قاچاق صادرات پسته از قاچاق مواد مخدر هم بیشتر شده است

شبکه رادیویی گفتگو
برنامه: صبح و گفتگو
ساعت: ۷ و ۲۰ دقیقه
موضوع برنامه: قاچاق صادرات پسته از قاچاق مواد مخدر هم بیشتر شده است
مهمانان برنامه:
جناب آقای دکتر علیزاده، عضو محترم کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی
جناب آقای مهندس علی شریعتی، عضو محترم اتاق بازرگانی
مجری: اصل خبر را جویا شویم از جناب علیزاده، ما در رسانه‌ها خبر‌های زیاد و متعددی دست به دست شده است وایرال شده است برای قاچاق پسته، همین الان قاچاق پسته را بزنید خیلی خبر می‌آید که برای چند روز گذشته است. بفرمایید چرا این اتفاق افتاده است صادرات پسته‌ای که درکنار فرش بزرگ‌ترین و حجم بالایی از ارزآوری ما را به خودش اختصاص می‌داد؟
جناب آقای مهندس علی شریعتی، عضو محترم اتاق بازرگانی: به هر حال ما در این سال‌های اخیر خصوصاً با توجه به بحث‌های تحریمی که داریم و مشکلات کرونایی که در دنیا شد و اتفاقاتی که افتاد دست به دست هم داد تا صادرات غیرنفتی ما یک مقداری دشواری‌های خاص خودش را بگیرد منتها مبحث پسته و محصولات کشاورزی دلیل ۲ عامل اساسی می‌توانیم بگوییم که بررسی کنیم از شروع این زنجیره یک مقداری سخت‌تر است یکی از امسائل که از قبل هم بوده بحث باقیمانده سموم و استاندارد‌ها و گواهی‌های لازم بهداشتی از ...
مجری: ما حتی در مردادماه هم یکی از مشکلات و دلایل افت شدید صادرات پسته را بررسی می‌کردیم.
جناب آقای مهندس علی شریعتی، عضو محترم اتاق بازرگانی: عرض می‌کردم یکی از مسائلی که در بحث تخصصی محصولات کشاورزی پسته است خصوصاً پسته باقیمانده سموم است و استاندارد‌های سختگیرانه ایرانی که کشور‌های مقصد صادراتی که در بحث پسته اروپایی است دارند که از دیرباز بوده و در این یکی دو سال اخیر با توجه به شدت گرفتن بحث تحریم‌ها به نوعی سمومی که استفاده می‌شود رد شدن از خان این محموله‌ها و آزمایش‌ها برای محموله‌های صادراتی ایران خیلی سخت شده و با یک ریسک بالایی صادرکننده را مواجه می‌کند من یک مرور کوچک کنم یک فرآیند است که شنوندگانی که کارشان صادرات نیست آشنا شوند، بحث تأمین مالی به کنار که در ایران با نرخ‌های بهره و تورمی که در ایران داریم یک صادرکننده‌ای که یک فرآیندی که بین شش تا هشت ماه خوش بینانه انجام دهد باید تأمین مالی از بازار گران اینجا کند در صورتی که ما در پسته، بعضی موقع‌ها بحث زرشک مطرح می‌کنیم ما در دنیا تنها صادرکننده زرشک در دنیا ایران است، ولی ما در پسته الان ما رقبایی داریم مخصوصاً در مغز پسته ترکیه، ایالت کالیفرنیای امریکا هم که یک شهری به نام کرمان دارد و صادرکننده پسته هستند از سالیان دور که الان شدت گرفته است این‌ها رقبای بین المللی ما هستند و ما می‌خواهیم در بازار اروپا بجنگیم این جنگ باید برابر باشد رقابت کنیم اولین رقابت تأمین مالی ما است که به نوعی از بحث بازار سرمایه و نرخ تورم ۲۰ درصد ایران و تورم‌های تسهیلاتی بانکی اروپایی‌ها و امریکایی بخواهیم مقایسه کنیم قابل مقایسه نیست آن‌ها عددهایشان تک رقمی است و ما دو رقمی، پسته را پیدا کردیم و پسته را می‌گیریم و محموله خوب پیدا کرده ایم که این استاندارد‌های شکل ظاهری سموم را داشته باشیم می‌فرستیم. نکته مهم این است که فرآیند حمل مان در ایران مخصوصاً بعد از کرونا و گرانی سوخت در اروپا فرآیند راحتی نیست، الان پیدا کردن کامیون برای مقصد اروپا از ایران کار سختی است مخصوصاً در این یکی دو ماه اخیر، یا ما باید دریایی بفرستیم از طریق ترکیه یا از طریق خلیج فارس، ولی آن هم متأسفانه مستلزم این است که یکی دو بار مقصد و مدارک را عوض کند ما تحریم ظالمانه هستیم و مستقیم کار محموله‌های ما را انجام نمی‌دهند. مهمترین فرقی که با اروپایی‌ها داریم اینجاست که اگر کالای ما برسد و به هر علتی در محموله ۲۰ تنی مثلاً ۱۰ درصد هم آلوده باشد مجبوریم در این محموله گران قیمتی که آنجا داریم را عودت بدهیم یا بفرستیم یک جای دیگر که ریسک ذاتی است که این کار دارد همیشه می‌گویند مثل هندوانه درب بسته است می‌رود آنجا در مسیر آلودگی یا اتفاقی برایش بیفتد این دچار می‌شود که این‌ها مهمترین مسائل ما است.
