«تابناک با تو» - اگر سیستم زمین وارد منطقه‌ی رفتار ناآرام شود، ما تمام امیدمان را به رفع این مشکل از دست خواهیم داد.
بر اساس مطالعات جدید، انسان‌ها فقط زمین را گرمتر نکرده‌اند، بلکه در حال پرهرج‌ومرج کردنِ آینده‌ی آب و هوای آن هستند. این مطالعه‌ی جدید تصویر وسیع و کلیِ تاثیر بالقوه‌ی فعالیت انسان بر آب و هوا را نشان می‌دهد؛ تصویری که اصلا زیبا نیست. این تصویر شبیه‌سازیِ کاملی از مدل آب و هوا ارائه نمی‌کند، اما طرحی گسترده از آینده‌ای را به تصویر می‌کشد که در صورت نکاستن از تغییراتِ آب و هوایی و استفاده‌ی کنترل‌نشده از سوخت‌های فسیلی شاهد آن خواهیم بود.
نویسندۀ اصلی این تحقیق، در این باره می‌گوید: «پیامدهای تغییرات آب و هوایی به خوبی شناخته شده هستند: خشکسالی، امواج گرما، پدیده‌های غیرمتعارف و غیره. اگر سیستم زمین وارد منطقه‌ی رفتار ناآرام شود، ما تمام امیدمان را به حل این مشکل از دست خواهیم داد.»
تغییرات آب و هوایی
زمین به صورت دوره‌ای تغییراتِ گسترده‌ای را در الگو‌های آب و هوایی تجربه می‌کند و از یک تعادلِ پایدار وارد حالت دیگری می‌شود. این تغییرات معمولاً ناشی از عوامل بیرونی از قبیل تغییرات در مدار زمین یا فعالیت‌های شدید آتشفشانی است. تحقیقاتِ گذشته نشان داد که ما در حال ورود به یک فاز جدید هستیم، فازی که فعالیت انسان‌ها محرک آن است. از آنجا که انسان‌ها میزان کربن بیشتری را وارد اتمسفر می‌کنند، ما در حال خلق یک دوره‌ی آنتروپوسن هستیم؛ دوره‌ای از سیستم‌های آب و هوایی متاثر از انسان، چیزی که سیارۀ ما پیش از این هرگز آن را تجربه نکرده است.
محققان در مطالعات جدید خود آغاز آنتروپوسن را به عنوان یک گذار فاز، نمونه قرار دادند. بیشترِ مردم با گذار‌های فاز آشنایی دارند، برای مثال زمانی که یک تکه یخ با آب شدن از فاز جامد به فاز مایع تغییر می‌کند یا زمانی که آب تبخیر شده و به گاز تبدیل می‌شود. اما گذار فاز در سیستم‌های دیگر هم رخ می‌دهد، مثلاً سیستمِ آب و هوای زمین. یک آب و هوای مشخص، فصول و هوای منظم و قابل‌پیش‌بینی را میسر می‌سازد، اما فاز تغییر در آب و هوا منجر به شکل‌گیری الگو‌های جدیدِ فصول و هوا می‌شود. وقتی آب و هوا وارد فاز تغییر می‌شود، این به آن معناست که زمین در حال تجربه‌ی یک تغییر ناگهانی و سریع در الگوهاست.
مشکلات محاسبه‌ای
اگر فعالیت انسان محرکِ فاز تغییر آب و هوای زمین شده باشد به این معناست که ما سبب شدیم سیاره، مجموعه‌ی جدیدی از الگو‌های آب و هوایی را ایجاد کند. شناسایی این الگو‌های آب و هواییِ جدید یکی از مهم‌ترین مشکلات علم هواشناسی خواهد بود.
آینده‌ی آب و هوای زمین چه خواهد شد؟ این موضوع به طور قابل‌ملاحظه‌ای به فعالیت ما در طول چند دهه‌ی آینده بستگی دارد. برای مثال، کاهش چشمگیر برون‌دادِ کربن منجر به نتایج متفاوتی خواهد شد، در واقع بهتر از این است که اصلاً هیچ چیزی را تغییر ندهیم. محققان برای به حساب آوردن مسیر‌ها و انتخاب‌های مختلفی که بشر می‌تواند برگزیند از یک ابزار ریاضی به نام نقشه‌ی لجیستیک (حسابگرانه) استفاده کردند. نقشه‌ی لجیستیک در توصیف موقعیت‌هایی عالیست که در آن‌ها چند متغیر نظیر میزان کربن در اتمسفر می‌توانند زیاد شوند، اما به طور طبیعی به یک حد می‌رسند. برای نمونه، دانشمندان معمولاً از ابزار لجیستیک برای توصیف جمعیت‌های حیوانی استفاده می‌کنند: حیوانات می‌توانند به زایمان ادامه دهند و تعدادشان را افزایش دهند، اما زمانی که تمام مواد غذایی محیط‌شان را مصرف کنند (یا شکارچیانِ آن‌ها گرسنه شوند و آن‌ها را شکار کنند) به یک حد مشخص می‌رسند.
