آشنایی با رشته مهندسی هسته ای

آشنایی با رشته مهندسی هسته ای

دنیای امروز با چالش انرژی روبرو است، انرژی هسته ای یکی از انرژی های جدید است که به میزان متعددی این چالش را حل می کند. انرژی هسته ای کاربردهای بسیار متعددی در زمینه های گوناگون داراست. مثلا از انرژی نفوذ هسته ای در نیروگاه های هسته ای می توان برای ایجاد الکتریسیته به کار گرفت. برای کاربردی کردن انرژی هسته ای، نیاز به متخصصین و کارشناسانی اعم از مهندس هسته ای می باشد که به علم و تخصص این حوزه احاطه داشته باشند. 

مهندس هسته ای قادر است مسئول فعال سازی ایمن و بهره ور نیروگاه های اتمی، بازفرآوری سوخت، مدیریت مواد زائد، انهدام نیروگاه‌های هسته ای سابق و حفاظت و ایمنی ( در قبال تشعشعات رادیواکتیو ) باشد.

در واقع مهندس هسته ای با تکنولوژی روز آشنا بوده و توان پباده سازی و بهینه سازی سیستم ها و هم راه اندازی و محافظت آنان را داراست. همینطور مهندس هسته ای می تواند با مواد و تشعشعات رادیو اکتیو به صورت درست و بی خطر فعالیت کرده و در جابجایی آن ها و مراقبت و حفظ پرسنل مقابل پرتوها توانا می باشد.

مهندسی هسته ای عبارت است از علم فرآیندهای هسته ای و کاربرد آن ها در توسعه و گسترش تکنولوژی های مختلف و ساخت برق هسته ای. این علم در زمینه های گوناگونی چون طراحی، راه اندازی و محافظت نیروگاه های هسته ای، تشخیص ها و درمان های پزشکی ( مهندسی پزشکی هسته ای )، پژوهش ها در مورد شتاب دهنده ها، لیزر، فوق هادی ها و… کاربرد دارا است.

تحصیلات لازم برای شغل مهندسی هسته ای

فارغ التحصیلان رشته مهندسی هسته ای در مقاطع مختلف می توانند وارد این حوزه شوند. این رشته در سطح کارشناسی به صورت محدود در دانشگاه ها ( در دانشگاه آزاد) ارائه می شود. همچنین علاقه مندان می توانند در رشته های کارشناسی مانند مهندسی برق یا مهندسی مکانیک تحصیل کرده و در مقاطع ارشد و دکترا به صورت تخصصی وارد حوزه مهندسی هسته ای در گرایش های مختلف شوند.

امکان تحصیل در خارج از کشور در رشته مهندسی هسته ای وجود دارد. البته با توجه به محدودیت های ایران در حوزه هسته ای، این امکان در کشورهای آمریکا و کانادا تقریبا برای ایرانیان وجود ندارد. به عبارتی به دانشجویان ایرانی بورسیه و یا ویزا نمی دهند. ولی معمولا در کشورهای دیگر اروپایی و آسیایی امکان ادامه تحصیل و بورسیه شدن در رشته مهندسی هسته ای به خصوص گرایش پرتوپزشکی وجود دارد.

مهندسی هسته ای از مشاغل نوظهور و جدید است

وظایف مهندس هسته ای

طراحی، ساخت و بهره برداری از نیروگاه های هسته ای به شکل ایمن و اقتصادی

طراحی و ساخت تجهیزات اتمی مانند هسته رآکتورها، محافظ های تابش و سایر ابزار دقیق مرتبط

فرآوری سوخت های هسته ای

نظارت بر تاسیسات هسته ای برای شناسایی هر طرح، ساختار یا رویه های عملیاتی نقض کننده قوانین و مقررات ایمنی

پایش و اندازه گیری سطوح تابش

برنامه ریزی راه های ایمن انهدام زباله های هسته ای

انجام تحقیقات کاربردی در صورت نیاز

حفظ امنیت و رعایت ایمنی در کار

انجام اقدامات اصلاحی یا خاموش کردن نیروگاه در شرایط اضطراری

نظارت بر تکنسین های نیروگاه

شرکت در جلسات و ارائه گزارشات

موقعیت های شغلی رشته مهندسی هسته ای

مهندس هسته ای می تواند در سازمان انرژی اتمی، سایت های هسته ای، نیروگاه های هسته ای، شرکت های مهندسی مشاور در حوزه طراحی و ساخت نیروگاه ها، بیمارستان ها، مراکز و پژوهشگاه های پزشکی هسته ای، پژوهش گاه ها و موسسات تحقیقاتی دولتی و خصوصی، مراکز هسته ای صنعتی و شرکت های وارد کننده تجهیزات هسته ای استخدام و مشغول به کار شود.