مجری: بفرمایید چطور می‌شود صادرکننده پسته را حمایت کرد؟
جناب آقای دکتر علیزاده، عضو محترم کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی: آقای شریعتی مطالب بسیار خوبی را فرمودند. حقیقت قضیه این است که بالاخره پشت این قضایا یک جنگ اقتصادی بسیار شدید و بی رحمانه‌ای است که غرب در حوزه اقتصادی با ایران دارد سعی می‌کند در تمام موارد دست ما را ببندد ما یک مشکلی که در بحث پسته داشتیم تمام آن هدف صادراتی خودمان را عمدتاً در غربی گذاشته ایم که اصلی‌ترین دشمن اقتصاد و به تبع آن صادرات ما است ما باید در این قضیه یک بازنگری کنیم یعنی بسیاری از سال‌هایی که الان غرب انجام می‌دهد واقعاً بهانه‌هایی است برای مقوله بستر را زمین بزند. یعنی اینکه من در ذهنم می‌آید.
مجری: ما اگر محصول مان به لحاظ سموم مشکل نداشته باشد بازهم نمی‌خواهند از ما بخرند. روسیه هم محصولات کشاورزی ما را مرجوع کرد.
جناب آقای دکتر علیزاده، عضو محترم کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی: خیلی خوب رفتیم صحبت کردیم استاندارد‌های خودمان را با آن‌ها مطرح کردیم توافق حاصل شد، الان خیلی راحت صادرات فلفل دلمه‌ای و بقیه موارد به روسیه انجام می‌شود و کار هم به سرعت پیش می‌رود اروپا نمی‌خواهد قضایا حل شود یک وقت هست طرف دنبال این است که فلان سهم را داریم.
مجری: ما همه تقریباً می‌توانیم بگوییم بیگانه نیستیم با این مقولات، ما می‌خواهیم ضمانت صادرات بگیریم ضمانت نامه از بانک بگیریم بهره چند درصدی هم مربوط به این است؟ الان ما بانک‌های مان هم اگر با این ترکیبی که شما فرمودید بانک‌های ما هم با دشمن هم راستا هستند.
جناب آقای دکتر علیزاده، عضو محترم کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی: چطور؟
مجری: بخاطر اینکه هزار و یک سنگ بر سر صادرکننده می‌اندازند بر سر راه تولیدکننده می‌اندازند.
جناب آقای دکتر علیزاده، عضو محترم کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی: این یک بحث است الان صادرکننده ما با همه این مشکلات جنس را به اروپا می‌برد و تحویل نمی‌گیرند. بسیاری از موارد اینطور نیست. الان هند بحث کیوی را داشتیم طرف وقتی بخواهد واقعاً بهانه‌ای نداشته باشد این‌ها یک بحث علمی دو دوتا چهارتا است وقتی بروید در آزمایشگاه مشکل حل می‌شود، اما اروپا جنس سالم ما را هم دنبال این است که ضربه‌ای بزند برای اینکه بازاری که قبلاً ما داشتیم برای خودش یا کشور‌های رقیبی که با آن‌ها کار می‌کنند نگه دارد. ما باید در بازار‌های هدف یک بازنگری کنیم آن مطالبی را هم که فرمودید در داخل کشور واقعاً آن مشکلات را هم حل کنیم پسته الان جزء ده قلم صادراتی برتر کشور که شاید ۸ تا ۹ تا مربوط می‌شوند به نفت و فرآورده‌های نفتی باواسطه یک قلم غیرنفتی است آن هم پسته است یعنی پسته یک طلای سبزی است که ارزآور است برای کشور، اما باید بازار هدف را اصلاح کنیم.
