نادیا زکالوند: در دنیای علم روابط، گنجینه‌ای از تحقیقات در مورد چگونگی ارتباط بین دو نفر وجود دارد که موجب رضایت‌بخشی آنها از روابط‌شان می‌شود. یکی از مهارت‌های ارتباطی در این بررسی، اهمیت خود را بسیار نشان داده است و آن واکنش سریع به احساسات دیگری است. سناریوی زیر را که بر اساس تجربه یکی از داوطلبان خانم شرکت در آزمایش است، در نظر بگیرید:
«چند هفته پیش، موضوعی بسیار ناراحتم کرده بود و به آن دلیل به شدت مضطرب شده بودم و البته در مورد آن با همسرم صحبت نکرده بودم. او دور از خانه بود و وقتی با من تماس گرفت، نتوانستم جلوی خودم را بگیرم و زیر گریه زدم و به او گفتم الآن، بیش از هر زمان دیگر به او نیاز دارم... او با دقت به حرف‌هایم گوش داد و احساساتم را تایید کرد و به من گفت که وضعیتم را کاملا درک می‌کند. بعد از اینکه فهمیدم او به احساساتم اهمیت می‌دهد و آنها را درک می‌کند، خیلی آرام شدم.»
رفتار همسر این خانم چیزی است که محققان از آن با نام «واکنش سریع» یاد می‌کنند. وقتی شما با فردی صحبت می‌کنید، به‌ویژه اینکه موضوعی کاملا شخصی را با او مطرح می‌کنید و برخورد او به‌گونه‌ای است که احساس می‌کنید، کاملا درک و تایید شده‌اید و اینکه احساس‌تان برای او مهم بوده است، آن فرد به شما «واکنش سریع» نشان داده و به‌نوعی پاسخگوست. درواقع از نگاه روانشناختانه این بهترین واکنشی است که آن فرد به شما نشان داده است.
واکنش سریع در روابط مهم است
بررسی‌ها نشان می‌دهد که داشتن مهارت در «واکنش سریع»، زندگی اجتماعی‌مان را سالم نگه می‌دارد. در واقع این مهارت نه‌تنها موجب بهبود روابط زن‌وشوهرها می‌شود، بلکه روابط بین هم‌اتاقی‌ها، والدین و نوجوان و غریبه‌ها را هم در وضعیت سالمی قرار می‌دهد.
درک، تایید و مراقبت از دیگران در بیشتر روابط، برای حفظ آن رابطه‌ها فایده چشمگیری دارد. درواقع واکنش سریع به احساسات، افکار و تجربه‌های ناراحت‌کننده دیگران، وقتی آن احساسات را با ما به اشتراک گذاشته‌اند و همچنین درک و تایید رنج و غم‌هایشان، اعتماد آنها را تاجایی برمی‌انگیزاند که با ما احساس نزدیکی و صمیمیت خواهند کرد.
بنابر بررسی‌ها مشخص شده، وقتی افرادی که با یکدیگر در مراوده هستند، به‌درستی و سریع در برابر احساسات آسیب‌پذیر همدیگر از خود واکنش نشان دهند، فرهنگ و حسی مشترک از امنیت عاطفی و صراحت لهجه احساسی بین آنها ایجاد می‌شود. این ویژگی برای داشتن روابط طولانی‌مدت و سلامت ذهنی فردی بسیار ضروری است.
جالب‌تر اینکه افرادی که می‌بینند، شریک زندگی و عشقی‌شان در برابر احساسات‌شان به‌سرعت واکنش‌های مناسب و سریع از خود بروز می‌دهد، احساس بهتری به رابطه خود پیدا می‌کنند تا جایی‌که این احساس خوب روی سلامت طولانی‌مدت فیزیکی‌شان اثر بهتری می‌گذارد.
می‌توان گفت این اثربخشی خوب از آنجا ناشی می‌شود که به‌طور کلی شریک زندگی با استفاده از مهارت خود در واکنش سریع و به‌جا، به ما در مدیریت اضطراب‌مان کمک می‌کند. افرادی که نمی‌توانند این درک و تایید را از شریک عشقی خود به‌خوبی دریافت کنند، نمی‌توانند اضطراب و اثرات بد آن را روی جسم‌شان کنترل کنند. اضطراب مزمن در یک رابطه طولانی‌مدت جسم فرد را تحت فشار قرار می‌دهد و مثلا او را گرفتار اختلال خواب و بی‌خوابی‌های شبانه می‌کند و در نتیجه او از نظر جسمی ضعیف و بیمار می‌شود.
