مرتضی چابکی، ایده پرداز و کارآفرین خراسانی کار حرفه‌ای خود را از سال ۸۸ آغاز کرد. در این سال طرحی عجیب که در دنیا زبانزد است را به وزارت نفت ارجاع داد. این فکر به ذهنش رسیده بود که گازهایی که در میادین نفت و گاز و پتروشیمی سوزانده می‌شود به راحتی می‌تواند مشکل کم آبی مرکز و جنوب ایران را برطرف کند، اما اکنون بدون هیچ گونه مفید بودن هدر می‌رود.
مرتضی چابکی، ایده پرداز و کارآفرین گفت: از سال ۹۰ با دانشگاه صنعتی شریف و دانشگاه‌های دیگر برای اجرای طرح‌های پژوهشی ارتباط دارم و توانستم با ارتباطات پژوهشی ۱۲ اختراع را در کارنامه خود دارم.
وی با بیان اینکه روزانه بین ۵۰ تا ۸۰ میلیون مترمکعب گاز بدون هدف و بدون کاربرد سوخته می‌شود، اظهار کرد: پس از تلاش‌های بسیار توانستم سال ۹۴ نخستین قرارداد استفاده از حرارت تشعشعی مشعل‌های گاز همراه کشور در جزیره قشم را منعقد کنم.
چابکی با بیان اینکه می‌توان با بهره برداری از سیستم ابداعی شیرین سازی آب دریا با استفاده از رطوبت هوا و حرارت این مشعل‌ها و گسترش آن به مناطق نفت خیز کشور، مشکل کمبود آب را در چند استان کشور رفع کرد، افزود: با این کار پس از ۱۲۰ سال اولین فردی بودم که از وزارت نفت مشعل تحویل گرفتم، اما این آغاز راه بود و مشکل بزرگی وجود داشت و آن حرارت نزدیک ۳۸۰۰ درجه سانتی گرادی این مشعل‌ها بود که باید آن را مهار می‌کردیم.
وی با اشاره به روش‌های مرسوم شیرین سازی آب دریا و تولید پساب، ادامه داد: بین ۸ تا ۹ برابر حجم آب برداشتی از دریا برای شیرین سازی، پساب ناشی از املاح مضر و حاوی غلظت‌های بالای نمک به دریا بازمی‌گردد و این امر برای اکوسیستم دریا خطرناک است، اما با استفاده از دستگاه اختراعی که برای تولید آزمایشی آب شیرین از آب شور دریا ساخته شده پسابی تولید نمی‌شود.
چابکی با اشاره به کاهش هزینه‌های سنگین نمک‌زدایی و آلاینده زدایی از آب با این روش، افزود: همواره این امر بسیار هزینه بر و پرچالش بوده است و اکنون با کمترین پسابی که از این روش به دست می‌آید، کلسیم و منیزیم بتولید شده و از طرفی کشور از واردات منیزیم بی نیاز خواهد شد.
مزایای استفاده بهینه از گازها
این کارآفرین ادامه داد: با استفاده از این روش با حرارت هر متر مکعب گازی که فلر می‌شود، حدود ۲.۵ تا ۳ متر مکعب آب شرب با استانداردهای وزارت نیرو تولید می‌شود و میتوانیم روزانه بیش از ۱۲۰ میلیون متر مکعب آب کاملا شرب و کشاورزی را با حداقل هزینه‌های ممکن تولید کنیم.
چابکی اظهار کرد: فرآیند برداشت نفت خام در خشکی و دریا با تولید گاز غنی همراه بوده که قسمتی از آن برای تزریق به میادین نفتی استفاده شده و بخش عمده آن پس از فرآوری در کارخانه‌های گاز و گاز مایع برای تامین مصرف گاز تزریق می‌شود؛ مابقی نیز به عنوان تلفات در بخش تولید نفت خام محسوب شده و به صورت گازهای همراه نفت، سوزانده می‌شوند.
وی با بیان اینکه حدود ۳۰ درصد گازهای خروجی از مشعل‌ها حاصل احتراق ناقص و حاوی آلاینده‌هایی مانند NOx , SOx و CO است که خطرات زیست محیطی دارد، افزود: ایران، یکی از کشورهای آلاینده جهان محسوب می‌شود که در رتبه پنجم آلوده‌ترین کشورهای جهان است و اگر با این روند پیش رویم به زودی مالیات کربن با هزینه سنگینی به کشور ایران تحمیل می‌شود.
