مهریه سرور زنان عالم، دختر گرامی پیامبر اکرم، زنی که از مقام عصمت برخوردار بود عبارت است از:
1- یك زره كه به مبلغ چهارصد یا چهارصد و هشتاد یا پانصد درهم ارزش داشت.
2- یك دست لباس كتان یمنى.
3- یك پوست گوسفند دباغى نشده.(1)
یك عمل آموزنده
اسلام قرارداد مهرهاى سنگین را به صلاح ملت نمىداند و سفارش مىكند كه اگر دین و اخلاق داماد را پسندیدید درباره مهر سختگیرى نكنید و با كم قناعت كنید.
پیغمبر اكرم(صلّى الله علیه و آله) مىفرماید: بهترین زنان امت من كسانى هستند كه زیبا و كم مهر باشند.(2) امام صادق(علیهالسلام) فرمود: بدى زن در این است كه مهرش سنگین باشد.(3) اسلام عقیده دارد كه مسابقه در ازدیاد مهر، زندگى را بر مردم سخت مىكند و مشكلات بزرگى را براى ملت بوجود مىآورد. باید با ایجاد تسهیل در امر ازدواج، جوانان را به تشكیل خانواده متمایل نمود تا از هزاران مفاسد اجتماعى و امراض روحى جلوگیرى شود. مهرهاى سنگین بنیان اقتصادى داماد را در آغاز زندگى نوین متزلزل و سست مىكند، به محبت و صفاى زن و شوهر لطمه مىزند و جوانان را به ازدواج بى رغبت مىكند. رسول گرامى اسلام براى این كه عملا به مردم بفهماند كه مهرهاى سنگین به صلاح ملت نیست، دختر عزیزش را با همین مهر كه ملاحظه نمودید به عقد على بن ابى طالب(علیهالسلام) درآورد. حتى به عنوان دین هم چیزى بر ذمه او قرار نداد.
جهزیه حضرت زهرا(علیهاالسلام)
رسول خدا به حضرت على(علیهماالسلام) فرمود: هم اكنون برخیز زرهاى را كه برای مهر زهرا قرار دادی، بفروش و بهایش را نزد من حاضر كن تا براى شما جهزیه و اسباب خانهاى تهیه نمایم.
على بن ابى طالب(علیهالسلام) زره را به بازار برد و فروخت. در روایت مختلف، بهاى آن بین چهارصد و چهارصد و هشتاد و پانصد درهم تعیین شده است. ناگفته نماند كه بنا بر بعضى روایات، زره را عثمان خریدارى كرد و بعدا به على اهدا نمود.(4)
حضرت على(علیهلسلام)پول زره را گرفت و خدمت پیغمبر(صلی لله علیه و آله)تقدیم نمود. رسول خدا، ابوبكر و سلمان فارسى و بلال را احضار فرمود. مقدارى از پولها را به آنان داد و فرمود: با مقدارى از این پول اسباب و لوازم زندگى براى فاطمه(علیهاالسلام) خریدارى كنید. قدرى از آن هم را به اسماء داد و فرمود: براى دخترم عطر و بوى خوش تهیه كن و بقیه را به ام سلمه سپرد.
ابوبكر مىگوید: وقتى پولها را شمردم دیدم شصت و سه درهم است و به وسیله آن اسباب و لوازم زیرا را خریدارى كردم:
1- یك پیراهن سفید .
2- یك روسرى بزرگ .
3- یك حوله خیبرى.
4- یك تختخواب كه از پوست خرما بافته شده بود.
5- دو عدد تشك كتانى كه یكى از پشم گوسفند و دیگرى از لیف خرما پر شده بود.
6- چهار عدد بالش از پوست میش كه از گیاهى به نام اذخر پر شده بود.
7- یك قطعه حصیر هجرى.
8- یك عدد آسیاى دستى.
9- یك كاسه مسى.
10- یك مشك چرمى براى آبكشى.
11- یك طشت لباسشویى.
12- یك عدد كاسه براى شیر.
13- یك ظرف آبخورى.
14- یك پرده پشمى.
15- یك آفتابه.
16- یك سبوى گلى.
17- یك عدد پوست براى فرش.
18- دو كوزه سفالین.
19- یك عبا.(5)
هنگامى كه جهیزیه حضرت زهرا را خدمت پیغمبر آوردند اشكش جارى شد و سرش را به جانب آسمان بلند كرد و گفت: خدایا این عروسى را براى كسانى كه ظرفهایشان گلى است مبارك گردان.