همچنین مهندس هسته ای در صورت داشتن مدرک دکتری و گاهی کارشناسی ارشد در مهندسی هسته ای، می تواند در حوزه آموزش و پژوهش در دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی به عنوان استاد دانشگاه و پژوهشگر فعالیت کنند.

مهندسی هسته ای از مشاغل نوظهور و جدید است. با توجه به حرکت کشور به سوی استفاده از انرژی هسته ای در زمینه های مختلف، نیاز بازارکار به مهندس هسته ای نیز افزایش یافته است.

اما به علت تخصصی بودن این حوزه، در مجموع فرصت های شغلی محدودی برای مهندسان هسته ای در ایران وجود دارد. البته در بین تخصص ها و گرایش های مختلف مهندسی هسته ای، فرصت های شغلی و شرایط استخدامی مناسب تری برای گرایش پرتوپزشکی در ایران در بیمارستان ها، مراکز پرتوپزشکی و مراکز پزشکی هسته ای وجود دارد.

در مجموع اگر کشور با سرعت بیشتری به سمت کاربردی کردن انرژی هسته ای در زمینه های مختلف برود، پیش بینی می شود وضعیت بازارکار برای مهندس هسته ای نیز بسیار بهتر شود.

مهندس هسته ای در زمینه های زیر می تواند فعالیت کند:

تحقیق و توسعه صنعتی و یا دانشگاهی

حوزه پزشکی (زمینه پرتوپزشکی)

دفاعی مانند توسعه و ساخت زیردریایی های هسته ای

صنعت مانند صنعت تولید برق با انرژی هسته ای

کشاورزی و تولید مواد غذایی

در واقع مهندس هسته ای با تکنولوژی روز آشنا است

مهارت های دانش آموختگان رشته مهندسی هسته ای:

همچنین مهندسین هسته ای در زمینه تحقیقات كاربردی همچون طراحی نیروگاه های هسته ای كارآمدتر، ‌استفاده بیشتر و بهتر از سوخت های هسته ای مانند: افزایش عمر سوخت ها، بهینه سازی ساختار آن ها و كاهش قیمت راه اندازی نیروگاه های هسته ای می توانند كار كنند. به طوری كه هدف نهایی دانشكده مهندسی هسته ای  عبارتست از تبدیل نیروگاه های هسته ای به اقتصادی ترین و ایمن ترین نیروگاه ها كه همچنین كمترین صدمات زیست محیطی را نیز داشته باشد.

معرفی رشته مهندسی هسته ای

علاوه بر تمام اینها، علوم و تكنولوژی هسته ای در گستره وسیعی از كاربرهای صنعتی، زیست محیطی، كشاورزی و... می تواند در خدمت جامعه باشد، كه دانشجوها مقطع كارشناسی با زمینه های اصلی آن چون ایجاد پرتوهای رادیو اكتیو، بر نیز كنش پرتوها با ماده، آشكار سازی و اندازه گیری پرتوهای رادیو اكتیو، طراحی سیستم های هسته ای و حفاظ سازی در مقابل تابش های رادیو اكتیو آشنا خواهد شد. آنان در طی آموزشهای خود 140 واحد درسی را به صورت زیر می گذرانند:

دروس عمومی: 20 واحد

دروس پایه: 42 واحد

دروس اصلی: 50 واحد

دروس تخصصی: 36 واحد

دروس اختیاری: 22 واحد كه دانشجو موظف است تا سقف 140 واحد درسی تعدادی از آنها را انتخاب نماید.

نوع مدرک ورودی و ضوابط و مواد امتحانی عبارتند از :

فیزیک و مكانیک : ضریب 4

دروس ریاضی زیر دیپلم : ضریب 4

شیمی : ضریب 3

گذراندن دوره پیش دانشگاهی در رشته ریاضی فیزیك برای ورود به دوره كارشناسی مهندسی هسته ای ضروری است.

گردآوری: بخش علمی بیتوته