گیربکس از دنده، کلاچ و قطعاتی محرک تشکیل شده که باعث می شود نیروی موتور به چرخ ها منتقل شود. در واقع گیربکس به افزایش و یا کاهش سرعت خودرو کمک می کند و با فرمان راننده این سرعت تنظیم می شود. دو نوع گیربکس یا همان جعبه دنده وجود دارد که یکی دستی و دیگری اتوماتیک نامیده شده است.
گیربکس دستی جزو ساده ترین جعبه های دنده است که با کمک چرخ دنده ها و سرعت هایشان نیرو را از موتور دریافت کرده و به چرخ ها انتقال می دهد. در واقع این چرخ دنده ها همان دنده های سبک و سنگین هستند.
گیربکس های اتوماتیک معمولا از محبوبیت بالایی برخوردار هستند. اما عده زیادی معتقدند که این سیستم با توجه به هزینه و مشکلاتی که هنگام خرابی به وجود می اورد چندان هم به صرفه نیست. چرا که این سیستم نسبت به گیربکس دستی مزیت های چندان زیادی ندارد. همچنین آن ها می گویند که میزان مصرف سوخت این نوع گیربکس بیشتر از گیربکس دستی است.
البته بسیاری می گویند که این باور اشتباه است. چون ان ها معتقدند که مشکلات جانبی گیربکس های دستی بسیار زیاد است و هزینه بیشتری را در پی دارد. به علاوه ان ها می گویند که در سرعت های بالا گیربکس اتوماتیک سوخت کمتری را مصرف کرده در نتیجه به صرفه تر است.
گیربکس دوکلاجه DCT, سیاره ای AT, AMT و CVT انواع گیربکس های اتوماتیک هستند.
عوامل زیادی می توانند باعث خرابی گیربکس اتوماتیک باشند. این خرابی ها همواره با علائمی همراه هستند که در ادامه برخی از این علائم را برای شما خواهیم گفت.
گاهی خودرو شما صداهای عجیبی مثل وز وز و یا کوبش ایجاد می کند. ممکن است این صدا ها بخاطر نقصی در گیربکس خودرو به وجود امده باشد. در بیشتر موارد این صدا بخاطر کمبود روغن گیربکس است که این مشکل جزئی است و به راحتی قابل حل است. پس کمبود روغن می تواند علت خرابی گیربکس اتوماتیک باشد.
شما می توانید با چک کردن روغن گیربکس و در صورت پایین بودن سطح ان مقداری روغن به ان اضافه کنید. البته توجه کنید با این که این مشکل به سادگی حل خواهد شد ولی اگر شما متوجه ان نشوید اسیب های زیادی را به گیربکس تان وارد خواهد کرد. پس بهتر است هر چند وقت یک بار روغن گیربکس تان را چک کنید.
در برخی موارد نیز ممکن است این صدا بخاطر روغن گیربکس نبوده بلکه به قسمت های دیگر گیربکس تان مربوط باشد. در این صورت خودرو خود را به یک متخصص گیربکس نشان دهید تا بتواند به درستی مشکل شما را حل کند.
درون خودرو سنسورهایی وجود دارد که در صورت بروز مشکل به کامپیوترهای خود علامت می دهند. همچنین این سنسور ها در گیربکس ها نیز وجود دارند که در صورت ایجاد کوچک ترین مشکل باعث روشن شدن چراغ چک موتور می شوند. اما متاسفانه بسیاری از افراد به روشن شدن چراغ چک موتور اهمیت نمی دهند. در این صورت به مشکلاتی کوچک توجه نکرده و ان مشکلات قسمت های دیگر موتور را نیز درگیر خواهد کرد.
گاهی ممکن است در گیربکس شما به علت سوراخ شدن و یا ایجاد شکاف نشتی روغن به وجود بیاید. این نشتی ها می تواند در تشتک روغن, واشر ها و یا جاهای دیگر اتفاق بیفتد. در این صورت شما می توانید قطعه ای را که دچار خرابی و شکاف شده تعویض کنید تا مشکل نشتی برطرف شود.
البته توجه کنید که اگر این مشکل به زودی حل نشود روغن بیشتری نشت کرده و باعث کاهش سطح روغن از حد مجازش می شود. در این صورت شما با مشکلاتی بزرگ تر و همچنین تولید صداهای ناخوشایند روبه رو خواهید شد.
ممکن است هنگام خلاص بودن خودرو صداهای عجیبی را بشنوید. در این صورت می توان گفت به احتمال زیاد مشکل از گیربکس خودرو شماست. این مشکل می تواند به خاطر تمیز نبودن و یا کم بودن واسکازین ( روغن) باشد. در مواقعی نیز ممکن است قسمت هایی از گیربکس مثل دندانه ها, بلبرینگ, زنجیر دنده عقب و غیره دچار فرسودگی شده باشند و باعث به وجود امدن این صداها شوند. بنابراین چنین عواملی می توانند علت خرابی گیربکس اتوماتیک طلقی شوند
دنده ها هنگام تعویض به صورت نرم و ارام حرکت می کنند. اما گاهی ممکن است شما هنگام تعویض دنده احساس لرزش یا ضربه کنید که این اتفاق غیر طبیعی است و به هیچ وجه چنین اتفاقی نباید بیوفتد. دلایل زیادی برای آن وجد دارد، به عنوان مثال معیوب بودن سیم پیچ استوانه ای, دیسک کلاج های سوخته, فرسوده بودن دنده و روغن های بی کیفیت می توانند باعث بروز این مشکل شوند.
