درمان زردی یا یرقان را در مقاله زیر بخوانید.
زردی، یک بیماری صفراوی است. قطع و کم کردن مصرف شیرینجات تاثیر زیادی در درمان این بیماری دارد.
راههای درمان زردی یا یرقان در طب سنتی را به شما آموزش داده ایم. طبق روایتی از امام رضا
برای درمان زردی (یرقان)، خیار را پوست بکن و «پوستش» را آبپز کن و به مدت «سه روز» مقداری از آن را در حال «ناشتا» بخور.
در ادامه با ما همراه باشید.
جالب اینجاست که بر اساس این منطق، به راحتی قادر خواهید بود که مشاهدات علمی در مورد این بیماری را نیز توضیح دهید.
مثلاً می دانیم که آتش، همیشه تمایل به صعود و بالاتر رفتن دارد.
به همین دلیل هم می بینیم که زردی، ابتدا در قسمت های بالای بدن دیده می شود و تا هنگامی
که مجبور نشود(بر اثر غلظت زیاد)، به قسمت های پایین تر سرایت نمی کند.
نکته جالب دیگر این است که زردی معمولاً در پسرها شیوع بیشتری دارد.
این نکته هم قابل توجیه است؛ چرا که پسرها به نسبت دخترها مزاج گرم تر و خشک تری دارند و
بنابراین بیماری های ناشی از گرمی و خشکی یعنی بیماری های صفراوی(مثل همین زردی) در آنها بیشتر دیده می شود.
گفتیم که بر اساس منطق طبّ سنّتی، زردی، یک بیماری صفراوی (آتشی) است؛ به زبان ساده تر، کودک شما کمی
آتش گرفته است! البته نگران نباشید، زردی، درد یا سوزش ندارد و تشبیه فوق در جهت فهم بهتر منطق درمان است.
بر این اساس هر کاری که می تواند یک آتش را خاموش کند؛ زردی نوزاد را نیز بهبود می بخشد!
بنابراین:
۱- مادر؛ ماشین آتش نشانی نوزاد!
مادر نوزادی که زردی دارد، باید از مصرف غذاهای گرمی پرهیز کند و سهم غذاهای خنکی را افزایش دهد
تا طبع شیر او خنک تر شود.
البته در این مورد، توجّه به مزاج مادر و ظرفیت تحمّل کبد او بسیار مهم است و نباید در این
کار افراط کرد؛ به نحوی که مادر دچار علایم غلبه سردی در بدنش شود(خواب آلودگی، احساس کسالت و کوفتگی، افسردگی،
احساس سرما در بدن، رنگ پریدگی، نفخ معده، زیاد و کم رنگ شدن ادرار و …).
در این رابطه می توان از خوراکی های مختلفی استفاده کرد؛ از جمله: آش یا سوپ جو؛ خیار؛ هندوانه؛ آب
زرشک طبیعی؛ آب انار ملس طبیعی؛ مرکّبات؛ خرفه یا گشنیز و ….
شاید معروف ترین داروهای ضدّ زردی نوزاد در کشور ما، این دو دارو باشند؛ به نحوی که از قدیم معمولا
این دو دارو جزئی از سیسمونی نوزاد به حساب می آمده اند.
متأسّفانه و در حالی که تا سالیانی پیش، خانواده ها با همین گونه درمان ها به راحتی زردی نوزاد را
کنترل می کردند؛ امروزه، همکاران پزشک ما بدون وجود توجیهی قابل قبول، نه تنها از این درمان های کم عارضه
و ارزان، کناره گرفته اند؛ بلکه حتّی به شدّت هم از آن نهی می کنند؛ به نحوی که گاهی برای
راضی کردن خانواده نوزاد به انجام این اقدامات، باید تلاش بسیاری کرد.
حجامت نوزاد از بهترین، سریع ترین و موثّرترین روش های درمانی زردی است
که به طور معمول، هیچ گونه عارضه ای در پی ندارد.
