خبرگزاری فارس - همدان: فریده حسینی‌فرزام، هر بار که از تاریخ فاصله می‌گیریم، دست‌هایی از تاریخ سر بر آورده و ما را به خود می‌آورد، به یاد می‌آورد که این آب و خاک از کجا آمده و به کجا می‌رود، به یاد می‌آورد آبا و اجدادمان در چه بزنگاه‌هایی زیسته‌اند، به یاد می‌آورد زمین متعلق به همه ماست و به یاد می‌آورد چشمانمان زندگی همیشه آنچه می‌بینیم نیست.
هنوز که هنوز است تاریخ هر روز ورقی از گذشته را برایمان رو می‌کند تا بدانیم در بازی روزگار چندچندیم و آیا قدر داشته‌هایمان را می‌دانیم؟ بدانیم که این آب و خاک ارثیه گذشتگانمان است و نباید برای رسیدن به یکسری چیزها دست به تغییر و تخریب خیلی چیزها بزنیم.
اما گاهی نمی‌دانیم که وقتی سر بر بالش می‌گذاریم در زیر همان خاک، تاریخی نهفته است که نشان از زندگی است، تاریخ کهنی که هرگاه سر بر می‌آورد تا عمق زنده بودن این دیار را برایمان تداعی کند.
عمق تاریخ و زندگی در عمق زمین وقتی برایمان بیشتر نمایان شد که دستکندهای روستای ترخین‌آباد رو شد، روستایی در سه کیلومتری شهر اسدآباد و ۵۰ کیلومتری همدان.
در روستای گردشگری ترخین‌آباد دستکندهایی در سالیان اخیر شناسایی و مورد بازدید کارشناسان میراث فرهنگی استان همدان قرار گرفته که هنوز تعداد آنها مشخص نیست اما به نظر می‌رسد زیر اکثر خانه‌های روستا وجود داشته باشد.
آری تاریخ این‌بار در زیر خانه‌های روستایی نهفته است، تعدادی از این دستکندها قابل بازدید هستند و برای دستیابی به سایر موارد نیاز به بازگشایی ورودی آنهاست.
با توجه به واقع شدن روستا در دامنه کوه و شیب آن در جهت‌های شمال به جنوب، شرق به غرب و به عکس، چند طبقه بودن دستکندها دور از ذهن نیست اما هنوز این مسئله مسجل نشده است.
کاربرد دستکندهای قابل مشاهده در سالیان اخیر عمدتا پناهگاهی، انبار و محل نگهداری احشام بوده است، اما اینکه پیش‌تر چه کاربردی داشته‌اند نیاز به کار باستان‌شناسی و کارشناسی دارد.
دستکندهای ترخین‌آباد برخی در میان ماسه‌های فشرده شده که به «شیست» معروف است کنده شده که نظم خاصی ندارد و برخی دیگر در میانه خاک رس سفید حفر شده که کاملا منظم و به عبارتی برحسب معماری ایرانی است، به گونه‌ای که تصور می‌شود از طاق‌های قوسی و گنبدهای ایرانی الهام گرفته شده است.
اما فقط دستکندهای این روستا نیست که نمود یافته بلکه ترخین‌آباد تنها روستای ایران است که پنج اثر تاریخی و طبیعی نیز شامل تنوره‌های آسیاب‌های آبی، درخت گردوی ۷۰۰ ساله و درخت کهنسال پیراسماعیل پایین و پیراسماعیل بالا و دستکندها در آن به ثبت رسیده است.
استان همدان یکی از مناطقی است که دستکندهای مختلفی در آن شناسایی شده و با کاوش‌های صورت گرفته، بخشی از کاربردها و زمان احداث آنها معین شده است.
دستکند سامن ملایر که به زودی برای بازدید عموم آماده خواهد شد، مربوط به دوره اشکانی است و نمونه دیگر دستکندی در روستای ارزانفود در فاصله ۲۵ کیلومتری همدان قرار دارد که آن هم مربوط به دوره اشکانی است.
انتهای پیام/۸۹۰۰۳/
