نام اژدها، ما را به ياد هيولايي افسانه اي با بال هايي بزرگ و دهاني پر از گدازه هاي از آتش مي اندازد که در کتاب هاي اسطوره اي مانند حماسه زيگفريد و فيلم هايي چون طوفان اژدها (Dragon Storm)به نمايش گذاشته شده اند.
اما در سال 1912 بود که دانشمندان غربي به همراه دريانورداني که در مجمع الجزاير اندونزي به اکتشافات جغرافيايي مشغول بودند، به جانوري متفاوت برخورد کردند.اين جانور که يک خزنده غول پيکر از خانواده Varanidae به شمار مي رفت، بي شباهت به يک اژدها نبود و در آن زمان او را به خاطر پيدا کردن اين خزنده در جزيره «کومودو»، به نام اژدهاي کومودو ناميدند.البته افراد بومي آن را به نام هاي متفاوت Ora و يا Buayadarat که به معني کروکوديل خشکي است و يا به نام مونيتور غول آسا (Biawakraksasa)مي شناسند.
خانواده «وارانيده»معروف به مارمولک هاي Monitor شامل 31 گونه بوده و همچنين اژدهاي کومودو با نام علمي Varanus Komodoensis جزء بزرگترين مارمولک هاي زنده دنيا به شمار مي آيد.اين جانور به طول حداکثر 3 متر و وزني حدود 70 تا 100 کيلوگرم، در جزيره کومودو و جزاير رينکا (Rinca)، فلورس (Flores)و گيلي(Gilli)از مجمع الجزاير اندونزي يافت مي شوند.در اين جزاير، جانوارن گوشتخوار بزرگ زندگي نمي کنند و اژدهاي کومودو با توجه به اينکه از لحاظ فيزيولوژيکي داراي متابوليسم پاييني بوده، توانسته رشد تکاملي جسمي زيادي داشته و در اکوسيستمي که در آن زندگي مي کند غالب باشد.
اکثر جانوران اين مناطق، جزء منوي غذايي اين خزنده به شمار مي آيند. هرچند به نظر مي رسد غذاي اصلي اژدهاي کومودو را لاشه جانوران تشکيل بدهند، ولي آنها با شکار کردن مستقيم و کمين کردن به صورت استتاري نيز غذاي خود را تهيه مي کنند.از عادات غذايي ديگر آنها، همجنس خواري يا کاني باليسم (Canibalism)است.اين جانوران هم نوع هاي کوچکتر از خود را نيز مي خورند.
فصل جفت گيري آنها بين ماه مي و آگوست بوده و تخم گذاري در ماه سپتامبر صورت مي گيرد.ماده ها حدود 20 تخم در لانه هاي متروک پرندگان به نام مگاپود مي گذارند.ماده ها حدود 7 تا 8 ماه از تخم ها محافظت به عمل مي آورند تا در ماه آوريل (حدود فروردين ماه) نوزادان از تخم بيرون بيايند، زيرا در اين فصل حشرات که غذاي اصلي نوزادان به شمار مي آيند، فراوان هستند.
کومودوهاي جوان تا مدتي به خاطر آسيب پذير بودن، روي درختان اقامت مي گزينند تا علاوه بر دوري از گوشتخواران، از کومودوهاي بالغ که عادت به همجنس خواري دارند، به دور باشند.
طبق تحقيقات به عمل آمده فسيل شناسي، اژدهاي کومودو را مي توان به خزنده غول آسايي به نام مگالانيا نسبت داد که در اعصار گذشته (Pleistocen)زندگي مي کردند.اين خزندگان که شکار خود را توسط دندان هاي سمي خود از پاي در مي آورند، درحقيقت داراي سمي مهلک به نام آرسنال هستند.
کومودوها در دهان خود نوعي باکتري دارند که پس از گزيده شدن جانور شکار شده، باعث عفونت و خونريزي شديد شده و حيوان را از پاي در مي آورد و لذا اينطور به نظر مي رسد که اين جانور لاشه خوار است.
برخلاف کروکوديل ها که آرواره هايي بسيار قوي جهت کشتن شکار دارند، اين اژدها آرواره هاي ضعيف تري دارد و فقط نيش سمي آنهاست که باعث پايين آمدن سريع فشار خون در شکار گشته و در نهايت جانور شکار شده در اثر شوک ناشي از خونريزي زياد مي ميرد.
درحال حاضر اژدهاي کومودو تحت حمايت دولت اندونزي قرار گرفته و در اين جزاير و در مناطق حفاظت شده و پارک ملي کومودو نگهداري مي شود.
منبع: نشريه نوآور
