویدادهایی را برای ایرانیان بازگو می‌کردند تا سبب شرم ایرانی‌ها شوند همچون موضوع قطعی برق هنگام مسابقه شطرنج تیم ایران در یک تورنمنت بین‌المللی آنلاین.
«حقوق بشر» و «حقوق مدنی» یکی دیگر از موضوع‌های مشترک مورد استفاده این گروه از حساب‌ها بود. برخی توئیت‌ها با سطوح تعامل بالاتر با انتقاد از دولت و رهبر عالی انقلاب، موضوع کشتن معترضان یا اعتراض معلمان در ژانویه(دی‌ماه) ۲۰۲۱ را برجسته می‌کردند.
این گروه در سراسر پلتفرم‌ها، محتوای مورد نظر عفو بین‌الملل همچون اعدام چهار عضو الاهوازی یا فوت یک شاعر در زندان در سال ۲۰۲۱ را تبلیغ و ترویج می‌کردند.
این حساب‌ها همچنین بر حقوق زنان نیز تمرکز داشتند؛ البته بیشتر در فیسبوک و اینستاگرام. این حساب‌ها برای مقایسه فرصت‌های زنان ایران در داخل و خارج از کشور ده‌ها پست ارسال کردند و مدعی بودند در طول زمان، شرایط برای زنان در ایران تغییر چندانی نکرده است. بسیاری از این پست‌ها، اعتراض داخلی علیه الزامات پوشش حجاب را برجسته می‌کردند.
همچنین توئیت‌های بسیاری بر فساد دولتی، اقدامات اقتصادی سپاه، خانواده مقام‌های ارشد جمهوری اسلامی تمرکز داشتند و آن را دلیل اصلی فقر و بدبختی مردم بیان می‌کردند. توئیت‌ها، دولت را مقصر افزایش هزینه‌های زندگی کشور بیان و ادعا داشتند قیمت کالاها، مواد غذایی و دارو همزمان با ریاست‌جمهوری ابراهیم رئیسیِ تندرو در سال ۲۰۲۱ افزایش یافته است. برجسته‌سازی موضوع سرنگونی پرواز هواپیمایی بین‌المللی اوکراین در ژانویه(دی‌ماه) ۲۰۲۰ نیز در دستور کار این گروه‌ها و حساب‌هایشان قرار داشت.
همچنین مانند سایر گروه‌ها در مجموعه مخفی زیرمجموعه پنتاگون، گروه ایران از حمله روسیه به اوکراین هم انتقاد می‌کرد و در پست‌های خود به زبان فارسی، هشتگ مخالف روسیه #نه_به_پوتین و #نه_به_جنگ را مورد استفاده قرار می‌داد.
در عین حال، انتقاد این حساب‌ها از نیروی قدس سپاه و فرماندهی آن (قاسم سلیمانی) به شکلی توجیه می‌شد که اقدامات آن ضد ارزش‌های اسلام تبلیغ می‌شد.
مدیریت حساب‌های تندرو
چند حساب توئیتری در این گروه وجود داشت که روایت‌های تندرو را تبلیغ و از سیاست‌های جنگ‌طلبانه و ضد اصلاح‌طلبی در ایران حمایت می‌کردند. برخی از این روایت‌ها، مقام‌های دولتی ایران را به دلیل میانه‌روی بیش از حد هدف قرار می‌دادند. در این حساب‌ها به ندرت محتوای منفی درباره حکومت ایران دیده می‌شد. این حساب‌ها نیز در چارچوب دارایی‌ها ایالات متحده بودند و محتوای ناسیونالیستی در ایران را تبلیغ می‌کردند.
بیشتر توئیت‌های تندرو فقط از یک حساب سرچشمه می‌گرفت که به حساب یک کارشناس علوم سیاسی با ۳ هزار و ۷۶۹ فالوور اختصاص داشت که در ۲۵ نوامبر(۵آذرماه) ۲۰۲۰ ایجاد شده بود. این حساب‌ها از افزایش نفوذ اسلام شیعه در خاورمیانه تمجید می‌کردند. سایر حساب‌های تندرو نیز قاسم سلیمانی را شهید می‌خواندند و اقداماتش را تائید و در توئیت‌ها تاکید می‌کردند که کشته او برای دشمنان ایران خطرناک‌تر از زنده بودن است.
این حساب‌ها در یک روایت از اعتدال بیش از اندازه اکبرهاشمی رفسنجانی انتقاد می‌کردند و حسن روحانی رئیس‌جمهوری سابق و محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه پیشین را خیانتکار اعلام می‌کردند. پست‌های دیگر این حساب‌های زیر نظر پنتاگون هم، استفاده از حجاب را تبلیغ می‌کردند و تصاویر تحریک‌آمیز مانند آنچه در شکل زیر است را به اشتراک گذاشتند.
