بیراهه دولت در جبران خسارت؟

به گفته فعالان اقتصادی، همان‌طور که نمی‌شود ناگهان یک پاساژ را تعطیل و مغازه‌داران را بیکار کرد، چطور ممکن است اینستاگرام را که ۵۰۰ تا ۷۰۰ هزار شغل را در خود جای داده است، به یکباره مسدود کرد؟ این کار معادل تعطیلی چندین مرکز خرید است. البته نماینده وزارت صمت در این جلسه مجددا به بسته حمایتی از کسب‌وکارهای آسیب‌دیده پرداخت؛ ولی از فقدان اطلاعات لازم از رسته‌های فعال در اینستاگرام و زیان واردشده به آنها خبر داد. البته ایجاد اینترنت امن برای صاحبان کسب‌‌وکار، اتحادیه‌ها و اتاق‌‌های بازرگانی خبر دیگری بود که در این نشست اعلام شد؛ ولی با واکنش نه چندان مثبت نمایندگان بخش خصوصی همراه شد. بخش خصوصی در این‌باره بر این باور بود که برخی از پیشنهادها با این هدف مطرح می‌‌شود که ما به یک شرایط حداقلی قناعت کنیم؛ ولی پیشنهادهای نماینده دولت در راستای منافع ملی و از سر دلسوزی نیست. طبقاتی کردن اینترنت تبعاتی بود که به گفته فعالان اقتصادی نتیجه آن قرار گرفتن کسب‌‌وکارها در برابر مردم را به دنبال داشت. به گفته آنها، نباید به استقبال این موضوع رفت که تنها مشکل کسب‌‌وکارها حل شود، بلکه توجه به مطالبات حداکثری مد نظر است. نمایندگان بخش خصوصی و فعالان اقتصادی حوزه فناوری و کسب‌‌وکارهای دانش‌‌بنیان و استارت‌آپ‌‌ها، در نشستی که با عنوان چالش‌‌های قطعی اینترنت و آثار آن بر فضای کسب‌‌وکار در اتاق ایران برپا شد، به مشکلات عدیده‌‌ای که برای این کسب‌‌وکارها در نتیجه قطعی اینترنت و فیلترینگ پلتفرم‌‌ها ایجاد شده است، اشاره کردند و پیشنهادهایی چون اینترنت امن، طبقاتی یا پرداخت خسارت را ناکارآ دانستند.

نشست چالش‌‌های قطعی اینترنت و اثرات آن بر فضای کسب‌‌وکارها با حضور فعالان بخش خصوصی، روسا و نمایندگان تشکل‌‌ها و مقامات دولتی در اتاق بازرگانی ایران برگزار شد. رئیس مجمع تشکل‌‌های دانش‌‌بنیان ایران در این نشست با اشاره به برخی سوءبرداشت‌‌ها از فضای مجازی گفت: زمانی که صحبت از فضای مجازی می‌‌شود، یکسری تصور می‌‌کنند که این فضا غیرواقعی است و می‌‌توان هر تصمیمی برای آن گرفت؛ درحالی‌که در این فضا، اتفاقات واقعی رخ می‌‌دهد. افشین کلاهی با بیان اینکه در فضای مجازی آدم‌‌های واقعی کارهای واقعی انجام می‌‌دهند، اظهار کرد: در این فضا، اقتصاد واقعی در جریان است و ما حواسمان نیست که تصمیماتی که برای آن گرفته می‌‌شود، چه میزان می‌‌تواند در زندگی سایرین تاثیرگذار باشد.  به نقل از مجمع تشکل‌‌های دانش‌‌بنیان ایران، کلاهی اضافه کرد: همین‌‌طور حواسمان نیست که فضای مجازی در دنیای امروز فانتزی نیست و یکی از زیرساخت‌‌های اساسی است و جزو نیازهای اساسی به شمار می‌‌رود و حق هرکسی است که به آن دسترسی داشته باشد. بنابراین هنر حکومت‌‌ها این است که با حفظ نیازهای اساسی مردم در کف هرم نیازها، تلاش کنند تا نیازهای بعدی مانند امنیت را برای مردم تامین کنند. او امنیت اقتصادی را یکی از نیازهای امنیتی کشور دانست و گفت: از سوی دیگر خسارات‌‌ ایجادشده به‌صورت جدی دیده نمی‌‌شود. زمانی که قرار است درباره پلتفرمی مانند اینستاگرام تصمیم‌‌گیری شود، مساله مهم ۵۰۰ تا ۷۰۰ هزار شغل مستقیم در اینستاگرام در میان است؛ اما باز هم به راحتی تصمیم به پاک کردن صورت‌مساله گرفته می‌‌شود؛ درحالی‌که این نوع تصمیم گیری‌‌ها را حتی برای یک پاساژ کوچک هم نمی‌‌توان گرفت.

