صنعت گردشگری در دوران پیش از کرونا ، حدود ۱۰ درصد از درآمد ناخالص اقتصاد دنیا را به خود اختصاص می‌داد و پرچم‌دار پنجمین صنعت برتر دنیا بود اما حالا بیش‌از هر صنعت دیگر، با معیشتی مخدوش تحت الشعاع ویروس کرونا قرار گرفته است.
صنعت گردشگری که در گذشته زمینه‌ساز ۳۲۰ میلیون شغل در جهان بود حالا با رکود ۵۰ میلیون شغل، رشد منفی ۹۱ درصدی را نیز از آن خود کرده است. در ایران هم آمارهای منتشرشده از سوی سازمان (WTO) نشان می‌دهد، متوسط رشد صنعت گردشگری ایران در هشت ماه نخست سال ۲۰۲۰ به منفی ۷۲ درصد رسیده است. آگاهان این عرصه بر این باورند که عدم آگاهی نسبت به بروز چالش‌ها و نبود زیرساخت‌ها چنین آشفته احوالی را رقم زده است و چنانچه مسئولان از همین لحظه به فکر فرو بیوفتند میتوان امید داشت تا باری دیگر فعالان و مشاغل مرتبط با این زمینه اعلام حیات کنند.
در بررسی بیشتر این موضوع «پارس‌نیوز» به گفتوگو با مرتضی خاکسار، کارشناس اقتصاد گردشگری پرداخت.
مرتضی خاکسار، کارشناس اقتصاد گردشگری در تشریح تأثیر توسعه گردشگری بر اقتصاد کشور در گفت و گو با «پارس‌نیوز» عنوان کرد: «ماحصل تمامی فعالیت‌های اقتصادی به دلیل درآمدهای ارزی است که موجب پویایی و ایجاد اشتغال در سطح جامعه و کشور می‌گردد. با فراگیری ویروس کرونا سراسر کشورهای دنیا تحت الشعاع قرار گرفتند. بنابراین تبعات حال حاضر این ویروس تنها شامل اقتصاد ایران نیست و به تمامی مردم دنیا نیز مربوط می‌شود.»
وی افزود: «شیوع این ویروس تمامی تولیدات و فعالیت‌ها از جمله صنعت گردشگری که در زیر مجموعه آن آژانس‌های هواپیمایی، هتل‌داران، اقامتگاه‌ها، صنوف گردشگری قرار دارند را متوقف و دچار سونامی بحران کرد. همچنین ترانسفرهای داخلی و شرکت‌های کشتی‌رانی نیز به دلیل گسترش این بیماری تحت الشعاع قرار گرفتند و اقتصادشان مخدوش شد.»
خاکسار تصریح کرد: «تمامی این رکود ها را میتوان به دلیل عدم آگاهی و مدیریت برنامه ریزی در شرایط بحران نسبت داد. به طورحتم اگر پیامدهایی همچون سیل، زلزله وحوادث طبیعی نباشد، انسان هیچ‌گاه به فکر چاره اندیشی و تدوین منشور حمایتی از مشاغل آسیب دیده نخواهد افتاد. بنابراین میتوان عنوان کرد که ویروس کرونا پیامدی بود تا درصدد تدوین منشور حمایتی و مدیریت مسائل در شرایط بحران باشیم.»
این کارشناس اقتصاد گردشگری همچنین خاطرنشان کرد: «بی‌شک چالش‌های امروز صنعت گردشگری مبرهن است و ضرورت دارد تا برای تمامی این چالش‌ها رویکرد مناسب در دوران پساکرونا نیز اتخاذ گردد. هیچ‌کس نمی‌دانست در این برهه‌ی زمانی، چنین ویروسی تمامی دنیا را دربر می‌گیرد. بنابراین امروز نیز نمی‌دانیم پایان این ویروس کی و ویروس بعدی چیست! لازم است تا با تدابیر درست و شناخت چالش‌های حال حاضر خود را آماده رویایی با شرایط سخت کنیم.»
