استفاده از این بستر فضای مجازی به زنان سرپرست خانوار این امکان را داده تا در آنجا اقدام به فروش محصولات خود و امرار معاش کنند. اما محدودیتی که برای اینترنت به ویژه شبکه اجتماعی اینستاگرام در طی دو هفته قبل ایجاد شده، کسبوکارهای آن‌ها را بیش از پیش با خطر نابودی مواجه کرده است.
زنان سرپرست خانواری که با ارائه محصولات تولیدی خود در فضای مجازی توانسته‌اند تاحدودی به کسب‌درآمد روزانه و هفتگی دست یابند. اما به نظر می‌رسد با قطعی اینترنت خسارت بالایی متوجه این افراد شده است.
زهرا نقوی، فعال در بخش توسعه کارآفرینی روستایی و مشاور طرح توانمندسازی اقتصاد زنان سرپرست خانوار می‌گوید: «محدودیت اینترنت ضربه زیادی به گروهی از کسبوکارهای روستایی و زنانی زده‌است که به دلیل سطح سواد پایین و همچنین دسترسی محدود به ابزار‌های ویژه از طریق پلتفرمی مانند اینستاگرام کسب درآمد می‌کنند.»
نقوی می‌گوید با محدودیت اینترنت خیلی از زنان سرپرست خانوار مجدد مجبور به دستفروشی شده‌اند. در سال‌های گذشته تمام تلاش ما این بوده که با استفاده از یک راه ارتباطی ثابت و پلتفرم‌های موجود که استفاده از آن‌ها نیاز به تخصص خاصی نداشت و کار با آن‌ها بسیار ساده بود، افراد روستایی و زنان سرپرست خانوار بتوانند کسب‌وکاری راه بیندازند و محصولات خود را بفروشند. اتفاقی که حالا افتاده روی آوردن مجدد به دستفروشی در میان این افراد است. آن هم در فضایی که چندان امنیت ندارد.»
او ادامه می‌دهد: «تمام تلاش‌ها با بخش‌های مختلف در این زمینه به نوعی از دست رفته و این افراد درمانده شده‌اند. قطعی اینترنت فشار و محدودیت به گروهی از روستاییان و زنان سرپرست خانوار وارد کرده که حتی حالا دیگر شرایط تأمین یک وعده غذایی را ندارند. این محدودیت فقط باعث خسارت به کسبوکارهای خرد و بزرگ نشده؛ بلکه به گروهی فشار وارد کرده که شاید از وجود آن‌ها بی‌خبر باشیم.»
به گفته نقوی، استفاده از پلتفرمی مانند اینستاگرام به دلیل داشتن فضای جهانی و استفاده راحت و ساده از آن بازار جدیدی را در اختیار کسبوکارهای روستایی و زنان سرپرست خانوار قرار داد که این فضا از طریق پلتفرم‌های داخلی به راحتی فراهم نمی‌شود.
او با ابراز تعجب از سخنان وزیر ارتباطات که اعلام کرده زمان رفع محدودیت‌ها باید از وزیر کشور پرسیده شود، می‌گوید: «من از این اظهارات تعجب می‌کنم. اگر ایشان در این زمینه اطلاعی ندارند، اصلاً چرا وزیر هستند و چرا در این صندلی نشسته‌اند، چون وقتی شما وزیر هستید باید دغدغه‌ها را بدانید و در راستای رفع آن‌ها قدم بردارید.»
نقوی با تاکید بر اینکه تصمیم‌گیران باید صدای گروهی که معیشت آن به اینترنت وابسته است را بشنوند می‌گویند: «این گروه نه شرکت دارند، نه با بازاریابی و تبلیغات آشنا هستند و نه به بازار دسترسی دارند؛ بلکه فقط افرادی با حداقل امکانات هستند که فضایی مانند اینستاگرام به آن‌ها در فروش و به‌دست‌آوردن حداقل روزی کمک می‌کند.»
طبق آمار‌های رسمی، تعداد زنان سرپرست خانوار طی چند دهه اخیر روند روبه رشدی داشته است. طبق آخرین آمار نیز حدود چهار میلیون زن سرپرست خانوار در کشور وجود دارد که در حال حاضر تنها ۲۴۰ هزار خانوار زن سرپرست با اعضای خانواده خود، تحت پوشش سازمان بهزیستی قرار دارند.
این آمار نشان می‌دهد که بسیاری از زنان سرپرست خانوار، حتی تحت پوشش سازمان بهزیستی نیستند و از طریق دیگری امرار معاش می‌کنند. از طرفی هم یکی از اتفاقاتی که در دو سال اخیر کرونا روند افزایشی داشت، رشد استفاده زنان از بستر شبکه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام برای تامین معیشت بود.
نقوی، مشاور طرح توانمندسازی اقتصاد زنان سرپرست خانوار در این باره به تجارت‌نیوز می‌گوید: «بسیاری از این زنان حتی سواد لازم برای استفاده از پلتفرم‌ها را هم ندارند، توانستیم با ارتباط گرفتن از طریق دوستان یا فرزندانشان استفاده از اینستاگرام را به آن‌ها آموزش دهیم. حالا با وجود تمامی این آموزش‌ها، قطعی اینترنت کسب‌درآمد و معیشت روزانه این زنان با خطر نابودی مواجه کرده است.»
او در این رابطه ادامه می‌دهد: «با استفاده از بستر اینترنت توانستیم تعداد زیادی از زنان سرپرست خانوار را به استارتاپ‌های مطرح کشور وصل کنیم تا بتوانند محصولات خود را در پلتفرم‌ها با مبالغ بهتری به فروش برسانند. اما قطعی اینترنت، اختلالات زیادی را در این روند ایجاد کرده است.»
کارشناسان معتقدند که ممکن است بسیاری از زنان سرپرست خانوار اغلب تحت پوشش سازمان بهزیستی هم نباشند. آن‌ها با کوچکترین تغییر اقتصادی در معرض آسیب و فقر شدید قرار می‌گیرند.
همچنین فضای مجازی توانسته بستری برای دیده شدن کسب و کار‌های خانگی شود؛ کاری که شاید بسیاری وام‌ها و حمایت‌ها نیز نتوانست انجام دهد. ارزان و در دسترس بودن این فضا مهم‌ترین عامل استقبال زنان از کار در این فضاست.
