مهسا بهادری: امروز اولین روز از سی‌ونهمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه است. فیلم کوتاه این روزها از جایگاه ویژه‌ای نزد مخاطبان برخوردار است و از طرفی هم به نوعی سکوی پرتاب و پیشرفت برای کارگردانان است. به بهانه پرداختن به این موضوعات به گفت وگو با کاوه مظاهری، کارگردان فیلم‌های کوتاه«شهربازی»، «موچین»، «سوسک»، «روتوش» و فیلم بلند «بوتاکس» و مانا پاک سرشت کارگردان فیلم کوتاه«دوره» پرداختیم که در ادامه می‌خوانید.
در سال‌های اخیر جایگاه فیلم کوتاه به نزد مخاطبان پیشرفت چشمگیری داشته است. کاوه مظاهری درباره جایگاه فیلم کوتاه می‌گوید: «نمی‌توان بین فیلم سینمایی و فیلم کوتاه ارزش‌گذاری کرد، چون هریک جایگاه خود را دارد و هر دو مهم هستند. عده‌ای هم هستند که اساسا مسئله‌شان کوتاه و بودن فیلم نیست، بلکه می‌خواهند قصه‌ای که در ذهنشان است را بسازند و هر دو را باهم می‌سازند.»
مانا پاک سرشت هم با اشاره به بهبود جایگاه فیلم کوتاه می‌گوید: «در چند سال اخیر فیلم کوتاه جایگاه بهتری نسبت به سال‌های گذشته پیدا کرده، مخاطبان فیلم کوتاه این روزها از تمام اقشار جامعه است و آن‌ها با فیلم کوتاه آشنا هستند. بیشتر مخاطبان با آزمون و خطا در تماشای فیلم کوتاه تلاش می‌کنند تا سلیقه فیلمشان را پیدا کنند و مطمئنم که روز به روز جایگاه فیلم کوتاه در میان مخاطبان محبوب‌تر خواهد بود.»
او ادامه می‌دهد: «جایگاه فیلم کوتاه در سینما مقبول است. یکی از اتفاقات خوبی که رخ داده، این است که ما خیلی از هنرمندانمان را که پیش از این در سینمای بلند می‌دیدم این روزها در فیلم کوتاه می‌بینیم.»
کارگردانان زیاد و معروفی هستند که از ابتدا کارخودشان را با فیلم کوتاه آغاز کردند، حالا دیگر این روزها سمت فیلم کوتاه نمی‌روند.
کاوه مظاهری درباره علت رخ دادن این ماجرا می‌گوید: «در تمام دنیا کسانی هستند که نگاهشان به فیلم کوتاه مقطعی است و آن را به عنوان یک سکوی پرتاب می‌بینند و محل آزمون و خطاست و در این نوع از فیلم‌ها سازنده سلیقه خودش را با هزینه، انرژی و زمان کمتری پیدا می‌کند.»
پاک سرشت ادامه می‌دهد: «اینکه سینمای کوتاه یک سکوی پرتاب برای حرکت به سمت سینمای بلند است، یک موضوع اجتناب‌ناپذیر است. فیلم کوتاه یک سکوی پرتاب بسیار خوب برای فیلمسازان و بازیگران است. منتهی امکان دارد نگاه افراد با یکدیگر متفاوت باشد. یک وقت‌هایی یک کارگردان می‌تواند حرفی را در فیلم کوتاه بزند، اما نمی‌تواند همان را در فیلم بلند بگوید. البته خود من چنین نگاهی را به سینمای کوتاه ندارم، اما باید دید در ادامه چه اتفاقی رخ می‌دهد.»
