مشکلات سالمندان
پیری یا سالمندی بعنوان آخرین دوره زندگی انسان پیوسته مورد توجه متفکران علوم انساني و زیست شناسی قرار داشته است.
این دوره از زندگی که معمولاً با بالا رفتن سن براي اشخاص مطرح ميشود ، در بسياري موارد مسائلی چون ضعف قوای جسمانی، تنهایی، از کار افتادگی، معلولیت، بیماري و احتمالاً بی سرپرستی و فقر و تنگ دستی را همراه خود دارد. بروز این چنین مسایل براي سالمندان بسته به این که فرد کهنسال در چه جامعه ای و با چه فرهنگی زندگی ميکند ، از نظر کیفی و اندکی با تفاوت های بسياري همراه است و همچنين نحوه پاسخ گویی به این مسایل و نوع راهکار های عرضه شده هم به امکانات موجود در جامعه بستگی پیدا می کند، به طوریکه در کشورهای صنعتی غرب، معمولاً سالخوردگان را در سراهای سالمندان و جدای از خانواده مشاهده می کنیم و در شرق و به ویژه در منطقه های روستايي جامعه ما سالمندان را اغلب همراه با اعضای خانواده و امیخته با آن ها تا لحظات پایان زندگی میتوان مشاهده کرد.
بدیهی است با تغييرات حاصل از تغییر اجتماعي و تغيير نهادهای اجتماعي مانند نهاد خانواده، از شکل سنتی به جدید که بسياري از کارکردهای سنتی خود را از دست داده است، در جوامعی مانند کشور ما هم باید انتظار داشت که در آينده شاهد مشکلات خاص اینگونه تحولات از جمله مشکلات مربوط به سالمندان باشیم.
شهرنشینی و صنعتی شدن تحولات عمده ای را در نهادهای گوناگون اجتماعي از جمله خانواده ایجاد کرده است . امروزی شدن و شهرنشینی، در بسياري از کشورهای درحال گسترش، سنت های حمایتی خانواده از اشخاص سالمند را در هم می ریزد.
بر اساس گزارشات منتشر شده از سازمان ملل تا سال 2080 در حدود 80 درصد از جمعیت سالمند جهان در کشور های در حال توسعه زندگی ميکنند . شناخت نیاز ها و مشکلات این جمعیت و تلاش در جهت مرتفع ساختن آن علاوه بر چتر حمایتی که بر سر سالمندان و خانواده های آنان قرار می دخد، ارزش افزوده چشمگیر هم در اقتصاد بهمراه خواهد داشت.
بسياري از زنان سالمند( بین 60 تا 80 سال) بر این باورند که روابط و مناسبات خانوادگي آن ها را درهم ریخته و آن ها را به لحاظ اجتماعي، کنار گذاشته است. پیچیده‌گی زندگی شهري سبب شده تا بسياري از زنان سالمند، ادغام در فضاهای اجتماعي را مشکل و یا حتی غیر عملی ببینند و بیش تر خود را در فضای خانگی محصورسازند و بعضا یک نوع سالمندی مرضی را تجربه ميکنند .
نتیجه حاصل شده از تحقيق در خصوص سالمندان کشور در زندگی شهر نشینی مشکلات و نیاز های آنان را چنين بیان ميکند :
1- تنها زندگی ميکنند
2- نداشتن منبع درامد مستقل و ميزان درامد پائین
3- بیماري های جسمی
4- مشکل در انجام فعالیت های روزانه
5- نیاز به حمایت عاطفی وانواع حمایت های اجتماعي
6- عدم آشنایی با فضای امروزی وحاشیه ای شدن( شکل گیری انزوای اجتماعی در بین سالمندان به علت ویژگی های تحمیلی زندگی امروزی)
7- مشکل گذران اوقات فراغت
8- بیهودگی و عدم بهره وری مناسب از عمر و زمان
سلامت روان سالمندان
تغييرات هنجار در دوران سالمندی
به طور کلی میتوان گفت که سالمندی هنجار از ابعاد گوناگون قابل بررسی است:بعد جسمانی، بعد شناختی، هیجانی و اجتماعي و رفتاری.