حجامت نوزاد به این صورت انجام می شود که بر روی لبه بیرونی لاله گوش و نیز پوست پشت گوش
نوزاد، خراشهای ظریفی وارد می شود.
ایجاد یکی دو خراش ظریف در منطقه حجامت عام(بین دو کتف) نوزاد می تواند این حجامت را قوی تر کند.
۱- مجموع خون خارج شده از بدن نوزاد در این روش بیش
از چند قطره نیست – یعنی بسیار کمتر از یک بار خونگیری برای اقدامات تشخیصی و یا درمانی در طبّ
کلاسیک – و لذا از این بابت مشکلی به وجود نمی آید.
۲- درد حجامت، فوق العاده کم است؛ به نحوی که نوزاد پس از چند ثانیه آرام می گیرد.
نوزادان خوش خواب، گاهی به هنگام انجام حجامت حتّی از خواب هم بیدار نمی شوند.
۳- اگر پزشک مجرّب، فرزند شما را حجامت کند تقریباً محال است که جای خراش ها روی پوست زیبا و ظریف او باقی بماند..
زردی در برخی نوزادان ممکن است بر اثر استفاده از شیر مادر باشد.
۲ گروه از نوزادان هستند که با خوردن شیر مادر به زردی مبتلا می شوند:
۱- گروه اول، بیشتر نوزادان مادرانی هستند که به طریق سزارین وضع حمل کرده اند و زردی به دلیل کم بودن شیر مادر و در
روزهای اول تولد ایجاد می شود.
در این حالت چنانچه تغذیه با شیر مادر استمرار داشته باشد، رفته رفته شیر مادر بیشتر و کمبود کالری نوزاد
جبران می شود و همچنین حرکات روده او بهتر شده و زردی از بین می رود.
در این نوزادان، مصرف شیرخشت و ترنجبین و به ویژه ترنجبین بسیار مطلوب است؛ چرا که ترنجبین ارزش غذایی بسیار
بالایی دارد و می تواند به طور موقّت کمبود شیر را برای نوزاد جبران کند، از سوی دیگر خاصیت ملیّنی
ترنجبین، باعث کارکرد بهتر روده ها و دفع بیشتر صفرا می شود.
۲- نوع دوم زردی ناشی از شیر مادر، معمولا از هفته دوم تولد آغاز می شود.
این زردی ممکن است ناشی از موادی باشد که در شیر وجود داشته؛ باعث غیرفعال کردن آنزیم های کبدی و
روده ای نوزاد می شوند که این موضوع باز جذب مواد صفراوی به داخل بدن را در پی دارد.
در واقع این مشکل به خاطر رشد ناکافی روده و کبد نوزاد رخ می دهد.
در این مورد هم پزشکان توصیه می کنند که تغذیه نوزاد با شیر مادر را ادامه دهید و چنانچه زردی شدید شد، حداکثر ۴۸ ساعت
شیر مادر را قطع کرده از شیر خشک یا شیر دوشیده شده برای تغذیه کودک استفاده شود.
البته پس از رفع زردی، مجددا باید تغذیه با شیر مادر را از سر گرفت.
بعضی موارد زردی هستند که می توانند غیر طبیعی باشند و لذا نیاز به پیگیری دارند؛
از جمله این موارد که برای خانواده ها قابل تشخیص هستند عبارتند از:
– زردی که همان روز اوّل تولّد ظاهر شود. – زردی که پس از هفته دوّم تولّد شروع شود.
– زردی که پس از دو هفته ادامه داشته باشد.(البته به جز نوزادان نارس که ممکن است به طور طبیعی
تا دو ماه زردی خفیفی داشته باشند).
– هر گونه نشانه ای دالّ بر بیماری و ضعف نوزاد، کاهش قدرت گرفتن پستان مادر، کم شدن اشتهای او و مواردی از این دست.
