محمد اکبری: در حال که ایران و عربستان تلاش کرده اند با چند دور مذاکره، از سردی روابط چندین ساله بکاهند و طرحی نو در روابط خود در اندازند اما متغیرهای جدید رو به روز در صحنه سیاسی روابط ایران و عربستان ظهور می کنند و می توانند این سردی را بیش از پیش افزایش دهند. چالش جدید عربستان با امریکا و همچنین به نتیجه رسیدن تقسیم قدرت در عراق و همچنین مذاکرات لبنان با اسرائیل بر سر مسائل مرز آبی از این جمله هستند.
در مورد تعویق و عدم پیشرفت مذاکرات تهران ریاض با احمد دستمالچیان سفیر اسبق ایران در اردن و لبنان گفت و گو کرده ایم که از نظر می گذرانید.
به نظرتان دلیل تعویق مذاکرات ایران و عربستان چیست؟ اگر تصمیم بر عدم کاهش تنش است چرا این مذاکرات شروع شد و اگر تصمیم بر ایجاد رابطه است چرا این مذاکرات پیش نمی رود؟
سعودی ها در حال حاضر بهانه ای را در مورد تعویق مذاکرات مطرح کرده اند و می گویند چون دولت عراق در حال انتقال قدرت بوده و آنها میانجی این گفت و گوها بودند، از این رو برای ملاقات بعدی، نتوانستند این دیدار را ترتیب بدهند و دور بعدی مذاکرات به تعویق افتاده است. ولی از طرف دیگر به نظر می رسد عربستان هنوز به تصمیم قطعی برای بهبود رابطه اش با همسایگان بخصوص با ایران نرسیده است.
به این نتیجه نرسیده است به این دلیل که هنوز در مسیر اشتباهات گذشته قدم بر می دارد. عربستان علیرغم شکستهای متعددی که در سیاست های منطقه ای خورده و علیرغم بی حیثیت و بی اعتبار شدن در عرصه منطقه ای بخصوص در دو قضیه قتل فجیع خاشقچی و شکست در برابر انصارالله یمن هنوز فکر می کند که می تواند با پیروی از سیاستهای گذشته عرصه منطقه ای را به نفع خود برگرداند. در حالی که بدون شک عربستان بدون تغییر در سیاستهای گذشته و بدون تثبیت تعادل با همسایگان خود بخصوص جمهوری اسلامی ایران، نمی تواند به ثبات و آرامش برسد. بن سلمان می داند که بعد از پدرش که دوران پیری خود را سپری می کند باید انتقال قدرت را طی کند، ولی در یک بستر ناآرام نمی تواند این انتقال قدرت را به خوبی انجام دهد.
به نظرتان اراده سیاسی مشخصی در این باره از طرفین شکل نگرفته است؟
عربستان باید به یک تصمیم استراتژیک برسد. عربستان اگر هنوز امیدوار به کمکهای رژیم صهیونیستی و امریکا است عملا مشخص شد که امریکا در زمان لازم برای حفظ مصالح خود ممکن است به آن هم پشت کند. کما اینکه در حال حاضر بایدن اینکار را کرده و یک چالش بزرگی بین امریکا و عربستان ایجاد شده است. عربستان باید بداند که ثبات و صلح در منطقه با مشارکت دسته جمعی همه کشورهای منطقه و بدون دخالت خارجی ممکن است. اگر چنین موقعیتی شکل بگیرد به نظر می رسد که راه مذاکرات می تواند هموار شود و عربستان در برابر واقعیت ها قرار بگیرد.
ایران هم با سیاست صبر و انتظار در برابر تصمیم گیری عربستان باقی خواهد ماند و هیچ عجله ای برای اینکه با عربستان رابطه برقرار کند ندارد مگر اینکه حرکتی از سوی عربستان شکل گیرد.
در وضعیت حال حاضر سه متغیر جدید شکل گرفته است. چالش شکل گرفته بین عربستان و امریکا و از سویی انتخاب رئیس جمهور عراق و همچنین موفقیت مذاکرات لبنان و اسرائیل در مورد مرزهای آبی. به نظرتان کدام یک از این متغیرها تاثیر مثبت یا منفی بر مذاکرات ایران و عربستان می تواند داشته باشد؟
عربستان و امارات با صرف هزینه های هنگفت دلاری خواستند مسیرسیاسی را در لبنان و عراق عوض کنند و خواستند با خریدن رسانه ها و ایجاد فشار و اعمال ناآرامی، مسیر سیاسی که مردم لبنان و عراق تعیین کرده بودند را مختل کنند. اما مانند همیشه به بن بست رسیدند و شکست خوردند و مردم راه خود را پیدا کردند. بخصوص که در قضیه لبنان، دولت و مردم به طور قاطع پشت حزب الله برای احقاق حقوق خود در حوزه تعیین مرز آبی ایستادند.
اینها واقعیت هایی است که در منطقه رخ می دهد. عربستان اگر بخواهد چشمش را از واقعیتها ببندند همیشه از صحنه عقب خواهد ماند ولی اگر با این پارامترهای مثبتی که ایجاد شده به سمت همکاری با ایران حرکت کند، ایران خود مانعی نمی بیند که با عربستان برای رشد توسعه منطقه همکاری کند.
ایران در صدر تحولات منطقه است همانطور که در عراق نتایج مطلوب مورد نظر ایران بعد از هشت ماه اغتشاش اتفاق افتاد، در لبنان هم پیش خواهد آمد و همچنین در سایر عرصه های سیاسی و امنیتی رقم خواهد دارد. علیرغم اینکه عربستان تاثیرات منفی و مخربی در تحولات داخل ایران اعمال می کند و از طریق بنگاههای خبری و رسانه ای سعی بر یک تاثیرگذاری مخرب است، اما این موضوع هم شبیه توهمات دیگر است که بن سلمان پیگیری کرده ولی همچنان بی نتیجه مانده است.
311310
