مشارکت شهروندان در طرح تفکیک زباله

پرستو قادری: تاریخ:29/7/1401
شبکه: رادیو گفت و گو
برنامه: 1035
موضوع:مشارکت شهروندان در طرح تفکیک زباله از مبدا
میهمانان برنامه : آقای دکتر پیام جوهرچی مدیر کل دفتر مدیریت پسماندهای محیط زیست حفاظت محیط زیست
مهندس محسن فرهادی معاون مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی
مجری:به وضوح مساله اصلی از مدیریت پسماند در کشور ناشی می شود ابتدا باید زیرساخت های لازم به ویژه در مرحله جمع آوری زباله فراهم شود برای مثال بسیاری از شهروندان در خانه تفکیک زباله را انجام می دهند اما شهرداری به صورت تفکیک شده جمع آوری نمی کند البته ترویج فرهنگ کاهش تولید زباله و تفکیک اون هم یک مقوله مدیریتی است .
آقای دکتر فرهادی شما فکرمی کنید سطح پایین مشارکت شهروندان چی هست؟
مهندس محسن فرهادی معاون مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی:ببینید شاید ما خوب آموزش ندادیم خوب تبیین نکردیم مطلب را ضمن اینکه بعضی از کارها بعضی از چیزها با آموزش است ولی بعضی چیزها آموزش ومشوق های مالی هم در واقع توئمش کرد یعنی من نوعی که می گویم عوارض پسماند رو می پردازم در حالی که هیچ مشارکتی در مدیریت شهری ندارم باید عوارض بیشتری بپردازم با اون کسی که تفکیک را انجام می دهد و مشارکت انجام می دهد و عملا کمک می کند که این منابع ارزشمند ما برگردد طبیعتاً باید عوارض کمتری بدهد و این بالانس کردن و تعادلش را باید مدیران محترم شهری در واقع به نظر من ایجاد کنند
مجری:به این ترتیب می شود گفت مشکل در زمینه بازیافت زباله از مرحله تفکیک آن شروع می شود که در این زمینه تا حدود زیادی هم دولت وهم فرهنگ عمومی که اون هم به میزان زیادی ناشی ازدولت است دارای خلاهای قانونی و فرهنگی هستند آقای پیام جوهرچی اعلام می کند بایستی مسئولان متمولی پسماند با سیاست های تشویقی از ظرفیت های بخش خصوصی در مدیریت پسماند کشور استفاده کنند.
آقای دکتر پیام جوهرچی مدیر کل دفتر مدیریت پسماندهای محیط زیست حفاظت محیط زیست: الان محیط زیست از حالت تضمینی خارج شده است کمربند ایمنی طول کشید تا جا بیفتد در جامعه الان عرض کردم حتما باید بحث های تشویقی در نظر گرفته بشود
مجری:در بسیاری از کشورهای توسعه یافته مساله تفکیک زباله از مدارس و در متون درسی برای فرد آموزش داده میشود که برای فرد نهادینه شود در واقع برخی از مهم ترین اصولی که سیستم تفکیک زباله در کشوری مانند ژاپن ارتقا یافته فرهنگ سازی مرتبط هستند که از مدارس و مراکز آموزشی سرچشمه می گیرند از جانب دیگر شهرداری ها هم چندان توجهی به این مساله ندارد مثلا سطل های زباله عمومی که در خیابان ها ومعابر عمومی وجود دارد هیچ کدام تفکیک شده نیست و زباله ها به صورت کاملا ترکیبی ائم از خشک و تر جمع آوری می شوند که نتیجه آن تفکیک بخش کمی از زباله با اتلاف سرمایه اقتصادی و انسانی زیاد است دکتر جوهرچی در مورد لزوم فرهنگ سازی و آموزش شهروندان در مورد گسترس فرهنگ تفکیک زباله از مبدا ؟