از سال ها پیش شنیده ایم که اگر کودکی دچار زردی شد، با قرار دادن او
زیر نور لامپ های فلورسنت(مهتابی) می توان او را درمان کرد.
درست است که نور درمانی یکی از راه های درمانی زردی در نوزادان محسوب می شود، ولی استفاده از نور
مهتابی اساس علمی نداشته و تأثیر چندانی در درمان زردی ندارد بلکه نور فلورسنتی که به عنوان درمان این بیماری
استفاده می شود، طول موج های خاصی دارد که لامپ های مهتابی این طول موج و قدرت درمانی را ندارند.
البته به هر حال، نوردمانی که در مراکز درمانی نیز انجام می شود؛ به هیچ وجه مورد توصیه ما نیست.
اگر سطح بیلی روبین کودک پایین باشد، می توانید با قرار دادن وی در معرض نور
آفتاب(البته در سایه و نه در زیر نور مستقیم) در اوائل روز یا اواخر عصر به درمان او کمک کنید
که البته با توجّه به اثربخشی درمانهای ذکر شده عملا نیازی به این کار نیست.
موارد خطرناک و شدید زردی که ممکن است با خطر رسوب بیلی روبین در مغز همراه باشد را با تعویض خون نوزاد درمان می کنند.
توصیه اکید می کنیم که با به کار بستن دستورات طبّ سنّتی، هرگز نگذارید تا کار به انجام این اقدام
پرعارضه برسد؛ اگر چه اعتقاد شخص من این است که حتّی این نوزادان نیز اگر در چند روز متوالی، دو
و یا حدّاکثر سه نوبت حجامت شوند و اقدامات دارویی را نیز به طور کامل دریافت کنند نیازی به تعویض خون نخواهند داشت.
زردی همان یرقان است؛ امّا از آنجا که واژه یرقان برای اکثر مردم ما تداعی گر یک
بیماری خطرناک و کشنده است از به کار بردن آن در این مقاله خودداری کردیم.
تذکّر آخر: باز هم تأکید می کنیم که از زردی نترسید؛ امّا این تذکّر به آن معنا نیست که به پزشک مراجعه نکنید.
اگر نوزاد دلبندتان زردی دارد یا حتّی احتمال می دهید که زردی دارد حتماً به پزشک مراجعه کنید و اقدامات
تشخیصی لازم را انجام دهید؛ امّا برای درمان بدون نگرانی به روش های فوق عمل کنید.
۱- نگرانی از زردی نوزاد در آینده نباید مادر باردار را مجبور کند که تغذیه مطلوب خود را کنار بگذارد.
مصرف زیاد خنکی ها در بارداری می تواند برای مادر – و حتّی جنین – مشکلاتی به وجود بیاورد.
۲- انجام اقدامات پیشگیرانه در بارداری تنها محدود به یکی دو ماه آخر می شود به این ترتیب که در
یکی دو ماه آخر بارداری، مادر، هفته ای یک بار، زبان خود را در آینه کنترل کند؛ اگر زبان زردرنگ
بود می تواند نشان دهنده افزایش صفرا و احتمال ایجاد زردی در نوزاد باشد.
در این حال مادر باردار بهتر است یک خنکی ملایم مثل عرق کاسنی را چند روز مصرف کند تا مشکل حل شود.
توصیه عمومی تر برای رفع نگرانی همه مادران این است که از یک هفته به زایمان هر روز یکی دو
استکان عرق کاسنی مصرف کنند.
۳- توجّه داشته باشید که نه انجام اقدام فوق می تواند زردی نگرفتن نوزاد را تضمین کند و نه عدم
انجام آن یا مصرف غذاهای گرمی، ضرورتاً باعث زردی نوزاد خواهد شد.
مصرف مرتب سوپ جو به همراه آلو در اصلاح عمل گوارش نقش مهمی داشته که باعث دفع هر چه بهتر صفرا و درمان مرض خواهد شد.
شیعه طب، ایسنا،