او یادآور شد:« صنعت گردشگری همواره در جامعه مبدأ و مقصد پویا بود اما هیچ‌گاه پیش‌بینی تدوین یک منشور حمایتی نشده بود. سونامی کرونا زمان می‌طلبد تا ما بتوانیم برنامه درست مقابله با آن را اتخاذ کنیم.»
وی گفت: «ویروس کرونا ضربه مهلکی بر بدنه اقتصاد گردشگری بود که به موجب آن ۱۵۰ شغل تحت الشعاع قرار گرفت. بی‌شک اگر برنامه ریزی درست برای رفع چالش‌های حاضر صورت نگیرد، در دراز مدت چالش‌ها پررنگ تر و حل آنها سخت‌تر خواهد شد.»
خاکسار همچنین ادامه داد: «لازمه توسعه گردشگری، اصلاح و بازنگری قوانین برای تدوین یک منشور حمایتی درست است. در دوران لرزه و پس لرزه‌های اقتصادی می بایست با برنامه ریزی درست زیر ساخت های مناسب را ایجاد و درصدد افزایش درآمدهای ناخالص ارزی در سطح داخلی کشور باشیم. همچنین حجم کل فعالیت‌ها باید به گونه‌ای تنظیم گردد تا برای کشور سودآور باشد. به طورحتم افزایش مشاغل موجب توسعه اقتصاد به ویژه اقتصاد گردشگری خواهد شد.»
این کارشناس اقتصاد گردشگری اظهارکرد: «اصحاب رسانه نیز در این میان میبایست بکوشند تا جاذبه‌های گردشگری ایران را به خوبی تبیین و معرفی کنند. عدم اطلاع مردم از جاذبه های طبیعی کشورشان در حالی که سایر کشورهای دنیا توریست جذب می‌کنند، می‌تواند بسیار چالش انگیز باشد.»
او بیان کرد: «با گستره چترهای حمایتی می‌توانیم از بروز و ظهور چالش‌ها جلوگیری کنیم. همچنین میتوان با مطالبه از مردم، آنها را به یک مشارکت ملی دعوت کنیم تا در صنعت گردشگری سرمایه گذاری کنند.»
وی با تاکید برلازمه حمایت دولت از مشاغل آسیب دیده صنعت گردشگری گفت: «دولت در راستای حمایت از صنعت گردشگری می‌تواند طی نشست با شورای عالی اقتصاد و فراکسیون گردشگری برنامه ریزی درست برای رفع چالش‌ها را اتخاذ کنند. به طورمثال برای توسعه اقتصاد گردشگری چنانچه شرایط استاندارد موجود بود میتوان هتل‌‌های موفق را وارد بازار سرمایه و پذیره نویسی آنها را آغاز کرد. به طورحتم ترسیم چنین مسئله‌ای از بروز انواع ورشکستی در هتل‌داران جلوگیری خواهد کرد.»
خاکسار خاطرنشان کرد: «فعالیت استاندارد آژانس‌ها در بازار سرمایه می‌تواند موجب شکل‌گیری اعتماد هرچه تمام تر مردم و رفع چالش‌های حال حاضر شود. همچنین به موجب این امر سرمایه‌های جاری مردم از بازارهای کاذب وارد چرخه تولید در صنعت گردشگری خواهد شد.»
وی گفت: «عامل موثر دیگر از توسعه اقتصاد گردشگری، پوشش بیمه‌ای است. پوشش حمایتی از مشاغل آسیب دیده این صنعت می‌تواند بسیار مثمر ثمر واقع شود.»
این کارشناس اقتصاد گردشگری در‌پایان گفتوگو ضمن بیان اینکه گاه میبایست به خوبی یک اتفاق بد نیز فکر کرد، گفت: «اتفاقاتی همچون ویروس کرونا، دوربینی هستند تا ذهن مارا متوجه حقایقی کنند که در خواب غفلت به آنها نمی‌پرداختیم. بنابراین تنها راه مقابله و رفع بحران‌های حاضر افزایش استانداردها و تمهیدات مقابله‌ای است.»