مجری: من برداشتی که از رسانه داشتم و می‌خوانیم، ما چند تیپ مشکل داریم بحث بازار و استاندارد‌های غربی یک طرف است بحث دیگر یکی بحث تأمین مالی خودمان است اگر ما بخواهیم سه مؤلفه را مطرح کنیم یکی از آن‌ها استاندارد‌های ورودی است حالا بحث برگشت پول هم به کنار است اینکه ارز صادراتی می‌خواهد برگشت داده شود این هم باز یک معضل بر سر صادرکننده ما است که صادرکننده ما الان چند سال است درگیر ارز حاصل از صادرات است این هم یک مشکل است و نمی‌توانیم بیندازیم بعهده غربی‌ها و نکته بعدی الان فرآیند صدور یک محصول از کشور حضرتعالی می‌دانید که چقدر طولانی است اگر یک صادرکننده محصول مرغوبی پیدا کند و مطابق با استاندارد بخواهد پیدا کند وارد پروسه مرحله و عملیات صادرات شود همان فرآیند به نحوی وقت تلف می‌کند که این محصول یا از بین می‌رود و یا موعد تحویل اش از دست رفته است این هم معضل دیگری است. جناب شریعتی نکاتی را که می‌خواهید مطرح کنید را بفرمایید.
جناب آقای مهندس علی شریعتی، عضو محترم اتاق بازرگانی: همانطور که حضرتعالی هم اشاره کردید و مهمان عزیزمان هم اشاره کردند ما یک فرآیندی است که زنجیره‌های ارزش که مباحث آن باید یکی یکی بررسی شود با یک فرمان نمی‌توانیم این را حل کنیم. حالا منفی صحبت نکنیم. یک نکته مثبت این است که در این زنجیره مشکلی که خصوصاً دو سال قبل داشتیم درخصوص ارز صادراتی و این‌ها الان تسهیل گری که سازمان توسعه تجارت و بانک مرکزی راجب به این مهم کرده این قسمت که کاری ازشان برمی آمده یک مقداری تسهیل گری شده است که خوب است، ولی در بحث استاندارد‌ها دو نکته است یکی اینکه استاندارد‌های آن‌ها واقعاً سختگیرانه است.
مجری: این سختگیرانه برای همه است و یا فقط برای ما است؟
جناب آقای مهندس علی شریعتی، عضو محترم اتاق بازرگانی: این را نمی‌توانیم بگوییم اصلاً مغرضانه نیست در آنجایی که می‌گویند ما همه دموکراسی داریم بله هست.
مجری: اگر مغرضانه هست و شما هم همراه هستید با آقای علیزاده راست می‌گویند ایشان چرا مقصد را عوض نمی‌کنید.
جناب آقای مهندس علی شریعتی، عضو محترم اتاق بازرگانی: یک مقداری مغرضانه است، اما یک درصدی این همیشه باید علت‌ها را دید باید معلول نباشد علت است.
مجری: اگر من بخواهم وارد درب سازمان صداوسیما بشوم یا آفیش شده یا کارت ورود دارم نمی‌توانیم بگوییم آن کسی که در درب نشسته است مغرضانه به من نگاه می‌کند الان با اینکه کارت دارم بنده را راه نمی‌دهد. الان بازار اروپایی یا مغرضانه رفتار می‌کند فرمایش آقای علیرضا درست است و مقصد را عوض کنیم اگر نه استاندارد آن درست است و خشک و محکم است خب برویم استاندارد را درست کنیم و به دست بیاوریم کدام یک از این‌ها است.
