آشنایی با رشته مهندسی ساخت و تولید
آشنایی با رشته مهندسی ساخت و تولید
مهندسی ساخت و تولید (به انگلیسی: Manufacturing engineering)، بنا به تعریف انجمن مهندسان ساخت و تولید ایران، «رشته‌ای از مهندسی است که به تحصیلات و تجاربی نیازمند است تا رویه‌های مهندسی را در پروسه‌های تولید (جوشکاری، ماشین کاری، تعمیرات و نگهداری و غیره) در همهٔ زمینه‌ها آموخته، به کار برده و کنترل کند. این به توان برنامه‌ریزی در فرایندهای تولید نیازمند است تا دربارهٔ ابزارها، روندها و ماشین‌آلات و تجهیزات تحقیق کند و آنها را بهبود بخشد و امکانات و سیستم‌ها را برای تولید فراورده‌های با کیفیت و هزینه بهینه یکی کند.» یکی دیگر از ظرفیت های این رشته در این است که مقرون به صرفه بودن پروژها را نیز مورد ارزیابی قرار می دهد.
مهندسان ساخت و تولید سنسورهای به کار رفته در کیسهٔ هوای خودروها، نوک چاپ در چاپگر، و کلید اپتیک در تلفن همراه را می سازند. آن ها همچنین در زمینهٔ تولید موتورهای جت کوچک، پمپ های آب آتش نشانی تلسکوپ های پیشرفته، سمعک های درون گوشی، ریزپردازنده ها، و نیز تولید سبز مشغول به فعالیتند.
دانش آموختگان این رشته یاد می گیرند چگونه از طریق میکروماشین کاری بر روی نوک یک سوزن بنویسند، رباتی را کنترل کنند، به کمک رایانه مدل های سه بعدی پیچیده بسازند و یک طرح را به یک ماشین پرسرعت انتقال دهند تا آن را بسازد. مهندسی ساخت و تولید (مهم ترین و سخت ترین و با کاربردترین) گرایش مهندسی مکانیک می باشد و دروس و عملیات آن بی نهایت سخت تر از مکانیک عمومی می باشد، نام دیگر مهندسی ساخت و تولید ،مهندسی مکانیک تخصصی می باشد، یکی از دانشگاه هایی که در عرصه ی کارشناسی تا دکتری ارائه ی کامل این رشته را می دهد دانشگاه سمنان می باشد که یک دانشگاه سیاسی و با مقام بالاست و دیگر دانشگاه های تهران و دیگر شهرها نیز موجود می باشد.
ضرورت وجودی و نیاز کشور:
شکل دهی فلزات یکی از شاخه های اصلی رشته مهندسی مکانیک گرایش ساخت و تولید است. با توجه به گستردگی کاربرد و تنوع محصولات تولیدی (بطور مثال می توان به ورق های فلزی، سیم، مفتول، تیر آهن، میل گرد و لوله اشاره کرد)، مطالعه مکانیک شکل دهی فلزات و آشنایی با روش های گوناگون شکل دهی لازم و ضروری به نظر می رسد.
آشنایی با گرایش ساخت و تولید
در این گرایش دانشجویان به آشنایی با مباحثی همچون: جوشکاری، ریخته گری، ابزارسازی، ماشین کاری و تعمیرات و نگهداری می پردازند. یکی دیگر از مباحثی که دانشجویان در طول تحصیل به بادگیری آن می پردازند این است که بتوانند پروژه های مختلف را بررسی کرده و اقداماتی در جهت به صرفه بودن پروژه ها را مورد بررسی و ارزیابی قرار دهند و هم چنین روندها، ابزارها و تجهیزات را بررسی نموده و آن ها را بهبود ببخشند.
