می گویند سال ها قبل، یک سیاست مدار انگلیسی بوشهر را دریایی ترین شهر جهان توصیف کرده بود به این معنی که وقتی از دور در کشتی به آن می نگری چنین به نظر می رسد که تا نیمه در آب قرار دارد و کرانه ای تشخیص داده نمی شود.
استان بوشهر از استان‌های جنوبی ایران است که در حاشیه خلیج فارس قرار دارد. این استان از شمال به استان خوزستان و قسمتی از کهگیلویه و بویراحمد، از جنوب به خلیج فارس و قسمتی از استان هرمزگان، از شرق به استان فارس و از غرب به خلیج فارس محدود است. استان بوشهر با خلیج فارس بیش از 600 کیلومتر مرز دریایی دارد و از اهمیت راهبردی و اقتصادی برخوردار است. اواخر پاییز، زمستان و اوایل بهار بهترین زمان برای سفر به بوشهر است.
آنچه را که در بافت قدیمی بوشهر می بینید عمارت هایی با اتاق های فراوان و پنجره هایی بس فراوان تر است که هر بیننده ای را به وجد می آورد. تجار متمول و اعیان بوشهری زمانی در این منطقه بروبیایی داشتند. مصالحی چون چوب صندل، چوب ساج و هلال های رنگی برای ساخت عمارت ها به کار رفته است.
در این عمارت ها یکی از کمیاب ترین ابزارهایی همچنان به چشم می خورد که در ساخت اتاقها به کار می رفته است: بازشوها. این ابزارها دو بخش متحرک و ثابت دارند که وظیفه ایجاد کوران هوا و جلوگیری از نور شدید آفتاب بر عهده شان بوده است.
بافت قدیم بوشهر پر پیچ وتاب است. در این میان، عمارت ملک یکی از مکان های صد سال اخیر چهره پر ابهتی دارد. متعلق به تاجری در عهد قاجاریه که وقتی به فرانسه سفر کرد و کاخ یکی از وزرای قرون وسطی را دید تصمیم گرفت تا نمونه آن را در اینجا بسازد.
اشغال گران انگلیسی که آمدند هنگامی که تاجر بوشهری را ور شکسته یافتند تمامی لوازم قیمتی و اشیای نفیس را خریدند و با خود به انگلستان بردند.
عمارت ملک
این عمارت تاریخی و زیبا كه در فلكه بهمنی قرار دارد در دوره قاجاریه به دستور ملك‌التجار ـ یكی از بازرگانان بزرگ- توسط معماران فرانسوی با مصالح محلی ساخته شد. ملك‌التجار در یكی از سفرهای تجاری خود به شهر پاریس و ملاقات با یك فرانسوی، شیفته خانه او شد. سپس با استخدام معمار آن بنا و با افزودن خواسته‌های خود، این ساختمان باشكوه را ساخت. در حال حاضر این عمارت مالک خصوصی دارد و امکان بازدید تنها با هماهنگی مالکان صورت می‌گیرد.
مدرسه تاریخی سعادت
این مدرسه در سال 1278 خورشیدی، به سبک نوین آموزشی به دستور احمد خان دریابیگی حکمران وقت بوشهر تاسیس شد که از نظر تاریخی مادر مدارس جنوب ایران است. مدرسه سعادت در خیابان نمازجمعه ـ بعد از تأمین اجتماعی قرار دارد و در ساعات اداری می‌توانید آن را ببینید.
مدرسه گلستان
ساختمان اصلی مدرسه گلستان با قدمتی در حدود 200 سال در واقع جزو اولین بناهای بافت قدیم بوشهر است که توسط انگلیسی‌ها ساخته شده و به «ارگ» معروف است. این بنا در ابتدا محل حکمرانی شیخ نصر دست‌نشانده انگلیسی‌ها بود و سپس تبدیل به اداره پست و تلگراف می‌شود. بعد از مدتی ساختمان متروک شد تا اینکه در سال 1318 مدرسه گلستان تاسیس می‌شود. این مدرسه در خیابان گمرک، بعد از ساختمان اداری گمرک، روبه‌روی عمارت حاج رئیس قرار دارد و مانند مدرسه سعادت تنها بازدید از آن در ساعت اداری امكان‌پذیر است.
عمارت حاج رئیس
این بنای ارزشمند و مرتفع و عظیم، بر فراز تپه ای کم ارتفاع در فاصله شش متری آب دریا قرار گرفته است. این عمارت حدوداً، 150 سال پیش توسط یکی از بزرگ‌ترین تجار بوشهری در دوره قاجار به نام حاج عبدالرسول طالبی ملقب به رئیس تجار و معروف به حاج رئیس احداث شده است. این عمارت نیز خیابان گمرک، بعد از ساختمان اداری گمرک واقع شده و در ساعات اداری می‌توانید آن را ببینید.
