کلسیم نقشی اساسی در انقباضات عضلانی دارد. به طوری که کاهش سطح آن در خون، به ایجادحالات اسپاسم های عضلانی(گرفتگی ها) می انجامد و فعالیت ورزشی را غیرممکن می سازد.
کلسیم
مواد معدنی از مواد مغذی و ضروری برای فعالیت های بدن بوده و حدود 4 تا 5 درصد از کل وزن بدن را به خود اختصاص می دهند.
حدود نیمی از درصد فوق را عنصر کلسیم به خود اختصاص می دهد که نقش اساسی در بافت استخوانی دارد.
هر یک از مواد معدنی دارای نقشی اختصاصی بوده و وجود بسیاری از این ترکیبات برای فعالیت آنزیم های گوناگون ضروری است.
کلسیم
کلسیم فراوان ترین عنصر معدنی بدن است و حدود 1 تا 2 درصد کل توده بدن را تشکیل می دهد. 99 درصد کلسیم بدن در بافت استخوانی و دندان ها و درصد کمی از آن در بافت های نرمی نظیر کبد، کلیه و ... قرار دارد.
کلسیم برای رشد، بازسازی و ترمیم بافت های بدن ضروری است.
کلسیم در انتقال پیام های عصبی، عملکرد بافت عضلانی، کاهش خستگی بدن پس از کار و فعالیت، عملکرد صحیح قلب و تنظیم ضربان قلب، تنظیم و تحریک ترشح هورمون ها، تنظیم عملکرد و تأثیر هورمون ها روی گیرنده ها، نقش اساسی دارد. بدون کلسیم کلیه این اعمال مختل می شوند.
علاوه بر این کلسیم نقشی اساسی در انقباضات عضلانی دارد. به طوری که کاهش سطح آن در خون، به ایجاد حالات اسپاسم های عضلانی(گرفتگی ها) می انجامد و فعالیت ورزشی را غیرممکن می سازد.
کلسیم در بسیاری از ترکیبات غذایی وجود دارد و در برنامه غذایی معمول حدود 20 درصد از کلسیم دریافتی جذب می گردد. بر این اساس در یک برنامه غذایی روزانه، نباید از مصرف غذاهایی که محتوای کلسیم آن ها بالاست و جذب آن نیز به نحو مطلوبی صورت می گیرد، غافل شد. مهم ترین این ترکیبات، گروه غذایی شیر و لبنیات می باشند.
انواع آجیل های خام به خصوص بادام و از غلات، لوبیا و انواع نان، منابع خوبی از کلسیم هستند.
کمبود کلسیم باعث پوکی و تحلیل استخوان ها می شود که ابتدا به صورت خفیف و نامحسوس است و در نهایت پیشرفت می کند. این تحلیل بافت استخوانی توانایی حرکتی فرد را به شدت کاهش می دهد و سطح تمرینات ورزشی وی را با افت شدید مواجه می کند.
نیاز در ورزش
تحقیقات نشانگر آن است که ورزشکاران در هر دو جنس، بافت استخوانی بیشتری در مقایسه با افراد واجد فعالیت کمتر و ساکن دارند.
دریافت کلسیم و ورزش هر دو موجب افزایش بافت استخوانی می گردند. در کودکان، اثر هر یک از این دو(کلسیم و ورزش) از اثر دیگری مستقل می باشد.
اگرچه برخی تحقیقات بر روی زنان و مردان ورزشکار نشانگر آن است که دریافت کلسیم به میزان بیش از 1000 میلی گرم در روز موجب افزایش اثرات سودمند ورزش بر تراکم استخوانی می‌گردد. بر این اساس دریافت کلسیم و ورزش هر دو به طور مستقل و یا به همراه یکدیگر موجب افزایش تراکم استخوان می گردند. دریافت اندک کلسیم برای مدت طولانی، عاملی مضر بر عملکرد ورزشی می باشد.
کمبود کلسیم باعث پوکی و تحلیل استخوان ها می شود که ابتدا به صورت
خفیف و نامحسوس است و در نهایت پیشرفت می کند. این تحلیل بافت
استخوانی توانایی حرکتی فرد را به شدت کاهش می دهد و سطح تمرینات ورزشی وی را با افت شدید مواجه می کند
کمبود کلسیم با اثر بر تراکم استخوان و نیز انقباض عضلانی، موجب نقص در عملکرد ورزشکار می گردد. این در حالی است که حدود 75 درصد افراد میانسال به ویژه زنان، کمتر از حد توصیه شده کلسیم دریافت می کنند. استروژن نیز از دیگر عوامل موثر بر بافت استخوانی است. زنانی که در دوران باروری(قبل از یائسگی) اقدام به ورزش با شدت زیاد می کنند و چربی بدن خود را کاهش می دهند؛ به طور معمول واجد آمنوره می شوند.
در این حالت(ابتلای فرد به آمنوره) ترشح هورمون استروژن کمتر از حد نرمال است. به همین دلیل آمنوره ورزشی اغلب با کاهش تراکم استخوانی یا کاهش املاح استخوان، به ویژه در ستون مهره ها و استخوان لگن همراه است.
بر این اساس شکستگی های استخوانی و آسیب های عضلانی در ورزشکاران مبتلا به آمنوره شایع تر است و زنان آمنوریک در سنین پایین تری به استئوپروز مبتلا می‌گردند.
به طور معمول بیماری هایی نظیر بی اشتهایی عصبی و ابتلا به حالات آمنوریک در بین زنانی که در رشته های ورزشی نظیر پرورش اندام فعالیت می کنند و یا قصد رسیدن به محدوده وزنی پایین تری را دارند؛ بیشتر مشاهده می شود. همچنین تراکم استخوانی اندک ستون مهره‌ها در مردان ورزشکار واجد کمبود تستوسترون دیده شده است.
زنان جوان ورزشکاری که دریافت انرژی خود را محدود می نمایند، نیز به دلیل دریافت ناکافی لبنیات، در معرض خطر دریافت ناکافی کلسیم قرار دارند. از آن جا که مهم ترین منبع غذایی کلسیم در افراد جوان و سالم فرآورده های لبنی می باشد، محدود نمودن دریافت این فرآورده‌ها به طور معمول با کاهش دریافت کلسیم همراه می گردد.
در قسمت بعد، آهن را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
منبع: تبیان