چابکی با بیان اینکه ارزش اقتصادی این انرژی حرارتی که بی‌هدف سوزانده می‌شود، سالانه بالغ بر ۱۰ میلیارد دلار است، تصریح کرد: در این روش، هر مقدار آب برداشت شود به آب شرب، صنعتی و کشاورزی تبدیل شده و مورد مصرف با بازده قرار می‌گیرد؛ پسماند آن نیز با کمک حرارت، خشک شده و به خمیری برای انجام امور آزمایشگاهی تبدیل می‌شود.
وی با بیان اینکه سازمان جهانی بهداشت اعلام کرده که آلودگی هوا سالانه ۱۶ میلیارد دلار به اقتصاد ایران ضربه می‌زند، ادامه داد: در واقع تولیدات این دستگاه ۱۰۰ درصد کاربردی بوده؛ در دنیا از سوخت‌های فسیلی و یا گاز استفاده می‌کنند، اما در سیستم اختراعی گازی که بدون هیچ استفاده‌ای سوزانده می‌شود، مورد استفاده قرار می‌گیرد و از طرفی تولید کاربردی دارد.
به صرفه برای محیط زیست
چابکی با اشاره به اینکه از آلودگی‌های این مشعل‌ها نمی‌توان گذشت، ادامه داد: درست است که حجم گازهای فلر زیاد است، اما بیشتر کشورهای پیشرفته آن را تصفیه کرده و مجددا به چاه‌های نفتی تزریق می‌کنند؛ می‌توان از گازهای فلر برای رفع نیاز منابع آبی کشور استفاده کرد.
وی خاطرنشان کرد: این بهترین و کم هزینه‌ترین روش برای تولید آب است که میتوانیم از طریق آن کمبود آب جنوب و مرکز کشور را رفع کنیم، افزود: برای تصفیه آب دریا، چاه‌های شور و یا رودخانه‌ها در اکثر نقاط دنیا معمولا از دو روش استفاده می‌کنند؛ نخستین روش، سیستم حرارتی نمک‌زدایی تقطیر چند مرحله‌ای (MED) است که بر اساس آن آب را حرارت داده و تبخیر می‌کنند.
چابکی ادامه داد: در روش دوم، از غشای صنعتی ۸ اینچی استفاده می‌شود که پرمصرف‌ترین و کاربردی‌ترین غشا محسوب می‌شود که روزانه بیش از دو هزار عدد از آن در کشور مصرف شده، اما متاسفانه در هر دو حوزه واردکننده هستیم و این به ضرر اقتصاد کشور بوده و وقتی میتوانیم خود تولیدکننده باشیم چرا واردات داشته باشیم؟.
وی با بیان اینکه نصب، راه‌اندازی و بهره‌برداری از سیستم RO به عنوان پیشرفته ترین روش دنیا راحت است و نیاز به هزینه‌های سنگین داشته و پساب تولید می‌کند و عمده‌ترین مشکل این است که تاکنون این فیلترها را به طور عمده در کشور تولید نکرده‌ایم، بیان کرد: با توجه به اینکه هوای مناطق پارس جنوبی تقریبا ۱۲۰ برابر از هوای تهران آلوده‌تر بوده و باتوجه به خشکسالی‌های چندین ساله، ضرورت اجرایی شدن و توسعه این طرح بیشتر رخ می‌نماید.
چابکی با اشاره به افزایش دو برابری قطعات وارداتی در این بخش و حتی بخش‌های کشاورزی، صنعتی و مرغداری‌ها، افزود: یکی دیگر از اختراعات من در زمینه پت سلولزی است که در حال واردات هستیم، اما بهای هر پت سلولزی به یک میلیون تومان رسیده است.
پت‌های سلولزی و امکانی برای فرار از خشکسالی
وی خاطرنشان کرد: در کولرهای جدید به جای پوشال از صفحه‌های کاغذی فشرده استفاده می‌شود که اساس این صفحات استات سلولز بوده و با استفاده از آن کولرهای سلولزی تولید شد که به تدریج جایگزین کولرهای آبی شده است.
چابکی با بیان اینکه یک گلخانه حدود ۲۰ متری نیازمند ۲۰ پت سلولزی است که با هزینه ۱۰ میلیون تومان خریداری خواهد شد، افزود: در مناطقی که آب دارای املاح بیشتری است، عمر مفید این دستگاه به کمتر از یک سال خواهد رسید.
