به گزارش جام نیوز، در ماه‌های گذشته، رسانه‌های غربی همزمان با تبلیغات گسترده در خصوص مزایای واکسن‌های ساخت آمریکا و انگلستان، بدون وقفه علیه واکسن‌های ساخت دیگر کشورها فضاسازی منفی کرده‌اند. این رسانه‌ها نه تنها دانش و مهارت کشور‌هایی مانند ایران و کوبا را برای ساخت واکسن زیر سوال برده‌اند، بلکه با سیاه‌نمایی علیه عملکرد و اثربخشی واکسن‌های کویید 19 ساخت روسیه و چین، حملات عجیبی را علیه دیگر کشور‌های سازنده واکسن انجام دادند.
این عملیات روانی علیه سازندگان غیرآمریکایی و انگلیسی واکسن کرونا تا به حدی گسترش یافت که "ماریا زاخارووا" سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه، نسبت به سیاه نمایی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا علیه واکسن روسی «اسپوتنیک وی» انتقاد کرد.
علاوه بر این نیویورک تایمز در گزارشی به بی‌اعتمادی مردم ایران و روسیه به واکسن‌های ساخت کشورشان اشاره کرد و نوشت: «مردم این کشورها معتقدند که دولت باید واکسن‌های معتبر آمریکایی و اروپایی را برای استفاده مردم وارد کند.»
واکسن کویید 19 یکی از مهمترین دستاوردهای پزشکی چند سال اخیر تلقی می‌شود و ساخت آن، نه تنها از لحاظ حفظ سلامت جان انسان‌ها بلکه به دلیل پایان بخشیدن به مشکلات اقتصادی ناشی از پاندمی کرونا، دستاورد مهمی است. به همین دلیل لارنس گوستین، پروفسور حقوق بین الملل پزشکی در دانشگاه جورج‌تاون آمریکا، معتقد است که تا به حال چنین حساسیت سیاسی، درباره یک محصول پزشکی وجود نداشته است.
البته در این زمینه باید به نقش فعالیت‌های اقتصادی شرکت‌های دارویی نیز اشاره کرد. به نظر می‌رسد که پروپاگاندای رسانه‌های غربی علیه ساخت واکسن توسط سایر کشورها از جمله روسیه و چین، بیش از آنکه دلایل علمی و بشردوستانه داشته باشد، به موضوع درآمدزایی و سود شرکت‌های بزرگ دارویی اروپا و آمریکا مرتبط می‌شود.
مسابقه شرکت‌های دارویی آمریکا برای فروش واکسن کرونا
با اینکه شمار زیادی از شرکت‌های داروسازی اعلام کرده‌اند که قصد کسب سود از عرضه واکسن کرونا را ندارند، اما از قرار معلوم، شرکت‌های فایزر و مدرنا، واکسن خود را با قیمت بالایی به بازار عرضه کرده و قصد کسب درآمد و سود از بحران کنونی را دارند. بسیاری از کارشناسان اقتصادی در وال‌استریت معتقدند که دو شرکت آمریکایی فایزر و مدرنا، سود بسیار زیادی را از فروش واکسن کرونا به دیگر کشورها به دست می‌آورند.
بر اساس گزارش سیانان، این دو شرکت داروسازی با فروش واکسن کویید 19 در سال جاری قادر به کسب درآمد بیش از 32 میلیارد دلاری هستند. از طرف دیگر به علت ساخت واکسن کرونا، اعتبار و شهرت این شرکت‌ها افزایش می‌یابد؛ موضوعی که تأثیر مستقیمی بر ارزش سهام این شرکت‌ها دارد. جالب است که درآمد محاسبه شده تنها مختص به سال 2021 بوده و با فروش واکسن در سال‌های آینده، این درآمد هنگفت افزایش خواهد یافت. بر اساس این گزارش، فایزر به تنهایی در سال ۲۰۲۱ از فروش واکسن کرونا، نزدیک به ۱۹ میلیارد دلار درآمد خواهد داشت. البته این رقم را باید به درآمد ۹۷۵ میلیون دلاری این شرکت در سال ۲۰۲۰ از محل فروش واکسن کووید-۱۹ افزود.
تحلیلگران معتقدند که فایزر می‌تواند ۹.۳ میلیارد دلار دیگر نیز از فروش واكسن کووید-۱۹ در سال‌های ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳ کسب کند. همچنین، بعد از انتشار خبر ساخت واکسن توسط شرکت مدرنا، سهام این شرکت به یکباره ارزش 62 میلیارد دلاری پیدا کرده و به عبارت دیگر با جهش 700 درصدی مواجه شد.
آیا فایزر و مدرنا تنها شرکت‌های قابل اطمینان هستند؟
واکسن‌‌ها همواره بخشی از کسب‌وکار شرکت‌های داروسازی بودند؛ اما هیچ‌وقت سهم زیادی از درآمد این شرکت‌ها را به خود اختصاص نداده‌اند و با حاشیه سود کوچکی هم فروخته می‌شدند. اما همزمان با شروع همه‌گیری ویروس کرونا و پیامد‌های وسیع اقتصادی، سیاسی و اجتماعی آن شرکت‌های زیادی برای کسب سود در این عرصه پیش قدم شده‌اند.