متاسفانه بسیاری از افراد با احساس لرزش و ضربه به ان توجهی نمی کنند و گمان می کنند که این مشکل بسیار معمول و قابل حل به صورت خود به خودی است. اما این عقیده کاملا اشتباه است چون با گذشت زمان ممکن است اسیب های جدی تری به گیربکس شما وارد شود و در نتیجه مجبور به پرداخت هزینه های بیشتری شوید.
با این وجود هنگام بروز چنین مشکلی هرچند کوچک بهتر است که سریعا اقدام به تعمیر ان کنید تا از ایجاد مشکلات بزرگ تر جلوگیری شود.
یکی دیگر از علت های خرابی گیربکس گرمایش بیش از حد است. بوی سوختگی, کثیفی و پایین بودن سطح روغن برای خوروی شما بسیار خطرناک بوده و نشانه گرم شدن بیش از حد روغن گیربکس است. این گرمای روغن باعث کاهش عمر و عملکرد نادرست و غیر معمول قطعات خواهد شد. روغن گیربکس تاثیر فراوانی در کارکرد گیربکس اتوماتیک دارد و بدون روغن این سیستم کارکردی نخواهد داشت.
بنابراین ضروری است که برای گیربکس اتوماتیک تان همواره از روغن های با کیفیت استفاده کرده و به طور مداوم ان را چک کرده و تعویض کنید. چرا که در صورت گرم شدن بیش از حد روغن اسیب های بسیار زیاد و خطرناکی به خودرو شما وارد خواهد شد که یکی از ان ها خرابی گریبکس به خصوص گریبکس اتوماتیک خواهد بود.
در هنگام استفاد از کلاچ ممکن است پای خود را بیش از حد بالا و پایین ببرید و یا این که پدال کلاچ به درستی حرکت نکند. در این صورت ممکن است مشکل از گیربکس اتوماتیک خودرو شما باشد.
نشتی مایع هیدرولیک, نقص در اتصالات سیستم هیدرولیک , تنظیم نبودن عملکرد سیم کلاچ و یا صفحه کلاچ و غیره می تواند علت خرابی گیربکس اتوماتیک باشد که چنین نشانه ای را به همراه دارند.
در گیربکس های اتوماتیک تا زمانی که دنده به وسیله کامپیوتر تغییر نکند نباید دنده عوض شود. اگر دنده شما به طور ناگهانی به حالت خلاص درامد، مشکل می تواند از گیربکس تان باشد. این مشکل نشان می دهد که برای قطعه ای که باعث ارتباط بین دنده ها می شود مشکلی به وجود امده است.
چنین عارضه ای بسیار خطرناک است و در صورت بروز باید سریعا اقدام به تعمیر کنید؛ در غیر این صورت ممکن است تصادف و آسیب های جانی و غیر قابل جبرانی را به همراه داشته باشد.
یکی از علت های خرابی گیربکس اتوماتیک می شود. استفاده کردن از حالت پارک در حین حرکت است. خوشبختانه بیشتر گیربکس های اتوماتیک قبل از این که خودرو از حرکت بایستد اجازه استفاده از این گزینه را نمی دهند.
برخی افراد به اشتباه گمان می کنند که اگر در سرازیری ها خودرو را درحالت خلاص قرار دهند مصرف سوخت شان کم خواهد شد. در واقع خودرو های اتوماتیک به صورت خودکار در سرازیری ها میزان مصرف سوخت را کاهش می دهند و دیگر نیازی به خلاص کردن خودرو نیست و این یکی از علت های خرابی گیربکس اتوماتیک می باشد.
وقتی خودروی شما از سرعت بالایی برخوردار است نباید از حالت Drive استفاده کنید چرا که این کار می تواند آسیب های جبران ناپذیری برای خودرو به همراه داشته باشد و علت خرابی گیربکس اتوماتیک می باشد.
توصیه پایانی
با وجود اینکه صنعت خودرو سازی روز به روز پیشرفت کرده و تولید خودرو به سمت سیستم اتوماتیک حرکت می کند اما با این وجود خرابی ها و مشکلاتی که می تواند برای آن ها وجود داشته باشد همواره به تناسب افزایش می یابد. گریبکس اتوماتیک یکی از این پیشرفت های خودرو سازی است که روزانه در حال گسترش است اما لازم است بدانید خرابی ها و مشکلاتی که این گریبکس ها ممکن است برایتان به وجود اورد بیشتر از گریبکس های دستی است که سعی کردیم در این مقاله به صورت کامل به ان بپردازیم.
گردآوری : بخش خودرو بیتوته