نمونه یک پیام پست‌شده در سایت تندروی فارسی‌زبان تحت کنترل پنتاگون
بر همین اساس و به دنبال افشای حساب‌های جعلی تحت فرماندهی سنتکام بود که یک روزنامه‌نگار انگلیسی در مطلبی مدعی شد اعتراضات اخیر در ایران با وجودی که دلایل بومی و حتی مشروع دارد، اما همزمان از بیرون مهندسی و تحریک می‌شود.
«کیت کلارنبرگ» روزنامه‌نگار تحقیقی انگلیسی در مقاله‌ای در سایت «کرَدِل» (cradle) مدعی شده ناآرامی‌های اخیر در ایران در واکنش به مرگ مهسا امینی، اگرچه ریشه در نارضایتی‌های مشروع طبقه‌ای از جامعه ایران دارد، اما همزمان نشانه‌ای از تاثیرات یک جنگ روانی و رسانه‌ای گسترده تحت حمایت غرب نیز در تحریک و هدایت پشت‌پرده این ناآرامی‌ها دیده می‌شود.
او نوشت: «تنها چند روز پس از شروع اعتراضات در ۱۶ سپتامبر، واشنگتن‌پست فاش کرد که پنتاگون حسابرسی گسترده‌ای از تمام تلاش‌های آنلاین خود علیه ایران را، پس از افشای اینکه تعدادی حساب جعلی که توسط بخش فرماندهی مرکزی آن (سنتکام) اداره می‌شد، آغاز کرده است.»
این روزنامه‌نگار انگلیسی نوشت: «این مسئله در اواخر ماه اوت گذشته افشا شد، در آن زمان کمترین پوشش مطبوعاتی انگلیسی‌زبان را به خود جلب کرد، اما آشکارا مورد توجه دولت آمریکا قرار گرفت و پنتاگون شروع به حسابرسی کرده است.
حوزه جغرافیایی سنتکام شامل ایران می‌شود و با توجه به موقعیت دیرینه جمهوری اسلامی به عنوان یک دشمن کلیدی ایالات متحده، شاید تعجب‌آور نباشد که بخش قابل توجهی از کارزار آنلاین و تلاش‌های جنگ روانی این واحد، به این کشور هدایت شده است.
یک راهبرد کلیدی که توسط متخصصان روانشناس ارتش ایالات متحده به کار گرفته می‌شود، ایجاد چندین رسانه ساختگی است که محتواهای فارسی زبان منتشر می‌کنند. در این راستا کانال‌های آنلاین متعددی در پلتفرم‌هایی چون توییتر، فیسبوک، اینستاگرام، یوتیوب و حتی تلگرام اداره می‌شدند.»
در این مطلب آمده است: «این دسته از پست‌های رسانه‌های اجتماعی ممکن است در عصر طعمه‌های کلیکی و اخبار جعلی ویروسی بی‌ضرر و معتبر به نظر برسند، اما وقتی جمع‌آوری و تجزیه و تحلیل شوند، سلاحی قوی و بالقوه خطرناک را تشکیل می‌دهند که به نظر می‌رسد یکی از سلاح‌های پنتاگون در مقابله با ایران است.»
انقلاب هشتگی؛ پشت‌پرده ماجرای ۱۸۴ میلیون هشتگ مهسا امینی!
بر همین اساس بود که رسانه‌های معاند و وابسته به سرویس‌های اطلاعاتی بیگانه در ماجرای درگذشت مهسا امینی و ظهور و بروز اعتراضات در برخی نقاط کشور، با گسیل ارتش سایبری خود در فضای مجازی تلاش کردند با برجسته‌سازی و بزرگنمایی هشتگ‌های جعلی در شبکه‌های اجتماعی، موج دیگری از فتنه سایبری را رقم زده و با وارونه‌نمایی و باورسازی گسترده‌بودن اعتراضات القا کنند که نظام اسلامی ایران به پایان خود رسیده است!
فارس در گزارشی با اشاره به همین هشتگ‌سازی‌ها و اخبار جعلی نوشت: شبکه ایران اینترنشنال وابسته به قبیله آل‌سعود در یکی از پست‌های خبری خود متنی بدین شرح منتشر کرد: «خبر فوری| هشتگ مهسا امینی در توئیتر 100 میلیونی شد.»
پخش زنده این شبکه که به صورت لحظه‌ای آمار مذکور را نشان می‌داد، روز شنبه نهم مهرماه ساعت ۱۵ در صفحه خود عدد ۱۸۴/۷۱۰/۱۹۱ توئیت هشتگ مهسا امینی را درج کرد!