درسى به مسلمانان
عروسى على و فاطمه(علیهماالسلام) یكى از حساسترین و مهمترین نمونههاى ازدواج اسلامى بود. زیرا پدر دختر، بزرگترین شخصیت جهان اسلام، بلکه دنیا و پیغمبر برگزیده خدا بود. دختر، بهترین و عاقلترین و با تربیتترین و با كمالترین زنان اسلام و یكى از چهار زن بزرگ بشریت به شمار مىآمد و داماد هم از حیث اصل و نسب از شریف زادگان عرب بود. از جهت علم و كمال و شجاعت بر تمام رجال اسلام برترى داشت. جانشین رسمى و وزیر و مشاور رسول خدا بود. مرد دلاور اسلام و سپهسالار سپاه مسلمین بود. چنین ازدواجى باید با شوكت و تشریفات خاصى برگزار شود. اما چنان كه ملاحظه فرمودید، با كمال سادگى انجام گرفت. جهاز بانوى نمونه اسلام بدین سادگى كه ملاحظه فرمودید تهیه شد. جالبتر این كه همین جهاز مختصر هم با مهریه خود حضرت زهرا تهیه شد. نه این كه مهریه را سر جاى خود بگذارند و پدر دختر با هزاران گرفتارى و دردسر جهازى براى دخترش تهیه كند.
پیغمبر مىتوانست، هر طور شده ولو به قرض كردن هم باشد جهاز آبرومندى، مطابق معمول روز، براى یگانه دختر عزیزش تهیه كند و بگوید: من پیغبر خدا هستم، و باید مراعات شئون خودم را بكنم. دخترم نیز از بهترین زنان جهان است و باید احترام و آبروى او را مراعات نمایم و اسباب خوشحالى او را فراهم سازم. دامادم نیز از رجال نامى اسلام است و خدمات و مجاهداتش بر كسى پوشیده نیست. براى احترام و قدردانى از زحمات او باید وسائل آبرومندى برایش تهیه كنم و ...
اما پیغمبر اكرم(صلّى الله علیه و آله) ضرر و مفاسد مسابقه در ازدیاد جهاز و مهر را مىدانست. و خبر داشت كه اگر مسلمین بدین بلیه گرفتار شوند، فقر عمومى و ورشكستگى اقتصادى، كثرت طلاق و خوددارى جوانان از تشكیل خانواده، ازدیاد روزافزون جوانان بى زن و دختران بى شوهر، كثرت جرائم و جنایات و بروز انواع فحشاء، و ازدیاد امراض عصبى را به دنبال خواهد داشت. از این جهت در آن ازدواج نمونه، كه متصدیان امرش شخص اول و دوم اسلام بودند كمال سادگى به عمل آمد تا براى ملت مسلمان و زمامداران مسلمین درس عملى آموزندهاى باشد.
على بن ابى طالب علیه السلام نیز از آن جوانان كوتاه فكرى نبود كه براى تهیه ى مال و ثروت و به منظور جهاز مفصل ازدواج كند و اگر جهاز عروسى نقصان داشت هر روز اسباب ناراحتى همسر بیگناهش را فراهم سازد و با سرزنشها و ایرادهاى بیجا، بنیان زناشویى را متزلزل سازد و كاشانه ى گرم و با صفاى زناشویى را با بهانه هاى بچه گانه و بیجا، سرد و بى صفا كند و خانه ى انس و محبت را بزندان اختیارى تبدیل سازد. على علیه السلام امام و پیشواى آینده ى ملت بود و مى خواست با این گونه افكار غلط مبارزه كند. مال و ثروت دنیا در نظرش ارزش نداشت.
اثاث خانه حضرت على(علیهالسلام)
على بن ابى طالب(علیهالسلام) نیز اثاث زیر را براى خانهاش تهیه كرد:
1- یك چوب براى آن كه لباسهایشان را روى آن بیندازند و مشك آب را بر آن آویزان كنند .
2- یك عدد پوست گوسفند .
3- یك عدد متكا .
4- یك عدد مشك براى آب .
5- یك عدد غربال آرد بیزى .(6)
برگرفته از کتابهای:
- برترین بانوی جهان، فاطمه زهرا(علیهاالسلام)، آیة الله ناصر مکارم شیرازی.
- بانوى نمونه اسلام فاطمه زهرا(سلام الله علیها)، ابراهیم امینی .
- زندگانی فاطمه زهرا(علیهاالسلام)، سید جعفر شهیدی .
گروه دین و اندیشه تبیان، هدهدی .
