اگر کودکی دارید یا دوستان یا اقوامتان بچه دارند، حتما درباره قطره آهن و احتمای سیاهی دندان کودک، چیزی شنیده‌اید، اما آیا این تفکر درست است؟
برخی افراد علت لکه و پوسیدگی دندان را استفاده از قطره آهن می‌دانند. دندان‌ها یا زبان به دلیل استفاده از قطره آهن سیاه می‌شوند؟ آیا آهن فقط روی دندان بچه‌ها تاثیر می‌گذارد یا در بزرگسالان هم چنین عارضه‌ای ایجاد می‌کند؟
در این مقاله می‌خوانید:
اهمیت آهن در رشد کودکان و نوزادان
بدن به تشکیل هموگلوبین آهن (پروتئین حاوی آهن در گلبول‌های قرمز) نیاز دارد. هموگلوبین خون به انتقال اکسیژن از طریق جریان خون به بافت‌ها و سلول‌های بدن کمک می‌کند. بدون هموگلوبین، بدن تولید گلبول‌های قرمز سالم را متوقف می‌کند. بدون آهن کافی، ماهیچه‌ها، بافت‌ها و سلول‌های کودک مقدار کافی اکسیژن مورد نیاز خود را دریافت نمی‌کنند.
شیرخوارانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند ذخایر آهن دارند و معمولا در شش ماه اول تولد، آهن کافی را از شیر مادر دریافت می‌کنند، در حالی که نوزادانی که با شیر خشک تغذیه می‌شوند معمولا باید مکمل آهن دریافت کنند.
پیشنهاد ویژه نی نی بان: آشنایی با پزشکان متخصص اطفال
مشکلات کمبود آهن در کودکان
همانطور که کودک بزرگ‌تر می‌شود و غذاهای جامد می‌خورد، ممکن است منابع غذایی، حاوی آهن کافی برای نیاز بدن را تامین نکنند. این اتفاق، زمینه را برای کمبود آهن آماده می‌کند. کمبود آهن می‌تواند باعث اختلالات رشد در نوزادان شود و این مشکلات را به وجود بیاورد:
داشتن آهن کافی باعث تقویت سیستم ایمنی بدن و کمبود آن منجر به افزایش ابتلا به سرماخوردگی، آنفولانزا و عفونت می‌شود. کودکان باید آهن و سایر ویتامین‌های مورد نیاز خود را از طریق یک رژیم غذایی متعادل و سالم دریافت کنند. برخی از کودکان در معرض خطر کمبود آهن هستند و نیاز به مصرف مکمل دارند. اگر کودک شما شرایط زیر را دارد، پزشک ممکن است مکمل‌های آهن را برای او تجویز کند:
داشتن آهن کافی باعث تقویت سیستم ایمنی بدن و کمبود آن منجر به افزایش ابتلا به سرماخوردگی، آنفولانزا و عفونت می‌شود
بیشتر بخوانید: هزینه درمان پوسیدگی دندان کودکان
انواع مختلف مکمل‌های آهن
مکمل‌های آهن برای کودکان به شکل قرص یا به صورت مایع موجود است که مخصوص کودکان ساخته شده‌اند. مکمل‌های آهن به اشکال زیر وجود دارند:
1- قطره
مکمل‌های مایع بسیار موثرند چون بدن می‌تواند آن‌ها را به راحتی جذب کند. مقدار آن‌ها معمولا با قطره‌چکانی که روی لوله قطره‌چکان وجود دارد، مشخص می‌شود و تعداد قطرات را بر حسب میلی‌گرم نشان می‌دهد. با استفاده از آن‌ها می‌توانید مایع را مستقیما در دهان کودک بریزید.
بیشتر بخوانید: قطره آهن نوزاد، مزایای مصرف برای کودکان
2- شربت
استفاده از مکمل آهن که به صورت شربت است، آسان است و برای اندازه‌گیری میزان مصرف می‌توانید از قاشق استفاده کنید.
3- مکمل جویدنی
کودکان بزرگ‌تر می‌توانند مکمل جویدنی را امتحان کنند که طعمی شیرین دارد و برای مصرف آسان است.
4- آب‌نبات
کودکان به دلیل طعم مطبوع آبنبات‌ها آن‌ها را دوست دارند و از طرفی مصرف این آبنبات‌های آهن‌دار، بی‌خطر است.
بیشتر بخوانید: کم خونی شدید کودک یک ساله
5- پودر
می‌توانید مکمل‌های پودر آهن را با غذاهای مورد علاقه کودک مانند بلغور جو دوسر، پوره سیب‌زمینی یا دسرهای سرد مخلوط کنید.
تاثیر قطره آهن بر پوسیدگی دندان نوزاد
اگر می‌خواهیم از مکمل‌های آهن برای نوزاد استفاده کنیم، باید سراغ شربت یا قطره برویم، زیرا مغز کودک آنقدر تکامل نیافته که بتواند قرص را ببلعد. قطره‌های آهن معمولا قرمز مایل به قهوه‌ای هستند و باعث ایجاد لکه و سیاهی در دندان‌های کودک می‌شوند. همچنین گاهی خطوط لثه ایجاد می‌کنند. این نوع تغییر رنگ دندان ممکن است بلافاصله پس از خوردن قطره آهن ایجاد شود یا به مرور روی دندان‌ها دیده شود.
