به گزارش بهداشت نیوز به نقل از فارس، مژده پورمحمدی: «شاید شیرت سیرش نمیکنه!» این جمله ای است که می‌تواند برای یک تازه مادر از صد تا فحش دلخراش تر باشد! حتی مادری که دارد چهارمین نوزادش را بزرگ می کند هم، خوشش نمی آید که کسی به کمیت یا کیفیت شیرش انتقاد کند.
اما اگر جمله بالا فحش و ناسزا نبود و سزا بود، چه؟
طبیعتاً مادر در ابتدا که چنین جمله ای را می شنود، حسی منفی پیدا می کند و این حرف را نوعی توهین به شیرش و حتی خودش و حتی همه زنان خاندانش می پندارد! اما اگر واقع بینانه نگاه کند، شاید این یک جمله کاملا دلسوزانه باشد که قرار است پذیرفتن آن به نفع مادر تمام شود.
ای مامان تازه زایمان کرده عزیز! می دانم که چقدر دلت نازک است و سختی زایمان و ضعف بدنی و دشواری های نوزادداری، روحیه ت را شکننده کرده است. اما سعی کن تعصب نداشته باشی! این طوری که باشد، با شنیدن امثال این جمله، کمتر حرص می‌خوری. اگر هم واقعا مشکلی در میزان یا کیفیت شیرت باشد، می توانی زودتر راهکاری بیندیشی و تدبیری بکنی.
گاهی شیر کم است. گاهی شیر زیاد است اما کم‌کیفیت است و اینها منجر به بیقراری، کم خوابی، وزن نگرفتن یا هر مشکل دیگری در بچه شده اند و در نتیجه کیفیت زندگی مادر را هم پایین آورده اند.
پس برای بهتر شدن حال خودمان و طفل مان، همه گزینه های روی میز را بررسی کنیم.حتی شاید وزن گیری طفل قابل قبول باشد و پزشک نیازی به مداخله نبیند، اما مادر به تجربه دریابد که گاهی بی قراری طفلش از گرسنگی است.
این ها همه چاره دارد. الکی لگد به بخت خودتان نزنید!
دکتر «فاطمه علیزاده»، پزشک و پژوهشگر طب ایرانی، کارشناس ما در این گزارش هستند تا راهکارهای بهبود کیفیت و افزایش مقدار شیر مادر را از زبان ایشان بشنویم.
آرامش روان
آرامش روحی از مهمترین عوامل تاثیرگذار در کیفیت و کمیت شیر مادران است. وقتی مادر مضطرب و ناآرام است هم شیرش کم می شود و هم از کیفیت آن کاسته می شود.
گوارش منظم
یبوست نداشته باشید. از دستورالعمل های مختلف طب ایرانی استفاده کنید تا دستگاه گوارش تان عملیات دفع را به راحتی انجام دهد. جویدن کامل هر لقمه، کاهش مصرف غذاهای غلیظ و لزج، قدم زدن، مصرف گلقند، انجیر خیسانده در آب جوش، خاکشیر با آب جوش و ... از جمله این راهکارها هستند.
خواب خوب
استراحت کافی داشته باشید. بی خوابی شیر را کم می کند. البته طبیعتاً مادر یک نوزاد، فرصت چندانی برای استراحت ندارد، اما سعی کنید در وقت های خواب فرزندتان، شما هم با او بخوابید.
تغذیه سالم و مقوی
سعی کنید بیشتر غذاهای مقوی با هضم آسان مصرف کنید. غذاهایی مانند نخوداب یا زرده تخم نیم برشت (عسلی). همچنین از مصرف غذاهای غلیظ و لزج کننده خون مانند ماکارونی، پنیر پیتزا، نان های خمیری و... خودداری کنید. در انتهای مطلب، پیشنهادهایی برای تغذیه مناسب در شیردهی، ارایه می شود.
مکیدن مکرر سینه توسط کودک
این امر، مهمترین عامل تحریکی ترشّح شیر است. شیر در صورتی تولید می‌شود که کودک شیر بخورد و میزان شیری که کودک می‌خورد به بدن مادر می‌فهماند که باید چه مقدار شیر تولید کند. اگر کودک کمتر شیر بخورد، بدن مادر هم شیر کمتری تولید خواهد کرد.
عدم مصرف نوشیدنی های کافئین دار
کاهش مصرف چای، قهوه، کولا و … شاید برای بسیاری از مادران سخت باشد اما ممکن است!
انحصار در شیر مادر
هر شیشه شیر خشک، آب، آب میوه و هرگونه خوراکی جز شیر که به کودک بدهید، به همان اندازه از شیرتان کم می شود. پس تا جای ممکن در شش ماه اول زندگی نوزاد، هیچ خوراکی دیگری را جایگزین شیر مادر نکنید.