تاثیر ما بر محیط بدون تردید در حال افزایش است و این اتفاق به مدت بیش از یک قرن در حال وقوع است، اما به گفته‌ی محققان این وضعیت سرانجام به طور طبیعی به یک حد نهایی خواهد رسید. برای مثال، جمعیت انسان تا جایی که بتواند رشد می‌کند و با فعالیت‌هایش منجر به انتشار کربن می‌شود، اما در نهایت محیط توسط جمعیت به انحطاط کشیده می‌شود و جایی در آینده، برون‌داد کربن به بالاترین حد خود می‌رسد. محققان دریافته‌اند نقشه‌ی لجیستیک به خوبی می‌تواند مسیر‌های آینده‌ی برون‌داد کربن را ضبط کند.
همه‌چیز رو به هرج و مرج خواهد رفت
دانشمندان راه‌های مختلفی را کشف کرده‌اند که به واسطه‌ی آن‌ها نقشه‌ی لجیستیک انسانی می‌تواند بسته به عوامل مختلفی نظیر جمعیت، معرفی استراتژی‌های کاهش کربن و فناوری‌های کارآمدتر تکامل یابد. زمانی که دانشمندان دریافتند برون‌داد کربن چگونه با گذشت زمان تکامل خواهد یافت، از آن یافته برای بررسی چگونگی تکامل آب و هوای زمین از طریق گذار فازِ انسان-محور استفاده کردند. در بهترین حالت، زمانی که انسان به حد برون‌داد کربن برسد، آب و هوای زمین در یک دمای متوسط بالاتر و جدید ثابت می‌شود. این دمای بالاتر به طور کلی برای انسان‌ها بد است، چون همچنان منجر به بالا رفتن ارتفاع سطح دریا و رخداد‌های هوایی غیرعادی می‌شود، اما حداقل ثابت است: آنتروپوسن مانند عصر پیشین آب و هواست فقط گرمتر است و همچنان الگو‌های هوایی منظم و قابل‌تکراری خواهد داشت.
اما در بدترین حالت، محققان دریافته‌اند که آب و هوای زمین به هرج و مرج گرایش خواهد داشت، یک هرج و مرج ریاضیاتی واقعی. در یک سیستم آشفته، هیچ تعادل و الگوی تکرارشونده‌ای وجود ندارد. یک آب و هوای آشفته فصل‌هایی خواهد داشت که دهه به دهه (یا حتی سال به سال) به شدت تغییر خواهند کرد. برخی سال‌ها شاهد تغییرات آب و هوایی شدید و برخی سال‌ها کاملاً آرام خواهد بود. حتی دمای متوسط زمین نیز ممکن است به شدت نوسان پیدا کند و در دوره‌های زمانی نسبتاً کوتاهی از دوره‌های خنک‌تر به دوره‌های گرمتر تغییر کند. در نتیجه، تعیین مسیر آب و هوای زمین کاملاً غیرممکن خواهد شد.
وی می‌گوید: «رفتار پرهرج‌ومرج به این معناست که پیش‌بینی رفتار سیستم زمین در آینده غیرممکن است حتی اگر با قطعیت وضعیت کنونی آن را بدانیم. معنایش این است که هرگونه توانایی کنترل و هدایت سیستم زمین به سمت حالت تعادل که به نفع سکنی‌پذیری موجودات کره زمین باشد از بین خواهد رفت.»
موضوعِ نگران‌کننده‌تر این است که فراتر از یک آستانه‌ی دمایی خاص و بحرانی برای اتمسفر زمین، یک چرخه‌ی بازخورد می‌تواند به کار بیفتد که پیامد آشفته‌ی آن اجتناب‌ناپذیر خواهد بود. نشانه‌هایی وجود دارد مبنی بر اینکه ممکن است ما هم‌اکنون آن نقطه‌ی بحرانی را پشت سر گذاشته باشیم، اما برای پیشگیری از فاجعه‌ی آب و هوایی هنوز دیر نشده است.
منبع: فرادید