نوزادان از 7ماهگی تا پایان یک سالگی روزانه به 11میلی‌گرم آهن نیاز دارند. کمبود آهن به طور مستقیم به رشد مغز و جسم کودک آسیب می‌رساند.
با تغییر دندان‌های کودک، بیشتر والدین فکر می‌کنند که دندان‌های کودک پوسیده است، در حالی که هیچ تحقیق علمی تاکنون ثابت نکرده که قطره آهن می‌تواند باعث پوسیدگی دندان در نوزادان، یا کودکان شود. تغییر رنگ دندان پس از استفاده از قطره آهن نشان‌دهنده پوسیدگی نیست.
دراین‌باره فقط می‌توانیم بگوییم که برخی از اجزای قطره آهن می‌تواند منجر به ایجاد لکه‌های تیره روی دندان‌ها شود.
نوزادان از 7ماهگی تا پایان یک سالگی روزانه به 11میلی‌گرم آهن نیاز دارند. کمبود آهن به طور مستقیم به رشد مغز و جسم کودک آسیب می‌رساند. رنگ‌پریدگی، خستگی، کم‌اشتهایی، عفونت‌های مکرر، کندی رشد و سردی دست و پا از علائم کمبود آهن در کودکان است.
بیشتر بخوانید: همه چیز درباره یک سالگی کودک
قطره آهن و سیاهی دندان کودک
شکل مایع مکمل آهن مانند شربت و قطره، ممکن است باعث تغییر رنگ دندان و ایجاد لکه‌های قهوه‌ای روی دندان‌ها شود که گاهی اوقات بسیار بد است. در واقع، غلظت بالای آهن ممکن است باعث این مشکل شود.
اما بیشتر بزرگسالان معمولا مکمل‌های آهن را به شکل قرص مصرف می‌کنند. در برخی موارد، حتی مکمل‌های آهن به شکل قرص هم می‌توانند باعث ایجاد لکه روی دندان‌ها شوند.
اگر افرادی که قرص آهن مصرف می‌کنند، قرص را بجوند، یا برای مدت طولانی در دهان خود نگه دارند تا پوشش روی قرص که اغلب بر پایه شکر است حل شود، ممکن است روی دندان‌هایشان لکه ایجاد شود. در غیر این صورت، سیاه شدن دندان‌ها با قرص آهن اتفاق نمی‌افتد.
اما اگر بزرگسالان به هر دلیلی مکمل آهن را به صورت قطره یا شربت مصرف کنند، ممکن است مانند کودکان دندان‌هایشان سیاه شود. به‌ویژه اگر بعد از آن آب، یا آبمیوه ننوشند یا دهان خود را شستشو ندهند.
بیشتر بخوانید: قطره آهن با آب میوه، اشکالی ندارد؟
پیشگیری از سیاهی دندان کودک بعد از مصرف آهن
گفتیم سیاه شدن دندان با آهن به شکل مایع به صورت قطره یا شربت آهن اتفاق می‌افتد. شکل مایع آن هم اغلب به کودکان داده می‌شود. برای جلوگیری از سیاهی دندان کودک با مکمل آهن، چند راه حل ساده را با شما به اشتراک می‌گذاریم:
اگر به نوزاد قطره می‌دهید و مرکبات برای سن او مجاز است، قطره آهن را به آب پرتقال اضافه کنید تا با ویتامین سی موجود در پرتقال، جذب آهن افزایش یابد.
بیشتر بخوانید: چه کنیم تا دندان کودک سیاه نشود؟
پرسش و پاسخ مخاطب نی نی بان درباره سیاهی دندان کودک
سئوال مخاطب نی نی بان: سلام خسته نباشید.
دخترم دو سالشه. به خاطر قطره آهن دندونش رنگ گرفته بود با جوش شیرین مسواکش کردم. یه کم جوش شیرین رو مسواکش زدم و مسواک کردم. دخترم بلد نیست تف کنه، جوش شیرین رو قورت داد. می‌خواستم ببینم براش ضرر داره؟ دندوناش خیلی داشت سیاه می‌شد، نگران بودم. ممنون میشم جوابمو بدید؟
پاسخ دکتر مرتضی عبداللهی، متخصص اطفال:
مادر عزیز، مصرف جوش شیرین به صورت خوراکی هم سبب سوزاندن بافت می‌شود، هم پس از بلع اختلال الکترولیتی و گاهی اختلال در کلیه ایجاد می‌کند. بهتر است این کار را انجام ندهید.
بیشتر بخوانید: بردن کودکان به دندانپزشکی، نکات مهم
خلاصه
بروز مشکلات یادگیری، تاخیر در یادگیری مهارت‌های حرکتی و ضعف عضلانی، برخی از مشکلاتی است که کودکان در صورت کمبود آهن به آن دچار می‌شوند بنابراین پزشکان برای کودکان، مکمل آهن تجویز می‌کنند که به صورت قطره، یا شربت است.
برای پیشگیری از سیاهی دندان کودک، بعد از آهن به او آب بدهید، شکل مایع مکمل آهن را با آب پرتقال مخلوط کنید، یا دندان‌های کودک را مسواک بزنید.
برای یافتن متخصصان مورد نظر خود به کلینیک نی نی بان سر بزنید.