آقای دکتر پیام جوهرچی مدیر کل دفتر مدیریت پسماندهای محیط زیست حفاظت محیط زیست:من یک مثالی بزنم خدمت شما،مثالی که دارم شما کمربند ایمنی را زمانی بود که به عنوان تزئین تلقی می شد الان محیط زیست از حالت تزیینی خارج شده کمربند ایمنی طول کشید تا جا بیفتد در جامعه الان عرض کردم حتما بحث های تشویقی در نظر گرفته بشود تنبیهی در نظر گرفته بشود به شرطی که زیرساخت را هم حاضر کنند اجازه بدهیم به بخش خصوصی،اپ هایی که وجود دارد بیشتر گسترش پیدا کنند امسال سال دانش بنیان است اجازه بدهیم شرکت دانش بنیان شرکت هایی که توانمندند الزاما زیر نظر مدیریت های اجرایی با مجوزهایی که میگیرند فعالیت بیشتری داشته باشند تو بحث های فرایندی و مباحثی که هم وجود دارد بعد از تفکیک و ارسال به اون کارخانه هایی که دارند انجام میدهند ما نظارت خودمان را داریم به عنوان سازمان محیط زیست ولی اون بحث های فرآیندی هم نیازمند تکنولوژی جدید است چون تکنولوژی های این مورد شاید شاید یه خورده نیاز دارند که به سمت به روز رسانی بروند
مجری:بسیاری از کشورهای جان به ویژه کشورهای توسعه یافته همواره در ایجاد تفکیک زباله در میان شهروندان خود تلاش کردند اقدامی که در نهایت منجر به بازیافت حجم بیشتری از زباله ها می شود و مدیریت پسماندها را بهینه میکند اقدامات تعدادی از کشورهای پیش رو در این زمینه را مرور می کنیم در ژاپن زباله ها به انواع احتراق پذیر،احتراق ناپذیر واقلام بزرگ تقسیم بندی می شود پسماندهای احتراق پذیر مانند زباله های آشپزخانه و کاغذی بیشترین حجم مواد دورریز را به خود اختصاص می دهند و معمولا دو بار در هفته در روزهای مشخص جمع آوری می شوند زباله های غیر احتراق مانند فلز ،شیشه و بطری ها هم معمولا یک بار در ماه و در زمانی مشخص مثلا سومین شنبه هر ماه جمع آوری می شوند مردم ژاپن زباله های خود را در مکان های تعبیه شده برای جمع آوری زباله قرار
پرستو قادری: مردم ژاپن زباله های خود را در مکان های تعبیه شده برای جمع آوری زباله قرار می دهند و برای جلوگیری از پر شدن کیسه های زباله توسط حیوانات سطل های زباله با تورهای آبی رنگ پوشانده می شود در مکان های عمومی مانند ایستگاه های مترو نیز سطل های زباله مخصوص برای بطری های کاغذی،بطری های پلاستیکی و قوطی های پلاستیکی تعبیه شده و مردم ژاپن هر زباله را براساس دسته بندی درون سطل مخصوص خود قرار میدهند در ژاپن انداختن زباله روی زمین غیرقانونی است و برای این کار ممکن است جریمه ای معادل ده میلیون ین یعنی معادل 92 هزار دلار یا 5 سال زندان در نظر گرفته شود همچنین کارخانه ای زباله های صنعتی خود را رها کند ممکن است تا سه میلیون دلار جریمه شود.
مجری:آقای دکتر جوهرچی از ضرورت تغییر الگوی مصرف و شهروندان بر کاهش میزان پسماند تولید شده هم بفرمایید
آقای دکتر پیام جوهرچی مدیر کل دفتر مدیریت پسماندهای محیط زیست حفاظت محیط زیست:ما نمی توانیم انتظار زیادی از شهروندان داشته باشیم چون یک مقایسه ای که کرده بودیم پسماند کم کم دارد به عنوان یک ماده تلقی میشود که ارزشمند است یعنی شهروند خودش شاید تا قبل از این وقتی می رفت برای خرید نوع خریدش متفاوت بود ولی الان با توجه به نیازش دارد خرید می کند و این کاملا ملموس است ما تو اون بخش شاید نیاز داشته باشیم مثل شهرک های آزمایشی که وجود دارد شهرک های پسماند شهرک های آموزش برایش درنظر گرفته بشود تو کتب درسی ما تو دروس دانشگاهی ما اینها همه کنار هم قرار گذاشته بشود پکیج است یه مورد نیست چندین پارامتر و مولفه باید با هم هم پوشانی داشته باشند تا یک توانمندی ایجاد شود در کشور که به نقطه مطلوب برسیم.