جسمانی
تغييرات حسی
بينايي:بسياري از اشخاص بزرگ سال ممکن است دید خوب و هنجار داشته باشند ولی در اواخر دهه ی چهارم و ابتدای دهه پنجم زندگی، اشخاص ممکن است با افت بينايي رو به رو شوند.
شنوایی:تقریبا 30 درصد سالمندان، مشکلات شنوایی دارند. امار نشان ميدهد در 25 درصد اشخاص تا 60سالگی و 65 درصد اشخاص تا 80 سالگی کاهش شنوایی روی ميدهد .
چشایی و بویایی:بویایی و چشایی هم تحت‌تأثیر روند سالمندی قرار می گیرند. تعداد کل جوانه های چشایی پس از 80 سالگی کاهش می یابد. برخی اشخاص هم کاهش در حس بویایی را تجربه ميکنند و این امر معمولاً بخاطر وجود مشکلاتی در گیرنده های بویایی است.
لامسه:پوست بدن یک نقش محافظتی اجرا ميکند . تغييرات پوستی مثل، چروک شدن، نازک شدن، خشک شدن و پوسته پوسته شدن پوست در دوران سالمندی، اشخاص را نسبت به درد و اسیب حساس ميکند .
کم شدن خواب اشخاص مسن
اغلب سالمندان با مشکلات خواب روبرو میشوند . بیخوابی و علایم مربوط به آن، قسمتی از روند پیری به حساب نمی آید و باید به درمان آن پرداخت چرا که در زمان خواب است که بدن آنها ترميم ميشود . خواب سبب ميشود سیستم ایمنی بدن براي مقابله با میکروب ها و عفونت ها تقویت شود. در صورت نداشتن خواب کافی اشخاص مسن ممکن است دچار مشکلات مربوط به خلقو خو و حافظه شوند. بدن به 8 الی 9 ساعت خواب نیاز دارد.
زمین خوردن سالمندان
سرگیجه، درد مفصل ها، عدم تعادل و بسياري عوامل ديگر در افتادن و زمین خوردن اشخاص سالمند نقش دارند. در ایالات متحده امریکا، هیچ حادثه ای بیش تر از زمین خوردن، منجر به مرگ سالمندان نمی شود. افتادن یکی ازجدی ترین نگرانی های اشخاص مسن به حساب می آید . یکی از مهمترين علل مربوط به زمین افتادن ها، استفاده نامناسب یا بیش از حد از داروها است، به خصوص آن داروهایی که تعادل را تضعیف ميکنند .
همچنين در اشخاص مسنی که بیش از 5 یا 6 دارو در روز استفاده ميکنند به دلیل تداخل منفی داروها، گاهی عدم تمرکز، سرگیجه و عدم تعادل دیده شده است. نکته بسیار مهم ديگر موانع موجود در محیط است. نمونه هایی از این عامل وضعیتی، شامل:صندلی ها و توالت هایی که خيلي کوتاه هستند، نبود دستگیره نرده، ناموزون بودن ارتفاع پلکان ها ، فرش کردن نامناسب فرش ها و قالیچه ها، سطوح لیز و لغزنده و کفش های نامطلوب است. متأسفانه، نیمی از اشخاص مسنی که زمین می خورند، هرگز راه رفتن مناسب خود را به دست نمی آورند.
مشکلات روانی در سالمندان
آلزایمز
آلزایمر مرگ تدریجی حافظه است و در افرادی که کهولت سن دارند بیش تر دیده شده است. امار مرکز بین المللی آلزایمر نشان ميدهد که تعداد مبتلایان به آلزایمرتا سال 2050میلادی، به 130میلیون نفر به خصوص در کشورهای در حال گسترش میرسد . فعالیت های مغزی مثل حل کردن جدول یا بازي شطرنج جلوی ابتلا به آلزایمر را نمی گیرد ولی این کارها سبب ميشود از تعداد بیشتری از سلول های مغزی کار کشیده شود در نتيجه ذخیره سلول های فعال بیش تر است. اگر چنين افرادی دچار آلزایمر شوند باتوجه به ذخایر سلولی شان، سرعت علایم و تشدید بیماري را به تأخیر می اندازند. اضافه وزن در میان سالی نه تنها احتمال آلزایمر را افزایش ميدهد ، بلکه باعث آلزایمر زودرس ميشود .