از آنجایی که کمی بالاتر هم به این موضوع اشاره کردیم، می‌دانیم که عرصه فیلم کوتاه بیشتر جایی برای آزمون خطا و سکویی برای رسیدن به عرصه فیلم‌سازی بلند است. پرسش اصلی این است که چرا فیلمسازانی که به سمت فیلم بلند حرکت می‌کنند دیگر به عرصه فیلم کوتاه باز نمی‌گردند؟
کاوه مظاهری در پاسخ به این سوال که چرا کارگردانان دیگر به سمت فیلم کوتاه باز نمی‌گردند می‌گوید: «بحث ارزش و جایگاه نیست به نظرم یکی از دلایلی که کارگردانان پس از ساخت فیلم بلند به سمت ساخت فیلم کوتاه باز نمی‌گردند، نوع تفکر است. وقتی فیلم بلندی ساخته می‌شود، ذهن کارگردان پس از مدتی دیگر سراغ داستان ده دقیقه‌ای نمی‌رود، بر عکس این ماجرا هم وجود دارد، وقتی کارگردانی فیلم کوتاه می‌سازد، فیلم اول و دوم آن قطعا ایراداتی دارد.»
پاک سرشت در ادامه می‌گوید: «در سینمای ایران اتفاقات گوناگونی رخ می‌دهد که باعث می‌شود عده‌ای خلاقیت و نگاه آرمانی که نسبت به ساخت فیلم کوتاه داشتند را از دست بدهند. یک موضوعی وجود دارد و آن هم این است که من خودم هنوز این تغییر و تحول را تجربه نکرده‌ام و اگر آن را تجربه کنم، احتمالا راحت‌تر بتوانم درباره چرایی این عدم بازگشت اظهار نظر کنم.»
بر اساس آمارهایی که وجود دارد، تقریبا می‌توان گفت که آمار مخاطبان سینمای بلند از سینمای کوتاه بیشتر است و دلایل نسبتا قابل قبولی هم برای این ماجرا وجود دارد. سینمای بلند جنبه سرگرمی بیشتری را در خود جای می‌دهد، تبلیغات بیشتری دارد و هنرمندان مطرح‌تری در آن ایفای نقش کردند. البته این موارد در گذشته‌ها بیشتر صدق می‌کرد این روزها به واسطه اینکه شناخت مخاطبان از فیلم کوتاه بیشتر شده، استقبال از آن هم بیش از پیش شده است.
پاک سرشت در پاسخ به این سوال که مخاطبان فیلم کوتاه را بیشتر می‌پسندند یا فیلم سینمایی بلند را ؟ می‌گوید:«واقعا نمی‌توان این مقایسه را انجام داد، چون هر دسته از این سینماها مخاطبان خاص خود را دارد.»
هرچند کاوه مظاهری یک تفکیکی قائل می‌شود درباره مخاطبان سینمای بلند و کوتاه می‌گوید: «مخاطب عام، طبیعتا از فیلم سینمایی بلند بیشتر استقبال می‌کند، چون تبلیغات بیشتر و بازیگران چهره‌تری داد. اگر هم بخواهیم مخاطب خاص جشنواره را در نظر بگیریم، تعداد مخاطبش اتفاقا بسیار بالاست.»
فیلم کوتاه معمولا مورد حمایت سازمان‌ها و ارگان‌های دولتی قرار نمی‌گیرد، مظاهری درباره حمایت دولت می‌گوید: «اگرحمایت دولتی پشت فیلم کوتاه نباشد، مشکلی پیش نمی‌آید و فیلم کوتاه به هرحال ساخته می‌شود. من با حمایت دولتی از فیلم بلند هم مشکل دارم. مسئله این است وقتی در ایران دولت به کمک یک اثر می‌آید، محدودیت‌هایش را هم با خودش می‌آورد و این موضوع بد است، چون فیلم کوتاه اساسا بازگشت سرمایه ندارد، در بسیاری از کشورهای دنیا حمایت دولت را دارد اما محدودیت آن‌ها اعمال نمی‌شود.»
پاک سرشت ادامه می‌دهد: «اکثر فیلمسازهایی که در زمینه فیلم کوتاه فعالیت می‌کنند، کار را با بودجه شخصی و مستقل می‌سازند و می‌دانم که دولت چندان از نظر مالی، آن‌ها را مورد حمایت قرار نمی‌دهد، مگر اینکه انجمن حمایت از سینمای جوان حمایتگری خود را آغاز کند.»
۵۷۲۴۵