این در حالی است که بر اساس گزارش پایگاه آماری استاتیستا (statista) در روز ۵ مرداد ۱۴۰۱، کل کاربران توئیتر در سال ۲۰۲۲ میلادی ۳۲۹ میلیون نفر در سراسر جهان تخمین زده شده است.
نکته مهم آنکه پایگاه مزبور در گزارش آماری دیگری فهرست ۲۰ کشور برتر دارای بیشترین کاربر فعال توئیتر در جهان را منتشر کرد؛ آمریکا (۷۶.۹ میلیون نفر)، ژاپن (۵۸.۹۵ میلیون نفر)، هند (۲۳.۶ میلیون نفر)، برزیل (۱۹.۰۵ میلیون نفر) و اندونزی (۱۸.۴ میلیون نفر) دارای بیشترین کاربر توئیتر در جهان هستند. کلمبیا با ۴.۳ میلیون نفر کاربر در رده ۲۰ جهان است.
نکته جالبی در این آمار وجود دارد: ایران اصلاً در فهرست ۲۰ کشور دارای بالاترین کاربر توئیتر در جهان حضور ندارد.
از طرفی، مرکز پژوهشی بتا تعداد کل کاربران فارسی‌زبان در شبکه اجتماعی توئیتر را ۳.۲ میلیون اکانت در سال ۱۴۰۰ محاسبه کرده است. البته این کل اکانت‌های ایجاد شده است و تعداد بسیاری از آن به حالت غیرفعال است.
بسیار روشن است که هیچ عقل سلیمی نمی‌تواند بپذیرد که دغدغه بیش از نیمی از کاربران جهانی توئیتر ـ اعم از هند ۱/۳ میلیارد نفری، ژاپن ۱۲۵ میلیون نفری، اندونزی ۲۷۰ میلیون نفری و حتی آمریکای ۳۳۰ میلیون نفری ـ هشتگ مهسا امینی است!
فارس نوشت: اصلاً فرض را می‌گیریم، آمار استاتیستا (statista) و مرکز پژوهش بتا در مورد کاربران توئیتر درست است و همه کاربران توئیتر فارسی نیز ضدنظام هستند! ۳ میلیون حساب کاربری کجا و عدد ۱۸۰ میلیون هشتگ کجا؟
در همین راستا بود که «آل‌داوود» یکی از پژوهشگران فضای مجازی و رسانه چند روز پیش در برنامه تلویزیونی به بررسی دلایل انتشار میلیونی هشتگ مهسا امینی در شبکه اجتماعی توئیتر پرداخت و به نکته جالب توجهی اشاره کرد.
وی گفت: «تفاوتی که این بار در شبکه‌های اجتماعی در مقایسه با سال‌های ۸۸، ۹۶ و ۹۸ می‌بینیم رباتیک بودن فعالیت منافقین، سلطنت‌طلبان و فریب‌خوردگان داخلی است. وقتی یک عملیات سایبری به عنوان یک عملیات شناختی در شبکه‌های اجتماعی مطرح می‌شود، با سامانه‌های داده کاوی معتبر جهانی بررسی می‌شود.
نزدیک به ۴۵۰ هزار مخاطب در حدود ۷۰ میلیون محتوا و توئیت، در توئیتر منتشر کرده‌اند. یعنی به‌طور میانگین هر اکانت کاربری حدود ۱۶۵ توئیت منتشر کرده است. در حالی که در چند روز گذشته اینترنت محدودیت‌هایی در داخل کشورمان داشت و دسترسی به توئیتر و وی‌پی‌ان‌ها نبود، این تعداد بازدید از داخل کشور ما نبوده است. مشخصاً تعداد ریتوئیت‌های روزهای گذشته نشان می‌دهد که کاملاً عملیات رباتیک در آن مشهود است.»
هشتگ مهسا امینی می‌توانست تبدیل به بستری برای مطالبه حقیقت این ماجرای مبهم باشد. امّا جریان (به زعم خود) برانداز روند این هشتگ‌زنی را منحرف کرد و آن را تبدیل به حبابی توخالی برای ارضای شخصی خود قرار داد. واکنش سران ارشد بلوک غرب و فعال شدن ۴ سفارت اروپایی و آسیایی نیز این ظن را تقویت کرد که وقایع اخیر بیش از آنکه پروسه عادی باشد، بهانه‌ای برای پیشبرد یک پروژه بود که البته با بی اعتنایی مردم مواجه شد. مردمی که علاوه بر فشار اقتصادی، تحت بمباران رسانه‌ای غرب نیز قرار دارند.