رئیس کمیسیون کسب‌‌وکارهای دانش‌‌بنیان اتاق ایران خاطرنشان کرد: پاساژی را که در آن ۴۰مغازه فعالیت می‌‌کنند، نمی‌‌توان به یک‌باره بست و به مغازه‌‌داران گفت به جای دیگری بروند، حالا چطور می‌‌توان ۵۰۰ تا ۷۰۰ شغل مستقیم در اینستاگرام را یکباره مسدود کرد؟ این اقدام مانند این است که در یک لحظه ۳ تا ۴هزار مرکز خرید در کشور را مسدود کنیم.

کلاهی با انتقاد از عدم حضور تصمیم‌‌سازان در حوزه اینترنت در نشست‌‌های بخش خصوصی گفت: تجربه ثابت کرده است که راه‌های سلبی برای حل این نوع معضلات جواب نداده است و نمی‌‌دهد. اکنون باید تصمیم‌‌گیرندگان بررسی کنند که برخورد سلبی با اینترنت به نتیجه رسیده است یا نه؟

امیرحسین اسدی، مدیرکل دفتر خدمات کسب‌‌وکار وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز از دیگر حاضران در این نشست با اشاره به اثرات قطعی اینترنت بر کسب‌‌وکارها گفت: در جلسه‌‌ای مقرر شد تا از کسب‌‌وکارهای خرد فعال در اینستاگرام حمایت شود و عددی برای این موضوع تعیین شد؛ اما ما نمی‌‌دانیم چگونه می‌‌توان این کسب‌‌وکارها را شناسایی کرد.

او اظهار کرد: اینستاگرام تنها بستر تجاری نیست، بلکه بستری برای تبلیغات، برندینگ و بازاریابی صنایع خلاق است؛ اما آماری نداریم که چه تعداد کسب‌‌وکار در حوزه‌های مختلف در اینستاگرام فعال هستند. ما برنامه‌‌ریزی کردیم که بر اساس رسته شغلی، میزان خسارت را برآورد کنیم؛ اما هیچ عدد برای برآورد خسارات ناشی از قطعی اینترنت در صنایعی چون معدن، پوشاک و... در اختیار نداریم.

