در سفر محسن رضایی معاون اقتصادی رئیس جمهور به دوحه و در دیدار با امیرقطر به منظور گسترش روابط تجاری دو کشور پیشنهاد تدوین نقشه راه توسعه تجارت ایران و قطر و تشکیل کارگروهی برای پیگیری این امر را مطرح شد که مورد موافقت امیر قطر قرار گرفت. پیشنهادی که در دل آن رسیدن به تجارت ۳ میلیارد دلاری تا سال ۲۰۲۵ دیده شده بود.
با توجه به توافق صورت گرفته میان دو طرف این سوال مطرح می شود که در حال حاضر حجم تجاری دو کشور چه میزان است و برای رسیدن به رقم پیش بینی شده باید چه میزان رشد صادرات صورت گیرد؟ داده های اعلام شده از سوی گمرک نشان دهنده آن است که مناسبات تجاری ایران به قطر در سال گذشته تنها ۱۳۳ میلیون دلار بوده که این رقم از سطح پایین مبادلات تجاری ایران و قطر حکایت دارد. با این شرایط برای تحقق نقشه راه توسعه تجارت ایران و قطر و رسیدن به حجم تجاری ۳ میلیارد دلاری باید روند تجاری دو کشور در سه سال آینده رشدی ۲۲.۵ درصدی داشته باشد.
از سوی دیگر اگر نگاهی به حجم تجارت ایران و قطر در نیمه نخست سال جاری داشته باشیم می توان گفت مبادلات تجاری میان دو کشور براساس آمار گمرک تنها ۸۵ میلیون و ۵۰۰ هزار دلار بوده و در صورتی که این رقم برای نیمه دوم هم تکرار شود مجموعه تجارت ایران و قطر به ۱۷۱ میلیون دلار خواهد رسید و با این شرایط برای تحقق هدف صادراتی دو کشور باید رشدی ۱۷.۵ برابری را تجربه کنند. اما آیا زمینه تحقق این رشد امکان پذیر است؟ در این خصوص هرچند باید منتظر گذر زمان بود، اما شواهد نشان دهنده آن است که ایران و قطر با وجود توافقات بسیاری که تاکنون صورت داده اند نتوانسته اند سطح تجاری خود را افزایش دهند. نمونه ملموس آن مذاکراتی است که میان دو کشور برای مسابقات جام جهانی ۲۰۲۲ صورت گرفت و با وجود اخبار خوبی که از مذاکرات میان دو طرف به گوش می رسید اما در نهایت ایران تاکنون سهمی چندانی از برگزاری این مسابقات به دست نیاورده است.
براساس آمار گمرک جمهوری بیشترین کالای صادراتی ایران به قطر به حوزه کشاورزی و صنایع مواد غذایی مربوط است و در میان کالای غیرکشاورزی هم فولاد، سنگ گچ و سنگ های معدنی همانند مرمر بالاترین میزان صادرات به این کشور را داشته است.
اما چه کالاهایی از قطر وارد ایران می شود، بیشترین کالای صادراتی قطر به ترتیب شامل صادرات مواد معدنی، صادرات مواد شیمیایی، صادرات پلاستیک و لاستیک، صادرات فلزات، حمل‌و‌نقل و صادرات ماشین آلات است. اما آنچه می تواند در مبادلاتی تجاری میان ایران و قطر مورد توجه به صادرات مجدد کالا باز می گردد. امارات یکی از کشورهای است که در این زمینه سهم قابل توجهی در تجارت ایران دارد و قطر با توجه به بنادری که در اختیار دارد می تواند در این زمینه به ایران کمک کند.