جناب آقای مهندس علی شریعتی، عضو محترم اتاق بازرگانی: دوتا نکته هم است. اروپا که یک کشور نیست مثلاً می‌گوید در ۱۰۰ کیس که بررسی می‌شود شاید در حالت مساوی اگر باشد شانس موفقیت مان از ترکیه و امریکا کمتر است در شرایط برابر این یک درصدی است و همه اش نیست که بگوییم آنجا نابرابری است درصدی شانس مان کمتر است ریشه این است که در سال‌های گذشته متأسفانه این ارز ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی که در کار آمد به بحث سموم هم رسید من کلی می‌گویم متأسفانه یک مقداری هم عزیزانی که کشاورزی یک زنجیره ارزشی است از مزرعه تا سفره می‌گویند کسانی که در واردات سموم کار می‌کردند سمومی که وارد کردیم سموم بی کیفیتی بود که متأسفانه روی کالا‌ها خصوصاً پسته هم گذاشت یعنی رد شدن ما از استاندارد‌ها تقصیر خودمان هم بود. اینکه ما بخواهیم راجب به مقاصد کالا‌های صادراتی تغییر دهیم این می‌شود مصداق بازارسازی بو مطابقت با فرهنگ یا فرهنگ مصرف یا ذائقه مردم یک کشوری کار بسیار هزینه بری است که از ما که پیاده نظام صادرات هستیم ما توانایی مالی و کاری که بخواهیم برویم جایی بازار بسازیم و حضور پیدا کنیم را نداریم این بازار یک بازار ذاتی است پنجاه سال است که همین است.
مجری: یک تاجر وظیفه اش این است که هر لحظه بازار را رصد کند و ببیند کجا امکان حضور دارد.
جناب آقای مهندس علی شریعتی، عضو محترم اتاق بازرگانی: یک نکته‌ای است که شما راجب به درجه و وزن کالا صحبت می‌کنید. این کالایی که صادرات می‌شود و جزء کالا‌های تاپ تن غیرنفتی است که می‌رود این تغییر اقلیم صادراتی به این راحتی نیست که زوم کنیم. در بحث‌های نفتی هم این است که چرا یک کشور‌هایی به نفت کشور‌های دیگر وابسته می‌شود، چون تنظیمات پالایشگاهی و کار براساس نفت یک کشور است اینطور نیست که مثلاً صبح از ایران می‌خرد بعد برود از جای دیگر بخرد تغییر سخت است. این اتفاق یک شبه نمی‌افتد.
مجری: جناب علیزاده بفرمایید.
جناب آقای دکتر علیزاده، عضو محترم کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی: من بررسی‌هایی که داشتم مجموعاً بالاخره ما یک وضعیتی را به هلحاظ سیاسی در عالم داریم شما می‌بینید هر روز تحریم‌های جدید اتحادیه اروپا این را شما داشته باشید انواع و اقسام تحریم‌ها در پتروشیمی و نفت ما، اما آنجایی که نیاز دارند مثل گاز دنبال می‌کنند آن هم نامردانه نه مانند یک برابر بیایند صحبت کنند یعنی اگر ما دست دادیم به یک اروپایی باید انگشتان مان را بشماریم که یک وقت ندزدیده باشند. این حقیقتی است که الان هست. یکی بگوید غلط است یکی می‌گوید درست است آن جای بحث دیگری این مطلب وقتی هست ما باید راهبرد خودمان و استراتژی خودمان را در بحث محصولات کشاورزی باید تجدیدنظر کنیم باید دنبال بازار‌های هدف جدید بگردیم فرمایش آقای شریعتی درست است این کار یک شبه نمی‌شود، اما به نظطر می‌آید در آن رده‌ای که باید این تصمیمات را بگیرند آرام آرام طی یک برنامه چند ساله ما بازار‌های مان را تغییر دهیم یعنی پسته‌ای که در داخل کشور داریم و عزیزان تولید می‌کنند از مرغوب‌ترین پسته‌های جهان است نه فقط در بحث ایران، اما می‌بینید با چه موانعی این عزیزان روبرو می‌شوند این یک مطلب کلی یک مطلبی هم که آقای شریعتی فرمودند بحث زنجیره ارزش مطلب درست است ما تا الان نظام نظام وارداتی بود و صادرکننده‌ها عده‌ای بودند که واقعاً در مظلومیت بودند یک تغییراتی ایجاد شده، اما تا به نقطه مطلوب برسیم فاصله داریم، اما زنجیره ارزش چیزی نیست که بشود یک شبه یا چند مااهه تغییرش داد این اصل اگر پذیرفته شود و برنامه ریزی کنیم چند سال دیگر می‌توانیم هم پسته را رونق بیشتر دهیم هم مشکلات درون مان را حل کنیم و هم بازار‌های هدف مطمئنی را داشته باشیم که این مشکلاتی که صادرکنندگان عزیز با آن مواجه می‌شوند دیگر نداشته باشند. من عرض می‌کنم که عالم فقط اروپا این اصل را بپذیریم و بعد هم بر همین اساس برنامه‌های جدید خودمان را ببینیم.