مدیرکل دفتر خدمات کسب‌‌وکار وزارت صنعت، معدن و تجارت ایجاد اینترنت امن در تمام شرایط را از دیگر برنامه‌های این وزارت خانه نام برد و گفت: این موضوع در دستورکار وزارت‌خانه صمت است و تمام ادارات صمت استان‌ها، اتحادیه‌ها و اتاق‌‌های بازرگانی متصل به یک اینترنت امن و دائم می‌‌شوند. او اضافه کرد: در زمینه اینکه اینترنت امن برای چه کسانی استفاده شود، باید اتحادیه‌ها به ما کمک کنند. ضمن اینکه، راه‌‌اندازی صندوقی برای حمایت از کسب‌‌وکارها در شرایط بحران از دیگر برنامه‌های وزارت‌خانه است. در ادامه، نایب‌‌رئیس کمیسیون اقتصاد نوآوری و تحول دیجیتال اتاق تهران با اشاره به پیشنهاد برخی از روسای انجمن‌‌ها و تشکل‌‌های فعال در محیط کسب‌وکار مبنی بر ایجاد فضای بازتر برای کسب‌‌وکارها گفت: جدی‌‌ترین مساله در آثار اختلال در اینترنت به حوزه نیروی انسانی بازمی‌‌گردد. نسل جدید چنان با اینترنت عجین شده است که آن را حق طبیعی خود می‌داند. شهاب جوانمردی افزود: امروز سرمایه‌‌گذاران از کسب‌‌وکاری که به نوعی از کنار اینترنت هم رد شده باشد، گریزانند و ادامه این روند باعث می‌‌شود سرمایه‌‌گذار، مشتری، متخصص و حتی سایر صنایع تولیدی و توزیعی از روند فعلی دلزده شوند و جبران این تصمیمات با پرداخت خسارت از سوی دولت بسیار سخت است. او با بیان اینکه در دو ماه اخیر شرکت‌های فعال در این حوزه به سختی به کارشناسان خود حقوق داده و هزینه‌ها را پرداخت کرده‌‌اند، گفت: ادامه این روند جز به مهاجرت شرکت‌ها، مدیران و کارشناسان این حوزه منجر نخواهد شد و سرمایه‌‌گذاران نیز باید به گوشه‌‌ای بروند و اگر آب و هوا مناسب باشد به کشاورزی مشغول شوند.

شهاب جوانمردی با انتقاد از برخی افراد که به دنبال تخصیص اینترنت به برخی از کسب‌‌وکار هستند، گفت: تخصیص اینترنت طبقاتی راه‌‌حل درستی نیست.

در ادامه این نشست رئیس کمیسیون اقتصاد نوآوری و تحول دیجیتال اتاق تهران، با بیان اینکه بعضی از پیشنهادها با این هدف مطرح می‌‌شود که ما به یک شرایط حداقلی قناعت کنیم، گفت: به نظر می‌‌رسد پیشنهادها در راستای منافع ملی و از سر دلسوزی نیست. فرزین فردیس اظهار کرد: در وهله نخست با مطرح کردن اینترنت طبقاتی یا اینترنت امن می‌‌خواهند کسب‌‌وکارها را جلوی مردم که مشتریان ما هستند، قرار دهند. بنابراین، نباید به استقبال این برویم که تنها مشکل ما حل شود و باید مطالبات حداکثری داشته باشیم؛ ضمن اینکه، از هرکس هرچه می‌‌شنویم، بد نیست به سوابق او نیز نگاهی بیندازیم. وظیفه وزارت صمت و وزارت ارتباطات، توسعه تجارت، کسب‌‌وکار و اینترنت است؛ اما متاسفانه مدل گفت‌وگوها توسعه‌‌ای نیست. فردیس در پایان تاکید کرد: در اتاق بازرگانی تهران این مورد را پیگیری کرده و بابت قطعی‌‌های اخیر اینترنت با رئیس‌‌جمهوری نامه‌‌نگاری کرده و رویکرد و درخواست خودمان را هم مطرح کرده‌‌ایم.

بر اساس این گزارش، در این نشست فعالان اقتصادی حوزه فناوری و اعضای تشکل‌‌های عضو مجمع تشکل‌‌های دانش‌‌بنیان ایران به مشکلاتی چون آپدیت نرم‌‌افزارها به‌دلیل محدودیت برخی پروتکل‌‌ها، مشکل جابه‌‌جایی پول برای شرکت‌های صادرکننده خدمات مخابراتی و نرم‌‌افزاری، مشکل کاهش درآمد به‌دلیل استفاده بیش از حد از وی‌‌پی‌‌ان‌‌ها، چالش‌‌های جدی استارت‌آپ‌‌ها و... اشاره کردند.