وی خاطرنشان کرد: پس از چهار سال تحقیق و بررسی نسبت به تولید محصول خاصی برای جایگزین کردن آن با پت‌های سلولزی اقدام کردیم که این محصول لوله‌های سفالی است، تصریح کرد: این لوله‌ها ترکیبی از خاک، تخم شربتی و خاکشیر است و پس از مخلوط شدن آن با آب، در زیر پلاستیک به مدت ۲۰ روز تا یک ماه قرار داده می‌شود تا گل خام، برای کاربردهای بعدی آماده شود.
چابکی با بیان اینکه این محصول در دمای ۱۸۰۰ درجه سانتیگراد پخته می‌شود و لوله‌ای عاری از هرگونه انگل، میکروب و ویروس تولید می‌شود، ادامه داد: برای استفاده از این لوله‌ها برای ایجاد سرمایش، بر روی هم چیده می‌شوند.
وی ادامه داد: این سیستم، سرمایشی بیش از سرمایش اسپیلت‌ها ایجاد می‌کند؛ این لوله‌ها ۲۴ تا ۳۰ درجه سانتیگراد دمای محیط‌هایی مانند گلخانه‌ها و مرغداری‌ها را خنک خواهند کرد؛ این سیستم ۵ درجه سانتیگراد سرمای بیشتری نسبت به اسپیلت‌ها ایجاد می‌کند.
سفال و خداحافظی با کم آبی
این کارآفرین و ایده پرداز بیان کرد: کاغذ و چوب قادر به ایجاد سرما نیستند بلکه با مصرف آب می‌توانند سرما را برای محیط فراهم کنند؛ در حالی که لوله‌های سفالی ساخته شده، علاوه بر آنکه به دلیل ساختاری که دارند می‌توانند سرمایش دو برابری برای محیط فراهم کنند، مصرف آب را نیز کاهش داده‌اند.
چابکی با بیان اینکه این طرح به صورت پایلوت در سه استان خراسان رضوی، کرمان و یزد که با بحران کم آبی مواجهند، تصریح کرد: کاهش مصرف آب و استفاده از املاح و کاهش هزینه‌های سالیانه خرید پت سلولزی از مزایای این سیستم است.
وی ادامه داد: مطالعات در دو گلخانه مشخص کرد از آنجایی با سیرکوله شدن آب بر روی سفال، املاح جذب می‌شود، برگ‌های سیفی جات کاملا روشن و براق می‌شود؛ میزان سرمایش این سفال‌ها ۱۲ درصد از پت سلولزی وارداتی بوده؛ علاوه بر آن ۲۰ سال گارانتی و خدمات پس از فروش دارد.
چابکی با بیان اینکه میزان مصرف آب در کولرهای آبی را در هر ساعت۳۰ لیتر است؛ این در حالی است که مصرف آب در این سیستم سفالی ۶۷ درصد کاهش داده است، افزود: این محصول همچنین برای تامین آب درختان در زمان خشکسالی می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد؛ بنابراین در هربار آبیاری با سفال، املاح مفید به گیاه تزریق می‌شود.
وی با بیان اینکه باکس سفالی نیز برای نگهداشت محصولی چون زرشک در خراسان جنوبی به صورت تازه می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد، اظهار کرد: برای این کار بیش از ۱۰۰ هزار مورد سفال تست شد و اکنون میتوانیم برای نکهداشت زرشک از آن بهره ببریم.
چابکی ادامه داد: پس از نزدیک هفت سال آزمون و خطا و هزینه‌های زیاد توانستیم سفالی را اختراع کنیم که ترکیبی از سرامیک و سفال بوده و می‌تواند حرارت بالا را تحمل کند، تصریح کرد: یک راه تنها می‌تواند مسیر خشسالی را باز کند آن سفال است.
وی با بیان اینکه با ساخت گرانول‌های سفالی در حوزه کشاورزی می‌توان انقلابی را ایجاد کرد، یادآور شد: دوره آبیاری نوین با گرانول سفالین که ترکیبی از ۱۲ گیاه است، به مدار ۶۷ روز یک بار آبیاری می‌رسد و جالب اینجاست که حدود ۴۰ درصد آب کمتری نیاز است که امیدواریم مسئولان با حمایت از این اختراعات، ضمن افزایش بازده اقتصادی در هر حوزه، کشور را نیز از واردات بی نیاز کنند و از طرفی ایده‌های خلاق را پاس بدارند.
انتهای رپرتاژ آگهی