آب انبار قوام
ساختمان «آب‌انبار قوام» در غرب شهر بوشهر و کنار دریا قرار دارد. این آب‌انبار (برکه) 150 سال پیش در زمان قاجاریه ساخته شده است. آب انبار قوام سال‌هاست که توسط بخش خصوصی به سفره‌خانه سنتی قوام تبدیل شده و ساعات کاری آن هم مانند هر رستوران دیگری است. غذا خوردن در آن را حتما به شما پیشنهاد می‌كنیم چرا كه هم غذاهای خوشمزه‌ای دارد به وی ژه غذاهای دریایی و محلی و هم تجربه بی‌نظیری را برایتان رقم می‌زند. آب انبار قوام در خیابان ساحلی، بعد از تربیت بدنی است.
پارک ساحلی آب شیرین‌کن
پارك‌های ساحلی در شهرهایی كه رودخانه دارند یا دریا یكی از بهترین تفریحگاه‌های مردم است. پارك ساحلی آب شیرین‌كن یكی از پارك‌های آبی بوشهر است كه در خیابان بهمنی، خیابان دانشگاه خلیج قرار دارد. یک قسمت از این پارک جزو منطقه نظامی است ولی با این حال بازدید از آن امکان‌پذیر است. در این پارک رستوران و کافی‌شاپی نیز دایر است.
بافت تاریخی بوشهر
بافت تاریخی بوشهر یكی از بافت‌های تاریخی شهرهای جنوبی است كه طرفداران زیادی دارد و كم و بیش دست نخورده باقی مانده است. این بافت در محدوده مرکز شهر و کوچه‌های منتهی به خیابان‌های ششم بهمن و گمرک است. در بافت تاریخی بوشهر، عمارت‌ها و خانه‌های متعددی دیده می‌شود که تقریباً همگی در تملک خانواده‌های معمولی بوشهری هستند و برای بازدید از آنها صرفا نیاز به اجازه صاحبخانه است.
پارک شغاب
پارک شغاب از جمله پارک‌های تاریخی است که در زیر خاک خود آثار مربوط به دوره ایلامیان را دارد. در حال حاضر از این محوطه تاریخی به عنوان پارک استفاده می‌شود. این پارك در خیابان بهمنی، خیابان ساحلی روبه‌روی بیمارستان نیروی هوایی قرار گرفته است.
اسکله جفره
یكی دیگر از تفریحات مردم در شهرهای ساحلی اسكله‌ها هستند. اسكله جفره در فلکه رئیس علی دلواری، ابتدای خیابان ساحلی و اسكله جلالی در خیابان بهمنی، خیابان ساحلی قرار دارند .
قبر جنرال
قبر جنرال که تلفظ محلی عبارت «قبر ژنرال» است، نام آرامگاه یک ژنرال انگلیسی در بندر بوشهر واقع در محله سنگی است كه مدفن یکی از فرماندهان ارتش انگلستان است که در لشکرکشی بریتانیا به جنوب ایران، در واقعه هرات در سال 1856 میلادی به دست نیروهای ایرانی کشته شد.
محوطه این مقبره که تا سال گذشته به صورت باغی از درختان محلی بود ، توسط شهرداری بندر بوشهر تبدیل به پارک شد. همچنین مدفن 35 تن از سربازان انگلیسی است که در آن جنگ کشته شدند. اگر می‌خواهید این قبر را ببینید باید به خیابان سنگی، خیابان توحید، کوچه شبنم3 بروید.
گورستان انگلیسی‌ها
اطراف این گورستان کاملاً دیوارکشی شده و در آن هم قفل است و برای بازدید از آن باید با اداره میراث فرهنگی هماهنگ کرد. هرچند بخش اعظمی از این محوطه را مجتمع مسكونی ساخته‌اند اما نشانی‌اش در خیابان بهمنی، فلکه رفاه، جنب سینماست.
مرقد شیخ حسین چاه کوتاهی مزار
شیخ حسین چاه‌کوتاهی، معروف به شیخ حسین خان، ملقب به «سالار اسلام» از فعالان جنبش جنوب ایران و فرماندهان نیروهای تنگستان در برابر هجوم بریتانیا در جنگ جهانی اول و از همرزمان نزدیک رئیس‌علی دلواری بود. مقبره زنده یاد منوچهر آتشی شاعر معاصر نیز در این مکان قرار دارد. این آرامگاه نیز در خیابان سبزآباد قرار گرفته است.