آرتریت، معضل سالمندی
آرتریت( آرتریت ) بیماري است که میتواند تمام مفصل ها را دچار کند ولی در اعضای دارای تحمل بار و پر کار مثل زانو، باسن، مچ پا، مچ دست و دست شایع تر است.
پوکی استخوان، دردی اشنا در سالمندی
در پوکی استخوان، خطر شکستگی افزایش می یابد. پوکی استخوان از رایج ترین بیماري های زمان سالمندی است. پوکی استخوان یک بیماري خاموش است و نخستین علامتی که میتواند فرد را متوجه کند، شکستگی است
انجام تمرین های ورزشی منظم هم ضرورت دارد؛ شنا رفتن، وزنه زدن، پیاد هروی، دویدن و انجام دیگر ورز شهای استقامتی بطور منظم به فرد کمک ميکند از پوکی استخوان در امان باشد.
هنگامی که حرف از تغذیه مناسب زنان و مردان در 50 سالگی به بین مي‌ايد ، احتیاج به دریافت ویتامین C و ویتامین D اهمیت پیدا ميکند . بطور کلی، زنان میان سال و مسن بیش از زنان جوان درمعرض خطر ابتلا به بیمار یهای قلبی وپوکی استخوان قرار دارند، بدین ترتیب اگر به دریافت ویتامین های لازم توجه نکنند، خطر بیشتری متوجه آنها خواهد بود. یکی از ویتامین هایی که اغلب مورد چشم پوشی قرار می گیرد، ویتامین 12B است. ویتامینی که اغلب اشخاص نمی دانند به آن نیاز دارند. با این حال، ویتامین 12B یکی از مهم ترين نیازهای تغذیه خانمهای بالای 50 سال است که میتوانند از طريق استفاده مکمل های ویتامینه دریافت کنند.
عفونت ادراری در زمان سالمندی
زنان بیش تر از مردان به عفونتهای ادراری مبتلا میشوند . کاهش شدید در سطح استروژن بعد از یائسگی باکتریها را تشویق به رشد در مجرای ادرار ميکند . عفونتهای ادراری امکان دارد موقع استفاده از استخر هم رخ دهد. در مردان پروستات بزرگ شده هم میتواند خروج ادرار را کند کرده و منجر به عفونت ادراری شود. در هر دو گروه زنان و مردان، پیری اعصاب مثانه منجر به تجمع ادرار ميشود و این علت یک محیط ایده‌ال براي رشد باکتر یها ایجاد ميکند . کمردرد ناشی از عفونتهای ادراری میتواند به این مفهوم باشد که عفونت به کلیه ها گسترش یافته است. عفونت ادراری باید با آنتی بیوتیک درمان شود. در صورت عدم درمان و انتشار آن به کلیه ها، عفونتهای بالقوه کشنده در جریان خون رخ ميدهد .
سالمندان و اختلال های پوستی
با افزایش سن، سلول های بدن پیر ميشود . پوست هم همزمان با تمام سلول ها تغيير و مشکلاتی پیدا ميکند .
خشکی پوست
چین و چروک
کبودی و خون مردگی
تومورهای پوستی
عارضه های پوستی ناشی از بیماري زمينه ای:
بیماري عفونی پوست
تأخیر در ترميم زخم
پارکینسون
پارکینسون بیماري نورودژنراتیو است؛ یعنی سلول های مغزی یا بافت مغزی عصبی تخریب میشوند . سالمندان دچار پارکینسون با مشکلات عدیده ای به خصوص در زمينه خوردن غذا و یا نوشیدن مایعات مواجهند.
گردآوری: بخش زناشویی بیتوته
