بالنگ در کتب طب سنتی با نام"اترج کبیر" آمده است. میوه آنرا به فارسی بالنگ گویند و از نظر گیاه شناسی واریته از بادرنگ است. این درختچه دارای میوه های زشتی است که گاهی به وزن یک کیلو گرم نیز می رسد. نوع دیگری از بالنگ را به فارسی "بادرنگ" می نامند و در کتب طب سنتی با نام های بادرنج، باذرنج و اترج صغیر آمده است. بالنگ درختچه ای است به شکل غیرمنظم، برگ آن با کمی اختلاف شبیه سایر مرکبات ولی میوه آن به کلی متفاوت و نوع کبیر آن در ابعاد یک خربزه کوچک است.
شکل آن دراز از یک طرف متصل به شاخه کمی پهن و از طرف دیگر به نوک بارکی ختم می شود. پوست آن به رنگ زرد طلایی خیلی ضخیم،موج دار و دارای برآمدگی هایی مانند تاول درشت است. قسمت عمده میوه را با پوست زرد و گوشت سفید داخل پوست را گرفته و تقریبا جای برای پولپ ترش غیر خوراکی وسط آن باقی نگذارده است.
گل آن سفید است. بالنگ دارای پوست زرد رنگ طلایی، با بوی معطر، به خصوص نوع کوچک آن که پوستش صاف است، معطرتر است. قسمت گوشتی سفید متصل به پوست خارجی آن ضخیم و کمی شیرین و قسمت پولپ وسط آن که در میان پرده های ضخیم طولانی واقع شده است،دارای الیاف و غلاف های پر از مایعی است که در بعضی انواع شیرین و در برخی ترش است. تخم های آن که در قسمت پولپ آن واقع است کمی دراز و در غلاف سفیدی واقع و مغز، سفید و کمی تلخ است.
● ترکیبات شیمیایی
بالنگ حاوی مقادیر زیادی سیترونلال است که یک ترکیب آرامش دهنده بوده و در درمان بیماران مبتلا به افسردگی و بیماری های روانی کاربرد دارد. همچنین در پوست میوه بالنگ اسانس لیمونن، گاما، ترپینن، ژرانیال و نرال است.
● خواص درمانی
از نظر طبیعت طبق نظر حکمای طب سنتی پوست زرد آن کمی گرم و خشک است و شحم آن یا به عبارت دیگر قسمت گوشت سفید داخلی متصل به پوست زرد آن در ارقامی که این قسمت شیرین است از نظر طبیعت سرد و تر و خشک و برگ و شکوفه آن گرم وخشک است. از نظر خواص معتقدند که پوست زرد آن برا ی تقویت قلب و دماغ و کبد، سرد و معده احشای داخل شکم مفید است و برای تحلیل بادها و نفخ و کمک به هضم غذا موثر می باشد.
بخصوص مربای آن با عسل; البته با خوردن مربای آن اسراف نباید شود زیرا هضم آن مشکل می شود. دم کرده پوست زرد خشک شده آن مسکن قی صفراوی و جویدن آن خوشبو کننده دهان است. اگر پوست و گوشت سفید خشک شده آن را درلابه لای لباسها بگذارند مانع بید زدن می شوند. روغن بالنگ از نظر طبعیت گرم وخشک است ومالیدن آن برای رفع بی حسی،فلجی، لقوه، رعشه و در مفاصل، سیاتیک،امراض سرد عصبی و درد کلیه، مثانه و خوشبویی عرق نافع است.
روغن شکوفه آن نیز همین اثر را دارد و روغن برگ آن قویتر است. خوردن قسمت گوشت سفید متصل به پوست زرد خارجی آن خیلی ثقیل است و دیرهضم می شود و مصرف آن باید به صورت مربا با شکر و یا با عسل باشد. آب قسمت مغز ترش مزه بالنگ اگر با غذا خورده شود برای مالیخولیا حاصل سودا نافع است و چون ترشی آن برای اشخاص سوداوی مضر است باید با شکر و قند شیرین شود و سپس خورده شود.
ضماد پخته تمام میوه بالنگ در سرکه برای درد مفاصل و نقرس و ورم های مختلفه نافع است. در چین از خوشانده ریشه وپوست بالنگ به عنوان ضدسرفه، نرم کننده سینه ورفع ناراحتی لومباگو استفاده می کنند. تخم بالنگ کرم کش وضد تب است.دم کرده سر شاخه های تازه سبز و جوان آن راشبه جزیره مالاریا به عنوان اشتها آور وضد گرما معالجه شکم درد می خورند.
● مضرات
مضرات خاصی برای آن گفته نشده است.
منبع:روزنامه مردم سالاری