مشکلی در روابط‌مان وجود دارد
بیشتر مواقع علی‌رغم نیت‌مان، همیشه نمی‌توانیم به‌آسانی در برابر تجربه‌های منفی دیگران واکنشی سریع و صریح داشته باشیم و موثر عمل کنیم. این را باید لایه‌ای از پیچیدگی روابط‌مان با دیگران بنامیم.
باید گفت، در همه روابط بین دو نفر، دو طرف رابطه باید از آستانه‌های متعددی عبور کنند. مثلا، اگر فردی می‌خواهد به احساسات و تجربه‌های شما واکنش سریع و مناسب نشان دهد، ابتدا باید به افکار و احساسات خود شکلی مناسب دهد و آنها را در قالب عبارت‌های کلامی یا فیزیکی درآورد و به شما واکنش نشان دهد. طرف دیگر رابطه هم باید بتواند به‌خوبی آن عبارت‌های کلامی و فیزیکی را به‌خوبی بشنود، ببیند یا احساس کند و در نهایت، آنها را درست تفسیر کند. این فرایند معمولا به‌طور خودکار رخ می‌دهد، اما در هر مرحله از آن ممکن است بخشی از معنای اصلی منظور فردی که واکنش سریع از خود نشان می‌دهد، گم شود یا به‌اشتباه تعبیر شود.
بنابراین، تنها نشان دادن اینکه احساسات کسی را درک می‌کنید و به او اهمیت می‌دهید، کافی نیست. شما باید بتوانید قصد و نیت خود را هم به‌درستی بیان کنید تا ارتباط و تعامل صحیحی بین‌تان شکل بگیرد. تنها در این حالت است که صمیمیت، اعتماد و احساس راحتی بین شما و طرف مقابل‌تان به‌وجود می‌آید.
دقیقا به همین دلیل است که محققان در بیشتر بررسی‌ها به‌طورکلی روی واکنش‌های سریع متمرکز هستند و تجربه ذهنی افراد را از واکنش‌های سریع دیگران مطالعه می‌کنند.
نحوه درک ما از تعامل با دیگری به عوامل متعددی از جمله احساسات ما در آن لحظه یا امیدی که به آن تعامل داریم، وابسته است. اگر از آن دسته افرادی هستیم که زندگی انزواطلبانه‌ای را در پیش گرفته و دور از دیگران هستیم، ممکن است به صمیمیت و توجه آنها با شک و تردید بنگریم. این تردید، تلاش‌های دیگران برای واکنش سریع و مثبت به شما نشان دادن را سخت و دشوارتر می‌کند.
از آنجایی‌که هر کدام از ما افراد شخصیت و گذشته متفاوتی داریم، اولویت‌های فردی‌مان در درک واکنش‌های دیگران نسبت به خود متفاوت خواهد بود.
برخی از افراد زمانی احساس می‌کنند که به درد و ناراحتی آنها واکنش نشان داده می‌شود که در آغوش کشیده شوند. برخی دیگر هم طنز و شوخی را ترجیح می‌دهند و برخی هم از اینکه بتوانند راحت حرف‌هایشان را بزنند، احساس خوبی به واکنش سریع دیگران پیدا می‌کنند.
البته ما هم بسته به ویژگی‌های شخصیتی‌مان در روش واکنش نشان دادن به دیگران متفاوت هستیم.
چگونه می‌توان واکنش سریع مناسب داشت؟
واکنش‌های سریع‌مان باید به‌گونه‌ای باشد که طرف مقابل درک، تایید و توجه‌مان نسبت به خود را کاملا احساس کند. مثلا، شنیدن باکیفیت یکی از این واکنش‌های بسیار موثر است. در آن فرد مقابل‌تان احساس می‌کند، حرف‌هایش به‌خوبی شنیده می‌شود. هنگام این نوع شنیدن، با حفظ تماس چشمی، زبان بدن مناسب و گاهگاهی تکان دادن سر به طرف مقابل نشان می‌دهید که تمام توجه‌تان به صحبت‌های اوست. این نوعی واکنش سریع مناسب است.
افراد به‌ویژه زوج‌ها می‌توانند با مهارت یافتن در «نشان دادن واکنش سریع»، درک و درنتیجه صمیمیت میان خود را افزایش دهند.
منبع:
۲۳۳۲۳۳