 برنامه وزارت صمت برای توسعه کسب‌و‌کار

در همین حال در خبری دیگر، ‌مدیرکل خدمات کسب‌و‌کار وزارت صنعت معدن و تجارت توسعه اقتصادی کشور را منوط به توسعه کسب‌و‌کارها دانست و گفت: باید تخصص و دانش را در این حوزه پیاده کنیم. به گزارش وزارت صمت، اسدی اظهار کرد: توسعه اقتصادی کشور بدون تمرکز بر توسعه کسب‌وکارها محقق نخواهد شد و اگر بخواهیم کسب‌وکارهای کشور رشد کنند باید بتوانیم خدمات مورد نیاز صاحبان کسب‌وکار را با کیفیت، دقت و سرعت به ایشان عرضه کنیم. ما باید تلاش کنیم تا تخصص به جای خود‌تجربه‌گری، دانش به جای تست و خطا و تمرکز بر هسته اصلی کسب‌وکار به جای پخش شدن انرژی، در تمامی مسیر کسب‌وکار پیاده شود. مدیرکل خدمات کسب‌وکار وزارت صمت ادامه داد: بررسی مشکلات کسب‌وکارها در فرایند ایجاد و توسعه نشان می‌دهد بروکراسی اداری در راه‌اندازی و توسعه کسب‌وکار در ایران بسیار بالاست. گاهی هم کمبود شفافیت در تعاملات اداری، مالی و سیستمی زیست‌بوم کسب‌وکار کشور باعث شده است فرایندهای توسعه کسب‌وکار با سختی صورت پذیرد. وقتی نگاهی به چالش‌های شرکت‌ها و کسب‌وکارها می‌اندازیم، مشخص می‌شود نبود دانش و توانایی اداره کسب‌وکار، نداشتن مهارت‌های فردی و روانشناختی، ضعف دانش مدیریت، نداشتن توانایی مدیریت هیجان و ضعف‌های موجود در زیست‌بوم، باعث شکست کسب‌وکارها شده و زمینه‌ یاس و ناامیدی کارآفرین را ایجاد کند. وی افزود: نبود سیستم هوشمند هدایت شغلی و کمبود نیروی انسانی ماهر، تغییرات قوانین و عدم ثبات برای برنامه‌ریزی صحیح و هوشمندانه، ضعف آمار و اطلاعات و عدم ارتباط هوشمند اجزای مورد‌نیاز صنعت مبتنی بر هوش بالادستی، قدیمی و ناچابکی صنعت و مقاومت صنعت در مقابل توسعه فناوری و روزآمدی، ضعف نظام بانکی در تخصیص به‌موقع و هوشمند منابع، ضعف برخی از ارگان‌های دولتی در مدیریت فرآیندهای مرتبط با کسب‌وکارها، نبود نگاه سیستمی در کسب‌وکارهای همنام و ضعف در مدیریت زنجیره تامین باعث جلوگیری از رشد مناسب کسب‌وکارها شده و کارآفرین ایران اسلامی در یک جاده با اصطکاک بالا، فرسوده می‌شود. اگر همه این موارد را به عدم‌اعتقاد کسب‌وکارهای سنت‌گرا به مبانی بازاریابی و برندینگ فناورانه، عدم در اختیار بودن موسسات توانمند ارائه خدمات و نبود نگاه سیستمی به خدمات کسب‌وکار اضافه کنیم، به لزوم ایجاد نگاه خدمت‌محور به کسب‌وکار پی می‌بریم. به اعتقاد اسدی، خدمات کسب‌وکار در واقع راهکار و مسیری برای حل معضلات کارآفرینان و صاحبان کسب‌وکارها از طریق موسسات و شرکت‌های توانمند ارائه‌دهنده خدمت هستند. شرکت‌هایی که به واسطه دارا بودن تجربه، دانش و مهارت می‌توانند چالش‌های مسیر کسب‌وکار را شناسایی، آنالیز و دسته‌بندی کرده و برای حل این چالش‌ها، راهکار بهینه ارائه کند.