هزینه سبد معیشت به ۱۸ میلیون و ۲۹۰ هزار تومان رسیده است. رقمی که به‌هیچ‌وجه شوخی‌بردار نیست و خبر از حال ناخوش کارگران می‌دهد. زمانی به عمق فاجعه بیشتر پی می‌بریم که مروری دوباره بر نرخ دستمزد داشته باشیم؛ ۴ میلیون و ۱۷۹ هزار و و ۷۵۰ تومان! این یعنی شکافی عظیم میان هزینه و درآمد خانوار ایرانی. مقایسه هزینه سبد معیشت در مقایسه با سال ۹۷ هم بسیار نگران‌کننده است، چرا که خبر از افزایش حدود ۲۴۵ درصدی هزینه‌ها فقط در ۵ سال می‌دهد.
از جمعیت حدود ۸۵ میلیون نفری ایران، بیش از ۴۳ میلیون نفر متعلق به جامعه کارگری هستند. یعنی نیمی از جمعیت تحت فشارهای اقتصادی کمرشکن قرار دارند اما برنامه‌‌ی منسجمی برای حمایت از آنها وجود ندارد.
نرخ تورم ایران کماکان بالاست و نهادهای بین‌المللی هم از ادامه شرایط تورمی برای حداقل دو سال آینده خبر می‌دهند. آمارها هم نشان می‌دهد نرخ تورم سالانه شهریورماه به ۴۲.۱ درصد رسید که نسبت به ماه قبل از آن ۰.۶ درصد افزایش داشته است. همچنین، نرخ تورم نقطه‌ای که درصد تغییر عدد شاخص قیمت، نسبت به ماه مشابه سال قبل است در شهریور ماه امسال به عدد ۴۹.۷ درصد رسیده؛ یعنی خانوار‌های کشور به طور میانگین ۴۹.۷ درصد بیشتر از شهریور ۱۴۰۰ برای خرید یک «مجموعه کالا‌ها و خدمات یکسان» هزینه کرده‌‌اند.
همین بالا ماندن نرخ تورم، قدرت خرید کارگران را به شدت کاهش داده است. برخی از فعالان کارگری می‌گویند این کاهش حدود ۶۰ درصد است. حالا، رئیس کمیته دستمزد کانون عالی شوراهای اسلامی کار در یک گفت‌وگوی رسانه‌ای اعلام کرده که سبد معیشت به ۱۸ میلیون و ۲۹۰ هزار تومان رسیده است. این رقم دو برابر سبد معیشتی است که در جریان مذاکرات مزدی ۱۴۰۱ در اسفندماه سال قبل، درباره آن تصمیم‌گیری شد.
با اینحال، برای سالیان زیادی است که کارشناسان اقتصادی و فعالان کارگری نسبت به وضعیت نگران‌کننده اقشار کم‌درآمد هشدار می‌دهند. حذف شدن طبقه متوسط هم نگرانی دیگری است که در چند سال اخیر به گوش می‌رسد. اما، به نظر نمی‌رسد دولت، مجلس یا هر سازمان و نهاد دیگری برنامه و راهکاری برای حال ناخوش آنها داشته باشند. فعالان کارگری می‌گویند کنترل دستوری قیمت‌ها با هدف کنترل صوری نرخ تورم هم نتوانسته دوای درد معیشتی اقشار تحت فشار باشد. تلاش برای برگزاری جلسه شورایعالی کار جهت ترمیم دستمزد هم تا امروز و در هفتمین ماه سال بی‌نتیجه مانده است.
اظهار نظر فرامرز توفیقی- رئیس کمیته دستمزد کانون عالی شوراهای اسلامی کار- درباره دستمزد روزانه کارگران با قیمت مرغ هم قابل تامل است. او به ایلنا گفته است: «حداقل دستمزد روزانه کارگران در سال ۱۴۰۱، حدود ۱۴۰ هزار تومان است؛ اگر مزایای مزدی مثل حق مسکن، حق اولاد و سنوات را به این رقم بیفزاییم، با فرض اینکه تمام کارگران مشمول حتماً این مزایا را دریافت می‌کنند، دستمزد روزانه حداکثر به ۲۰۰ هزار تومان می‌رسد. با این حساب پول خرید یک مرغ سه کیلویی که در بهترین حالت با احتساب قیمت رسمی، ۱۸۰ هزار تومان و قیمت‌های غیررسمی حدود ۲۰۰ هزار تومان است، برابر با مزد روزانه‌ی یک کارگر است؛ یعنی یک کارگر اگر تمام مزد یک روز خود را بدهد، در نهایت می‌تواند یک مرغ بخرد و به خانه ببرد.»
بررسی نرخ تورم، حداقل دستمزد مصوب شورای عالی کار و هزینه سبد معیشت از سال ۹۷ تا نیمه اول امسال هم از افزایش قابل توجه هزینه‌ها حکایت دارد. شورای عالی کار در آخرین جلسه تصمیم‌گیری خود، نرخ دستمزد را ۴ میلیون و ۱۷۹ هزار و ۷۵۰ تومان اعلام کرد. این در حالیست که هزینه سبد معیشت به ۱۸ میلیون و ۲۹۰ هزار تومان رسیده و نرخ دستمزد فقط ۴ میلیون تومان است!
مقایسه هزینه سبد معیشت در مقایسه با سال ۹۷ هم بسیار نگران‌کننده است، چرا که خبر از افزایش حدود ۲۴۵ درصدی هزینه‌ها فقط در ۵ سال می‌دهد. در جدول زیر این اعداد و ارقام از سال ۹۷ تا نیمه اول سال جاری بررسی شده است.
