اسهال، استفراغ يا تب مي تواند باعث كاهش آب بدن شود
یکی ازبیماری هایی که درصد بالایی از مراجعه بیماران به خصوص کودکان را به مراکز درمانی تشکیل ميدهد، بیماری اسهال است. اسهال از دلایل عمده بیماری و مرگ و میر بین کودکان در کشورهای درحال توسعه محسوب می شود و حدود ٨٠ درصد مرگ های ناشی از اسهال در سال نخست زندگی کودکان رخ ميدهد و علل اصلی مرگ هم کم آبی بدن به علت از دست رفتن آب و املاح در مدفوع اسهالی است.
اسهال نوعی بیماري عفونی و بسیار رایج است که در اثر آن، مدفوع شل و آبدار ميشود به طوریکه بصورت کاملاً روان از بدن خارج می گردد.
احتمالا تشخیص اسهال نوزاد اندکی دشوار به نظر برسد. نوزادانی که صرفا از شیر (به خصوص شیر مادر) تغذیه ميکنند، بعد از هر بار شیر خوردن عمل دفع را انجام می‌دهند و مدفوع نوزاد شل است. بدین ترتیب شل بودن مدفوع نوزاد همیشه نشانه ی بیماری اسهال وی نیست و امکان دارد طبيعي باشد. اما درصورتی که نوزاد از شیر مادر تغذیه ميکند ، نوع غذای مادر هم در شکل مدفوع وی تأثیر دارد.
زمانی که نوزاد همزمان با استفاده از شیر، خوردنِ غذاهای جامد را هم آغاز ميکند ، کم کم مدفوعش اندکی سفت تر ميشود . اما باز هم بستگی دارد که چه قدر غذای جامد استفاده ميکند . آبدار بودن مدفوع نوزاد معمولاً چیز نگران کننده ای نیست. ولی درصورتی که حرکات روده ای وی به صورت غیرمنتظره تغيير ميکند و بیش ازحد عمل دفع را انجام ميدهد و مدفوعش بیش ازحد آبدار و شل است، امکان دارد اسهال باشد.
پس باید گفت اسهال عبارت است از دفع مكرر مدفوع بيش از حد شل يا آبكي. روزانه تا 6 بار دفع مدفوع نرم در شیرخواری كه از مادر تغذيه مي كند، طبيعي است و نبايد اين وضعیت را با اسهال اشتباه كرد.اگر تعداد دفعات دفع مدفوع از 6 بار بیشتر شود و مدفوع به صورت آبکی باشد احتمالا کودک شما دچار اسهال شده است. در صورت ابتلاي فرزندان به اسهال، برای پيشگيري از كاهش آب بدن به وی مايعات زیاد بدهيد.
پيشگيري از كاهش آب بدن در شيرخواران
اسهال، استفراغ يا تب مي تواند باعث كاهش آب بدن شود كه اين وضعیت در شيرخواران، مي تواند تهديدكننده حيات باشد، پس ضروري است كه در صورت ابتلاي شيرخوار به هريك از اين حالات پیش از شير دادن از سینه مادر يا به جاي شير دادن از شيشه، مقدار زیادی مايعات به وی بدهيد.
محلول هاي او. آر. اس يا شبیه آن را مي توان با حل كردن پودرهايي كه بصورت بدون نسخه قابل خريداري هستند يا با حل كردن2 قاشق چايخوري شكر در 200 ميلي ليتر آب جوشانده خنك آماده كرد. در صورتي كه كودك هم چنان دچار علائم باشد، مرتب به وی از اين محلول ها بدهيد.
عفونت های انگلی هم امکان دارد عامل ابتلا به اسهال باشند
علل رایج بیماری اسهال در نوزادان عبارتند از:
برخي از كودكان، قادر به تحمل پروتئين شير گاو كه در بيشتر انواع شير خشك هم يافت مي شود، نيستند. اين عدم تحمل معمولاً در اولين سال زندگي بين يك هفته تا چند ماه بعد از آغاز تغذيه با شير ايجاد ميشود و باعث بیماری اسهال و استفراغ مي شود. معمولاً اين وضعیت تا سن 3 سالگي از بين مي رود.در صورت شك به ابتلاي فرزندتان به اين بيماري، به پزشك خود مراجعه كنيد. وي شاید پيشنهاد خواهد كرد تا بصورت آزمايشي برای زمان 2 هفته فراورده هاي حاصل از شير گاو را از رژيم غذايي كودك خود حذف كنيد.
