رنگ زرد نوزادان به علت تجمع رنگدانههای محلول در چربی (بیلی روبین) در پوست است که در مقادیر بالا و در شرایط مختلف برای نوزاد سمی میباشد. زردی معمولا در۶۰ درصد نوزادانی که به موقع متولد شدهاند و در۸۰ درصد نوزادان نارس طی هفته اول دیده میشود.
زردی معمولا از سر و صورت شروع شده و با افزایش سطح بیلی روبین به سمت اندامها انتشار مییابد. زردی چهره نشانه وجود ۵ میلیگرم و زردی تا اواسط شکم نشانه ۱۰ تا ۱۵ میلیگرم و زردی اندام و کف دست و پا نشانه وجود ۲۰ میلی گرم بیلی روبین در دسیلیتر خون است. علل شایع زردی در نوزادان عبارتند از:
زردی فیزیولوژیک:
از روز ۲ و ۳ شروع شده و به حداکثر میزان خود میرسد و سپس بتدریج کاهش مییابد و در روز پنجم تا هفتم و پس از ۱۰ تا ۱۴ روز به حد طبیعی برمیگردد. تغذیه بلافاصله نوزاد سطح بیلی روبین را کاهش میدهد.
عوامل مستعدکننده:
دیابت مادر، نژاد، نارس بودن نوزاد، بعضی داروها، نوزاد مذکر، شیر مادر، تاخیر در دفع مدفوع نوزاد، سابقه زردی فیزیولوژیک در خواهر و برادر و کاهش وزن. در موارد زیر، زردی ممکن است به علت بیماری زمینهای باشد: زردی در ۲۴ تا ۳۶ ساعت اول، افزایش سریع بیلی روبین، گسترش زردی تا اواسط شکم، زردی طولانیمدت بیش از ۲ هفته و سایر موارد مثل سابقه فامیلی، رنگ پریدگی، بزرگی کبد و طحال، عدم موفقیت روش فتوتراپی در کاهش زردی، استفراغ، خواب آلودگی، تغذیه ضعیف، کاهش وزن شدید، مدفوع بیرنگ و ادرار پر رنگ.
زردی ناشی از شیر مادر:
در دو نوع زودرس و دیررس وجود دارد. نوع زودرس قبل از روز هفتم شروع میشود و عوامل مستعد کننده نوزاد عبارتند از کاهش مصرف شیر مادر و خوراندن آب قند و درمان آن، شیردهی مکرر ( بیش از ۱۰ بار در ۲۴ ساعت ) و منع مصرف آب و آب قند است. نوع دیررس بعد از هفته اول شروع میشود و درمان آن قطع شیر مادر برای ۱ تا ۲ روز و جایگزینی آن با شیر خشک و فتوتراپی است.
درمان عمومی:
بر اساس شدت افزایش بیلی روبین از روشهای زیر استفاده میشود: فتوتراپی، تعویض خون و تجویز دارو. در شرایطی که میزان بیلی روبین درحدی است که نیاز به تعویض خون باشد نمیتوان از فتوتراپی استفاده کرد.
کرن ایکتروس:
بیلی روبین محلول در چربی برای دستگاه اعصاب مرکزی در حال رشد، سمی است و در سلولهای مغز رسوب میکند و اگر مقدار بیلی روبین بیشتر از ۲۵ میلیگرم در دسیلیتر شود باعث بروز بیماری کرن ایکتروس میگردد.
علائم زودرس عبارتند از:
برجستگی ملاج ، خمیدگی سر و پاها به سمت عقب، خونریزی ریوی، تب، سفتی عضلات، فلج عضلات بالابرنده کره چشم و تشنج. در نوزادانی که زنده میمانند سفتی عضلات برطرف میشود اما ممکن است در آینده سبب کری عصبی، فلج مغزی، عقبماندگی ذهنی، تغییرات مینای دندانها و تغییر رنگ دائمی آنها شود. تنها راه درمان کرن ایکتروس، تعویض خون نوزاد میباشد.