گرایش ساخت و تولید از جامع ترین گرایش های مهندسی مکانیک می باشد بطوری که دروسی از رشته های مهندسی برق، مهندسی صنایع و مهندسی مواد در این گرایش کاربرد دارد. مهندسین این گرایش قادر خواهند بود که فرآیند ساخت یک محصول را طراحی کرده، روند تولید را با فراگیری دروسی هم چون شکل دهی، برش دهی، مونتاژ را طرح ریزی نمایند و پس از بررسی امکانات موجود بهترین روش را برای تولید محصول پیشنهاد دهند و هزینه ها را به حداقل رسانند.
دروس این گرایش بر عکس گرایش های دیگر بیشتر به صورت عملی بوده و دانشجویان باید استعداد کارهای فنی را داشته تا بتوانند در این رشته موفق باشند. به طور کلی داشنجویان با یادگیری مباحث تئوری به پیاده سازی آن ها در عمل می پردازند.
بنا به تعريف انجمن مهندسان ساخت و توليد ايران، رشته ای از مهندسی است که به تحصيلات و تجاربی نيازمند است تا رويه‌های مهندسی را در پروسه های توليد و شيوه های توليد را در صنعت بفهمد، به کار گيرد و کنترل کند و به توان برنامه ريزی در فرآيند‌های توليد نيازمند است تا درباره ابزارها، روندها و ماشين آلات و تجهيزات تحقيق کند و آن ها را بهبود بخشد و امکانات و سيستم ها را برای توليد فرآورده های با کيفيت و هزينه بهينه يکی کند.
فارغ التحصیلان رشته ی ساخت و تولید می توانند با توجه به رشته ی تحصیلی خود وارد بازار کار شوند
درآمد، بازار کار و موقعیت شغلی رشته تکنسین ساخت و تولید
توسعه سخت افزاری و رشد مسایل مهندسی، گرایش به سمت تولید داخل و ایجاد تکنولوژی تولید تجهیزات و وسایل در داخل کشور و روی آوردن به خدمات مهندسی در داخل کشور به علت محدودیت های ارزی و کاهش درآمدهای نفتی، باعث رشد چشمگیر بازار کار تکنسین ساخت وتولید در ایران شده است.
در کشور ما صنعت نفت، صنعت خودروسازی و قطعه سازی و صنعت هوافضا، مهمترین زمینه های شغلی را فراهم آوردهاند جمله آنها می توان طراحی و ساخت ماشین آلات و قطعات آنها، طراحی و ساخت تجهیزات مکانیکی نیروگاه ها، طراحی و ساخت تجهیزات و سیستم های انتقال و تصفیه آب، سیستم های مکانیکی و کنترلی پالایشگاه ها و کارخانجات شیمیایی، طراحی و ساخت تأسیسات حرارتی و برودتی ساختمان ها، ساخت ماشین آلات تغلیظ و بازیافت مواد مثل کارخانجات قند، کاغذ سازی، سیمان، نساجی، نمک و کنسانتره، طراحی و ساخت وسایل و تجهیزات حمل و نقل زمینی، دریایی و هوایی، ساخت تجهیزات دفاعی و ساخت ربات ها، بازوهای مکانیکی و سیستم های تولید را نام برد.
در ضمن یک فارغ التحصیلان رشته ی ساخت و تولید می توانند با توجه به رشته ی تحصیلی خود وارد بازار کار شوند، برخی از مشاغل مربوط به این.
رشته عبارت است از :
صنایع ماشین سازی
صنایع خودرو سازی
صنایع ابزار سازی
صنایع هوایی
صنایع کشاورزی و….
دانشجویان این گرایش پس از فارغ التحصیلی قابلیت های زیر را کسب خواهند کرد:
تسلط بر مفاهیم ریاضی و علوم مهندسی و حل مسایل مربوطه
طراحی و پیاده سازی و تحلیل با استفاده از نرم افزارهای کامپیوتری
طراحی سیستم ها متناسب با داده های گرد آوری شده
بهینه سازی سیستم های تولید
و ...
ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر در رشته ساخت و تولید
ادامه تحصیل در مقطع کارشناسی ناپیوسته با شرکت در آزمون کاردانی به کارشناسی دولتی در رشته های ساخت و تولید و قالب سازی.