پارک کلیسای ظهور مسیح
کلیسای ظهور مسیح در خیابان ششم بهمن، مربوط به زمان تاسیس کمپانی هند خاوری یعنی اوایل سده 19 میلادی است. این کلیسای کوچک در جوار ساختمان کنسولگری سابق انگلیس و اداره دارایی پیشین بوشهر قرار دارد. کلیسای بوشهر به کلیسای ارامنه معروف است، در این کلیسا همیشه بسته است.
دشت های سبز
بوشهر را که به سمت برازجان بپیمایی به تدریج دشتی گسترده فرا رویت آغوش باز می کند و آن دره های منتهی به زاگرس است که تا چشم کار می کند آکنده از نخلستان های سبز و مسیرهای پر تاب است که از رودهای همیشه جاری دالکی و شاپور سیراب می شود. زنده یاد منوچهر آتشین شاعر شهیر بوشهری در توصیف این منطقه گفته بود که این نخل ها زندگی را در تلخ ترین پهنه خاک ایران، به زیبایی قامت های بلند و برازنده خود و شیرینی رطب های آب دار خود می آراید و پایدار می دارند.
فروشندگانی در مسیر برازجان " پنیر خرما" می فروشند که آن را از ساقه درونی درخت های پیر خرما می گیرند. پس از گذر از نخلستان ها به کاروان سرای مشیر (دژ برازجان ) می رسیم. مکانی که در 1259خورشیدی به دستور میرزا برازجان ساخته شد و از آن در زمان قاجار به عنوان کاروان سرا استفاده می شد و به تدریج کاربری هایی چون دژ و زندان پیدا کرد. زمانی آنقدر مخوف بود که از آن به جهنم برازجان هم یاد میکردند. در منطقه برازجان و یک کیلومتری شمال روستای درودگاه از توابع شهرستان دشتستان در میان نخلستان باقی مانده های کاخ بردک سیاه متعلق به عهد هخامنشیان با اعلام اهالی روستا کشف شد که مشابه آثاری است که در کاخ اختصاصی کورش در پاسارگاد وجود داشته است.
کجا خرید کنیم؟
خیلی از مسافران بوشهر تمایل دارند سری به بازار گناوه در 135 کیلومتری بوشهر که به بازار خارجی شهرت دارد، بزنند و اجناس آن را که از آن سوی آبها می آید خریداری کنند. چیزی که در نگاه اول جلب نظر می کند ساحل پاکیزه و زیبایی است که شهرداری آن را سروسامان داده است. رستورانی به شکل وشمایل کشتی نیز در این ساحل ساخته اند که نمای بیرونی زیبایی دارد. در شمال شرقی گناوه نیز بقایای تپه های قدیمی وجود دارد که به نام تله گنبد مشهور است.همینطور در مسیر گناوه به دیلم راهی وجود دارد که از میان بوته ها به سوی غاری در دل کوه راهنمایی می کند که به آن تودیو می گویند.
کجا بمانیم؟
هتل سه ستاره جهانگردی دلوار، هتل آپارتمان سه ستاره پاسارگاد و هتل آپارتمان آسمان از اقامتگاه‌هایی است كه در شهر بوشهر وجود دارد.
چی بخریم؟
گبه و گلیم از صنایع بوشهر و جزو سوغات بوشهر است. خرما، حلوای مسقطی، ارده، حلوا راشی، حلوای سنگک، خارک پخته، انواع ماهی و میگو، عروسک‌ها و کالاهایی تزئینی صدفی و انواع حصیر‌ها و سبد‌های بافته شده از برگ درخت نخل نیز از سوغاتی‌های استان بوشهر است.
چی بخوریم؟
یکی از خاطره انگیز ترین اوقات سفر به بوشهر زمانی است که خسته و کوفته به غذاکده هایی بروید و پیش رویتان ماهی تازه جنوب بگذارند. در بوشهر نمی توان از خوردن ماهی های شوریده، شیر و حلوا سیر شد. به خصوص رستوران های این شهر که آشپزانشان در پخت این ماهی ها حسابی تبحر دارند. توصیه می شود به غیر از ماهی و میگو در بوشهر سراغ غذای دیگری را نگیرید. بوشهری ها آشپزهای چیره دستی برای تهیه خوراکهای انواع ماهی از قبیل قلیه، ماهی سرخ کرده، ماهی شکم گرفته و ته انداز هستند.
چطور برویم؟
فاصله تهران تا بوشهر1228 کیلومتر است. پیمودن این راه طولانی با اتومیبل شخصی و اتوبوس کار راحتی نیست هرچند که دیدنی‌های مسیر جذابیت خودش را دارد اما بهترین راه سفر به بوشهر از تهران راه هوایی است که با حدود یك ساعت و نیم پرواز از تهران به بوشهر می‌رسید. این استان ریل راه آهن هم ندارد.
برگرفته از هفت صبح، ایران مارکوپولو