بر اساس گزارش سایت ردیابی تخلفات (violation tracker) شرکت فایزر آمریکا از سال 2000 تاکنون بیش از 4.7میلیارد دلار بخاطر تخلفات دارویی جریمه شده است. اصلی‌ترین تخلف این شرکت تبلیغ فروش داروهای تایید نشده به میزان (3.3میلیارد دلار) بوده است. همچنین شرکت آسترازنکا، سازنده واکسن انگلیسی نیز از سال 2000 تاکنون بیش از 1.1میلیارد دلار بخاطر تخلفات دارویی جریمه شده که اصلی‌ترین تخلف این شرکت، تبلیغ فروش داروهای تایید نشده به میزان 0.59میلیارد دلار بوده است.
همچنین با وجود اینکه چند هفته‌‌ای از توزیع واکسن فایزر در برخی از کشور‌های منطقه غرب آسیا و رژیم صهیونیستی می‌گذرد هنوز هم ابهامات زیادی در مورد پیامد‌های استفاده زودهنگام از این واکسن وجود دارد. به عنوان مثال روزنامه صهیونیستی هاآرتص نوشته است که بیش از ۱۲۴۰۰ اسرائیلی طی دو هفته پس از دریافت واکسن، به کرونا مبتلا شده‌اند و حتی ۶۹ تن از این افراد دوز دوم واکسن را نیز دریافت کرده بودند.
آیا واردات تمام واکسن مورد نیاز کشور منطقی است؟
به گفته بسیار از کارشناسان سلامت از جمله توماس بولیکی مدیر برنامه سلامت جهانی، ساخت واکسن کار سختی نیست اما باید این مسئله را ثابت کرد که واکسن ساخته شده بی‌ضرر و مؤثر است و اگر کشوری فقط علاقمند به ساختن آن باشد، می‌تواند برخی از مراحل ساخت واکسن را نادیده بگیرد.
به عبارت دیگر اولین و یا مشهور‌ترین واکسن کرونا در بازار جهانی الزاماً به معنای بهترین گزینه برای خرید نیست و نباید فرآیند خرید واکسن و انجام واکسیناسیون عمومی را به عنوان یک مسابقه تلقی کرد که برنده آن فقط کشوری است که زودتر از همه از خط پایان می‌گذرد.
با این وجود بنا بر اظهارات مقامات کشور، تأمین واکسن از طریق واردات برای تیم درمانی کشور و افراد در معرض خطر در دستور کار قرار دارد. سعید نمکی، وزیر بهداشت نیز با اشاره به مسئله خرید واکسن کویید 19 گفته بود که رهبری منعی برای واکسیناسیون با واکسن خارجی مورد تأیید، قبل از تولید واکسن داخلی نداشتند.
در اینفوگرافی زیر، اظهار نظر برخی از متخصصان و مسئولان نظام سلامت کشور در خصوص ابهامات موجود در زمینه واردات واکسن خارجی و کیفیت واکسن‌های تولیدی آمده است.
واردات واکسن کرونا، مانع ساخت واکسن داخلی نشود
به نظر می‌رسد که که هرگونه شتاب در خرید و یا حتی تولید واکسن کرونا باعث کاهش رعایت پروتکل‌های بهداشتی توسط مردم شده و شیوع کرونا را در کوتاه مدت افزایش دهد. علاوه بر این خرید واکسن‌های خارجی بدون بررسی دقیق آن‌ها، می‌تواند عوارض جبران‌ناپذیری برای مردم کشورمان داشته باشد.
مقامات دولتی و مسئولان نظام سلامت کشور، می‌بایست به این مسئله توجه کنند که اکثر برنامه‌های تولید دارو از جمله واکسن در کشور‌های غربی بر اساس منافع اقتصادی و انگیزه‌های سوداگرایانه انجام می‌شوند؛ همکاری با نهاد‌های بین المللی برای خرید واکسن نیز، می‌بایست توام با احتیاط و دقت بسیار باشد؛ چرا که با وجود سابقه دشمنی دولت آمریکا با ملت ایران، در خصوص تحریم‌های دارویی و جلوگیری از فروش داروهای مورد نیاز بیماری‌های خاص به کشور، در دسترس قرار دادن واکسن سالم و کاربردی برای ایران بعید به نظر می‌رسد.
همچنین خرید و واردات واکسن کرونا برای کادر درمانی و افراد آسیب‌پذیر، نباید سبب شود که دولت و شرکت‌های دانش‌بنیان روند ساخت واکسن داخلی را متوقف کنند. چرا که ساخت این واکسن، نه تنها نماد اعتبار ملی و توانمندی علمی است، بلکه می‌تواند مصارف ارزی کشور را کاهش داده و برای مدیریت هرچه بهتر بحران کرونا مورد استفاده قرار گیرد.