ادامه تحصیل در مقطع کارشناسی ناپیوسته با شرکت در آزمون کاردانی به کارشناسی دانشگاه جامع علمی کاربردی در رشته ساخت و تولید و گرایش های وابسته به آن.
ادامه تحصیل در مقطع کارشناسی ناپیوسته با شرکت در آزمون کاردانی به کارشناسی دانشگاه آزاد اسلامی در رشته ی ساخت و تولید و …
ادامه تحصیل در مقطع تحصیلات تکمیلی در تمام گرایش های مهندسی مکانیک هم در دانشگاه های دولتی و هم در دانشگاه آزاد اسلامی برای کلیه ی فارغ التحصیلان رشته های فنی مجاز می باشد.
درآمد، بازار کار و موقعیت شغلی رشته تکنسین ساخت و تولید
توسعه سخت افزاری و رشد مسایل مهندسی، گرایش به سمت تولید داخل و ایجاد تکنولوژی تولید تجهیزات و وسایل در داخل کشور و روی آوردن به خدمات مهندسی در داخل کشور به علت محدودیتهای ارزی و کاهش درآمدهای نفتی، باعث رشد چشمگیر بازار کار تکنسین ساخت و تولید در ایران شده است.
در کشور ما صنعت نفت، صنعت خودروسازی و قطعه سازی و صنعت هوافضا، مهمترین زمینه های شغلی را فراهم آورده اند جمله آنها می توان طراحی و ساخت ماشین آلات و قطعات آنها، طراحی و ساخت تجهیزات مکانیکی نیروگاه ها، طراحی و ساخت تجهیزات و سیستم های انتقال و تصفیه آب، سیستم های مکانیکی و کنترلی پالایشگاه ها و کارخانجات شیمیایی، طراحی و ساخت تأسیسات حرارتی و برودتی ساختمان ها، ساخت ماشین آلات تغلیظ و بازیافت مواد مثل کارخانجات قند، کاغذ سازی، سیمان، نساجی، نمک و کنسانتره، طراحی و ساخت وسایل و تجهیزات حمل و نقل زمینی، دریایی و هوایی، ساخت تجهیزات دفاعی و ساخت ربات ها، بازوهای مکانیکی و سیستم های تولید را نام برد. در ضمن یک فارغ التحصیلان رشته ی ساخت و تولید می توانند با توجه به رشته ی تحصیلی خود وارد بازار کار شوند.
برخی از مشاغل مربوط به این رشته عبارت است از :
صنایع ماشین سازی
صنایع خودرو سازی
صنایع ابزار سازی
صنایع هوایی
صنایع کشاورزی و … .
مشاغل قابل احراز رشته ساخت و تولید
1- تکنسین تراشکاری
2- تکنسین فرزکاری و صفحه تراشکاری و بورینگ کاری
3- تکنسین سنگ زنی
4- سرپرستی کارگاه های ساخت و تولید
5- سرپرستی آزمایشگاه های اندازه گیری دقیق
6- اپراتوری با ماشین های NC و CNC
7- مونتاژ قطعات مکانیکی
زمینه های شغلی این رشته عبارت هست از:
– اشتغال در دفاتر فنی و تهیه نقش های صنعتی کارخانه ها و کارگاه ها
– اشتغال در کارگاه های تراشکاری، فرزکاری و ابزار تیزکنی
– اشتغال در کارگاه های چرخ دنده تراشی با ماشین های مخصوص
– سرپرستی آزمایشگاه اندازه گیری دقیق و کنترل کیفیت
– سرپرستی کارگاه های تراشکاری، فرزکاری و برشکاری
– اپراتوری ماشین های اتوماتیک (CNC)، فرم تراش سری تراش
– تدریس در هنرستان های فنی و حرفه ای
– تدریس در مراکز و دانشگاه های فنی
گردآوری: بخش علمی بیتوته