باکتری ها مثل استافیلوکوس،سالمونلا، شیگلا،کامپیلوباکتر یا ای. کولی میتوانند باعث اسهال گرفتن نوزاد شوند. درصورتی که نوزاد شما به عفونت های باکتریایی مبتلا شده است، امکان دارد دچار بیماری اسهال شدید همراه با انقباضات ماهیچه ای، مدفوع خونی و تب شود.
این یک نمونه از علایم آلرژی های غذایی است. امکان دارد نوزاد دچار اسهال شود یا صورت، بدن و ناحیه تحت پوشک وی دچار بثورات پوستی شده و آب بينی وی روان شده و دچار سرفه و خس خس سینه شود.
هر میزان ویروس (مثل روتاویروس و آنفولانزا) میتواند باعث مبتلا شدن نوزاد به اسهال و همچنين استفراغ نوزاد، درد شکم، تب و لرز و درد نوزاد شود.
باکتری ها مثل استافیلوکوس،سالمونلا میتوانند باعث اسهال گرفتن شیرخوار شوند
در بعضی موارد عفونت گوش نوزادان (عفونت های ویروسی یا باکتریایی) میتواند سبب ابتلا به بیماری اسهال شود. در این موارد، نوزاد بسیار گریان و غمگین بوده و به روی گوش خود دست میکشد . همچنين امکان دارد نوزاد استفراغ کرده و بی میل شود و همچنين امکان دارد وی جدیدا دچار سرما خوردگی شده باشد.
عفونت های انگلی هم امکان دارد عامل ابتلا به اسهال باشند.
درصورتی که نوزاد شما در حال استفاده آنتی بیوتیک به اسهال مبتلا شود، این بیماری اسهال وی مرتبط با دارویی است که استفاده ميکند.
اولين مدفوع دفع شده از كودك به مكونيوم معروف است. مكونيوم ماده اي چسبناك به رنگ سياه مايل به رنگ سبز و عمدتا حاوي بلغم و صفرا است. در عرض يك يا دو روز، رنگ مدفوع به قهوه اي مايل به رنگ سبز و بعد به رنگ رایج خود تبديل مي شود.
اغلب كودكان روزانه چند مرتبه مدفوع مي كنند اگرچه در بعضي هم ممكن است چند روز اجابت مزاج روي ندهد. تا زماني كه يك كودك سرحال و خوب باشد، احتمالاً مشكلي وجود ندارد.
كودكاني كه با شير مادر تغذيه مي شوند، ممكن است اجابت مزاج مكرر داشته باشند. مدفوع اين شيرخواران بسيار نرم است و معمولاً مانند خردل، رنگي رنگ زرد ـ نارنجي دارد و ممكن است به وضوح بلغم هم در آن ديده شود.
مدفوع ممكن است بوي شير ترشيده بدهد. شيرخواراني كه با شيشه تغذيه مي شوند، مدفوع حجيم تر و پرقوام تري نسبت به كودكان تغذيه شده با شير مادر دارند. رنگ مدفوع قهوه اي روشن است و معمولاً بوي بدي شبيه به بوي مدفوع بزرگسالان دارد. مدفوع سبز نوزاد میتواند یک اتفاق شایع در نوزادان و کودکان باشد. سبز رنگ بودن رنگ مدفوع علامت آن است كه غذا با سرعت از روده ها عبور كرده است. در شيرخواري كه با شير مادر تغذيه مي شود ممكن است اين رنگ سبز طبيعي باشد ولی در شيرخواراني كه با شيشه تغذيه مي شوند، اين وضعیت ممكن است نتيجه عفونت هاي گوارشي باشد.
هشدار
علائم خطر: در صورت همراهي اسهال با هر يك از علائم زير فوری به پزشک مراجعه کنید:
. خواب آلودگي غيرطبيعي
. گود افتادگي چشم ها و يا خشكي زبان
. مدفوع سياه رنگ يا خوني
. امتناع شيرخوار از تغذيه برای مدتي بيش از 3 ساعت (در شيرخواران زير 3 ماه) يا بيش از 6 ساعت( در شيرخواران بالاي3 ماه).
گردآوری: بخش کودکان بیتوته