عادت ندادن بچه به شیشه پستانک
مکیدن شیر از شیشه راحت تر از مکیدن شیر از سینه مادر است و تجربه مکرر استفاده از شیشه پستانک، می تواند فرزند شما را بدعادت کند. نامطلوب بودن استفاده از پستانک هم که واضح است.
مصرف مکمل آهن
کمبود آهن می تواند از علل شایع کاهش شیر باشد. حتما از غذاهای گوشتی حاوی آهن و در صورت لزوم از مکمل آهن مناسب استفاده کنید.
مصرف مایعات کافی
پس از هربار شیردهی، حتما یک لیوان مایعات مصرف کنید. حتی اگر تشنه نباشید هم این کار را بکنید. تقریبا می شود گفت که لازم است برای هر ۲۰دقیقه شیردهی، یک لیوان مایعات مصرف شود.
مراجعه به متخصص
اگر با این روش ها کمبود شیر درمان نشد، می توانید علاوه بر مراجعه به پزشک متخصص، از مشورت با متخصص طب ایرانی نیز بهره بگیرید تا با گرفتن شرح حال کامل و انجام معاینه، علت را تشخیص دهد.
پیشنهادات تغذیه ای برای بهبود شیر مادر:
ماءالشّعیر طبّی در افزایش شیر مادر موثر است. برای تهیه ماءالشعیر طبی، یک فنجان کوچک جو پوست کنده سالم (نه پرک و نه نیمکوب) را با چهارده فنجان آب، بجوشانید تا وقتی که جوها به حالت شکفته برسند. این زمان به طور متوسط ۴۰ تا ۵۰ دقیقه طول می کشد. سپس آن را صاف کنید و وقتی حرارت آن قابل خوردن و سرد شد، مصرف کنید. ماءالشعیر طبی نباید غلیظ و ژله ای شود وگرنه تأثیر آن معکوس خواهد شد. اگر جو کاملاً مرغوب و مناسب باشد رنگ ماءالشعیر به سرخی ملایم مایل می شود. برای پیمانه، از فنجان کوچک قهوه خوری استفاده شود که حدودا از این ترکیب روزی ۳-۴ لیوان بدست آید و همان روز مصرف شود. کسانی که معده سرد یا تر داشته باشند، بهتر است در هر لیوان آن یک قاشق غذاخوری عسل یا نبات حل کنند و سپس بنوشند. اگر با خوردن این دارو، دچار نفخ، سنگینی یا ترش کردن معده می شوید هم، این مقدار عسل را اضافه کنید. در صورتی که ادرار صبحگاهی به رنگ آب درآمد، مصرف مالشعیر را یک هفته قطع کنید.
نخودآب بخورید . برای تهیه این غذای مقوی ۴۰۰ گرم نخود را ۱۲ساعت بخیسانید و روز بعد همراه با پیاز فراوان تفت داده و به مدت ۴ ساعت آرام بپزید. می توانید از دارچین، زردچوبه، زیره و زعفران به عنوان ادویه استفاده کنید.
فرنی و حریره هم برای افزایش شیر عالی است. حریره ای از زیره سبز، آرد برنج سفید ایرانی و شیر، پخته و حداقل هفت روز میل کنید.
شیربادام را فراموش نکنید. برای تهیه شیره بادام ۱۰ عدد مغز بادام خام را پوست بکنید و آسیاب کنید. سپس با یک لیوان آب خوب به هم بزنید و میل کنید. می توانید از عسل هم در این ترکیب استفاده کنید.
سمنو و هلیم با گندم خوب و گوشت گوسفند
سیراب‌شیردان گوسفند
شربت عسل
زرده تخم مرغ نیم برشت (عسلی)
کباب گوسفندی
انگور و شیره انگور
کاچی
سویق گندم و جوانه گندم
جو و جوانه جو
فالوده سیب همراه با گلاب و عسل و بیدمشک
آبگوشت
سبزی تازه شوید
آب میوه و میوه هایی همچون آب هویج، آب زردک، هندوانه، خربزه، طالبى، گرمک، نارگیل، توت سفید، انگور
داروهای شیرافزا
بهتر است از داروهای گیاهی با مشورت پزشک متخصص طب ایرانی استفاده کنید. مصرف ادویه هایی مانند تخم رازیانه، زیره سبز، سیاهدانه، انیسون، گزنه، تخم یونجه، تخم هویج، تخم شوید و ... می تواند به افزایش شیر کمک کند ولی مثل هر داروی دیگری می تواند عوارضی هم به همراه داشته باشد.
