در استان زیبای زنجان علاوه بر اینکه آثار تاریخی زیادی پیدا می کنید جاذبه های طبیعی وجود دارد .یکی از جاذبه های طبیعی این استان غار کتله خور است بخش تفریحی غار نیز که برای بازدید عموم مورد استفاده قرار می‌گیرد. با ما در پرشین وی همراه باشید .
غار کتله‌خور که در گویش محلی، مردم منطقه به آن کتل کوتول می‌گویند، در بعضی مناطق غربی ایران به کوه کم ارتفاع “کَتَله” می‌گویند و احتمالاً وجه تسمیه این غار نیز همین است که در یکی ازاین کوه‌ها قرار گرفته‌است و خورشید از پشت آن طلوع می‌کند و به جای کتله خورشید به آن کتله خورمی‌گویند.این غار در ۷ کیلومتری شهر گرماب و نزدیکی شهرستان خدابنده و در ۸۰ کیلومتری جنوب قیدار، ۱۶۵ کیلومتری زنجان،۱۷۳ کیلومتری شمال همدان و ۴۱۰ کیلومتری تهران قرار دارد.
دیدنی های قیدار در استان زنجاننخستین بار در بهار سال ۱۳۳۱ خورشیدی گروهی از سرشناس ترین کوهنوردان ایران از اعضای باشگاه “نیرو راستی” اقدام به کشف و بازدید غار کتله خور کردند.یکی از اعضای زنجانی گروه نامبرده به نام سید اسدالله جمالی اقدام به ثبت رسمی غار کرد.از آن پس غار کتله خور به عنوان پدیده شگرف طبیعی مورد توجه علاقه‌مندان غارنوردی قرار گرفته است.بنابه اظهارات یک گروه کوهنوردی از دانشگاه بوعلی همدان شکل‌گیری این غار به دوران ژوراسیک مربوط است (یعنی بیش از۱۲۰ میلیون سال قبل).
عجایب غار کتله خورغار کتله خور، غاری است آهکی که در برخی نقاط آن گل رس و خاک های حاوی اکسید آهن قابل مشاهده است.نکته جالب توجه در رابطه با غار کتله‌خور این است که شواهد و بررسیهای انجام شده مؤید این موضوع است که این غار در نهایت به غار علیصدر در همدان متصل می‌شود.این غار از نظر قدمت تقریبا همسن غار علیصدر در همدان است.البته این دو غار از دو جهت با هم تفاوت دارند.یکی اینکه غار علیصدر همدان غاری است کاملا آبی، اما غار کتله خور زنجان غاری است تقریبا خشک.
دوم اینکه آهک های غار کتله خور نسبت به آهک های غار علیصدر بسیار خالص تر است که این خودعاملی است جهت زیباتر شدن غار، چراکه خالص بودن آهک ها موجب شفافیت آنها و در نتیجه عبور نور ازقندیل ها می شود.همچنین یکی دیگر از عجایب و زیبایی‌های این غار تعدد طبقات آن است که اینگونه غارها در جهان بسیار کم‌نظیرهستند.گمان می‌رود که این غار دارای ۷ طبقه باشد که البته تاکنون تنها ۳ طبقه آن کشف شده است.
قندیل‌های غار کتله خورغار کتله‌خور ازلحاظ کیفیت بلورها و قندیل‌ها، زیبایی و تعدد طبقات اولین غار آهکی جهان شناخته شده‌است که توسط سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و هزینه شخصی به نام مهندس عالی که مهندس عمران فرمانداری زنجان بود در طول پنج سال آماده بهره‌برداری گشت.از بهره‌برداری اولیه این غار چیزی حدود ۱۵ سال می‌گذرد که البته هنوز هم کاوش و فعالیت برای آماده‌سازی سایر
قسمتهای غار برای بازدید ادامه دارد.این غار دارای بخش‌های دیگری است که به ترتیب می‌توان میدان شیر خوابیده، میدان بیستون، میدان چهل‌ستون، سه‌راهی کوهی، میدان پنج‌شیر، تالار عروس، تونل قندیلی، اتاق عقد، پای فیل، شتر باجهاز، عروس و داماد، میدان شمع، دوجادوگر، نخل سوخته، میدان مریم مقدس و…را نام برد.
تمامی این بخش‌ها حاصل تجمع‌های مختلف آهکی است که هرکدام براساس شباهتی که به یکی از اشیاء اطراف ما داشته‌اندبه این اسامی خوانده می‌شوند.از ویژگی‌های منحصربه‌فرد این غار می‌توان وجود ستون‌های آهکی عظیم را نام برد که حاصل به هم پیوستن استالاکتیت‌ها واستالاگمیت‌های آهکی هستند که باعث شده‌اند که این غار خود نگهدارنده خود باشد یعنی اینکه این ستون‌های عظیم نقش نگهدارنده‌هاییرا بازی می‌کنند که مانع از فروریختن سقف غار می‌شود.این غار در مراحل اولیه تشکیل خود غاری آبی بوده‌است که دراثر انحلال آبی گاهی اوقات توده‌های عظیمی از سنگ‌ها از توده اصلی جدا شده‌اند.
غار کتله خور با هفت طبقهتشکیل طبقات متعدد این غار باعث شده‌است که آب به طبقات زیرین نفوذ کرده و عملاً غار تبدیل به غاری خشکی گردد.از دیگر ویژگی‌های بارز این غار می‌توان وجود قندیل‌های زیبا و شفاف آهکی و استالاکتیت‌های گُل‌کلمی را نام برد.وجود چشمه‌های آب بسیار زلال در اطراف این غار و حفره‌های متعدد طبیعی هم از ویژگی‌های منحصربه‌فرد این غار است.علاوه بر تمامی این مسائل در غار کتله‌خور همان طور که پیشتر آمد می‌توان تجمع‌های متفاوتی مشاهده کرد که یکیاز این تجمع‌های زیبا و جالب‌توجه استالاگمیت‌هایی است که بسیار شبیه عروس و داماد هستند و به همین اسم نامگذاری شده‌اند.
همچنین فسیلهایی نیز در داخل غار پیدا شده که چند مورد آن اسکلت جانوران امروزی نبوده و متعلق به دوره‌های قبل می‌باشد که تشخیص کامل آن مستلزم بررسیهای لازم است.تنها موجود زنده داخل غار به علت نبود تغذیه و نور کافی فقط خفاش است.آب و هوای داخل غار در قسمتهای مختلف متفاوت است.مثلا در ورودی به دلیل چرخش هوا تا ۴۰۰۰ متری به صورت تقریبا خنک بوده و از ۱۱ درجه شروع و در قسمتهای جلوتر رطوبت به حدود ۹۰ درصد می‌رسد.
دالاهو – ایرنا
