تشنج در ایام نوزادی از همه ایام عمر شایعتر است
تشنج نوزاد
تشنج عبارتست از فعالیت الکتریکی غیر طبیعی سلول های عصبی که می تواند تظاهرات بالینی متفاوتی داشته باشد. در نوزادانی که هنوز میلینیزاسیون اعصاب تکامل نیافته است تشنج تونیک کلونیک ژنرالیزه ( تشنج شایع سنین بالاتر) مشاهده نمی شود و معمولا تشنج به یکی از اشکال زیر ظاهر می شود :
• تشنج subtle :
در این فرم نوزاد علایمی مثل مکیدن، جویدن، ملچ ملج کردن، پلک زدن، اپنه وحرکات غیر عادی چشم را نشان می دهد که اگر تجربه کافی در مراقبت از نوزادان نداشته باشید ممکن است متوجه این نوع حرکات تشنجی نشوید.
بهترین روش تایید وجود این فرم تشنج انجام مانیتورینگ EEG همزمان با تصویر برداری ویدئویی از نوزاد می باشد. این فرم تشنج در نوزادان نسبتا شایع می باشد.
• تشنج تونیک ژنرالیزه:
در این فرم تمام بدن نوزاد دچار اسپاسم می شود. اغلب حملات سیانوز اپنه وحرکات غیر عادی چشم نیز علاوه بر اسپاسم ژنرالیزه وجود دارد. این فرم تشنج که اغلب در نوزادان نارس و مبتلایان به خونریزی مغزی شایع است پیش اگهی بدی دارد.
• تشنج کلونیک لوکال :
در این فرم یکی از اعضای بدن نوزاد بطور متناوب دچار اسپاسم میشود. تعداد حرکات کلونیک حد اکثر ۳ حرکت در یک ثانیه است و سرعت حرکات نوسانی در مرحله رفت و برگشت (انقباض وانبساط ) یکسان نمی باشد. این فرم تشنج نادر می باشد و معمولا در عفونت ها و مشکلات متابولیسم و کنتوزیون مغزی دیده می شود.
• تشنج کلونیک مولتی فوکال :
در این فرم چند عضو بدن دچار تشنجات کلونیک می شود ولی برعکس تشنج در سنین بالاتر در دوران نوزادی انتشار حرکات تشنجی از یک عضو به عضو دیگر مسیر ثابتی ندارد به عبارت دیگر تشنج به فرم غیر جاکسونی ۱ منتشر می شود. این فرم تشنج بیشتر در نوزادان ترم مشاهده می شود.
• تشنج میوکلونیک :
در این فرم تشنج فلکسیون ناگهانی در یک یا چند اندام رخ می دهد. این فرم تشنج بسیار نادر است و در صورت وجود احتمال ابتلا به infantile spasm در سنین بالاتر را مطرح می کند.
در زمان مواجهه با نوزادی که حرکات غیر عادی دارد ابتدا باید مطمئن شوید که این حرکات تشنج است. مهمترین تشخیص احتمالی در این حالت ترمور ( لرزش ) است. ترمور حرکات ریتمیک با دامنه کوتاهی است که تعداد نوسانات بیشتر از ۳ بار در ثانیه است و سرعت حرکات در فاز رفت و برگشت یکسان است.
تحریک نوزاد ممکن است باعث ایجاد ترمور شود و با گرفتن عضو دچار لرزش و یا تغییر وضعیت نوزاد می توان حرکات لرزشی را متوقف کرد.
تشنج عبارتست از فعالیت الکتریکی غیر طبیعی سلول های عصبی
علت تشنج در نوزادان چیست ؟
♦ کمبود اکسیژن رسانی به مغز مانند مسمومیت حاملگی جدا شدن جفت، صدمات حوالی زایمان
♦ اختلالات مانند کاهش قند خون، کاهش کلسیم و منیزیم، کاهش یا افزایش سدیم خون
♦ خونریزی داخل مغزی که بیشتر در نوزادان نارس شایع است.
♦ عفونت ها مانند مننژیت
♦ اختلالات دستگاه عصبی
♦ اعتیاد مادر به مواد مخدر
♦ سکته مغزی نوزادان
♦ سندرم محرومیت دارویی یا مواد مخدر
شایعترین علل تشنج در دوران نوزادی، نرسیدن اکسیژن به مغز آنهاست که ممکن است در اثر حوادث زایمانی برای کودک همچون پیچیدن بند ناف به دور گردن آنها و یا نارس بودن کودک به وجود آید.
شایعترین علل تشنج در دوران نوزادی، نرسیدن اکسیژن به مغز آنهاست
علايم تشنج چيست؟
وقتي كودكي تشنج مي كند ممكن است شما هريك ازاين علايم راببينيد:
◊ كودك دچار اختلال هوشياري شوديعني اطرافيان رانشناسد متوجه زمان و مكان نباشد، به صدازدن شما پاسخ ندهد يا بيهوش روي زمين بيفتد.
◊ حركاتي غير ارادي در اعضاي بدن كودك ظاهر شود اين حركات ممكن است قسمتي از بدن يا تمام اعضا را درگيركند.
ممكن است كودك به شدت دست وپابزند، روي زمين بيفتد، سر و چشمهاي كودك به يك طرف بچرخد يا اينكه فقط يك دست يا يك پاي كودك دچار حركات تكان دهنده شديد شود و اين حالت چند ثانيه تا چنددقيقه طول بكشد معمو لأ اين حملات كمتر از 10دقيقه طول مي كشد.
◊ ممكن است كودك در زمان حمله كنترل ادرار خود را از دست بدهد.
◊ گاهي كودك به صورت ناگهاني رفتاري غير عادي نشان مي دهد مثلأ بدون آنكه متوجه اطراف باشد، شروع به دويدن مي كند.
◊ ممكن است كودك براي چند لحظه به نقطه اي خيره شده و در اين مدت متوجه اطراف نباشد.
عوارض تشنج
¤ آسيب به بدن به هنگام حمله تشنجي
¤ آسيب به مغز در اثر حملات تشنجي مكرر
¤ در كودكاني كه دچار تشنج ناشي از تب مي‌شوند، خطر بروز بيماري صرع در سال‌هاي بعد از حد متوسط بالاتر است.
¤ خطر عود تشنج ناشي از تب 33% است؛ عود تقريباً در تمام موارد، در عرض يك سال اتفاق مي‌افتد.
تشخیص تشنج در نوزادان
برای بررسی علل تشنج انجام اقدامات پزشکی زیر ضروری است :
• اندازه گیری قند و کلسیم سرم (به صورت اورژانسی باید انجام و جواب پیگیری شود )
• اندازه گیری K، Na Bun و بیلیروبین سرم
• انالیز خون شریانی ( برای بررسی IEM )
• اندازه گیری امونیاک سرم ( برای بررسی IEM )
• sepsis work up
• انالیز و کشت مایع نخاع
• torch study
• سونوگرافی جمجمه (در برخی موارد انجام CT scan و MRI نیز ضروری است)
• EEG
• اندازه گیری امینواسیدهای خون و ادرار
• اندازه گیری مواد احیا کننده ادرار و کروماتوگرافی قندهای خون
درمان تشنج در نوزادان
اگر کودک شما مبتلا به حملات تشنج در زمان تب می شود به این نکات دقت فرمائید :
- هرگاه کودک شما به علت سرماخوردگی یا هر عفونت دیگری دچار تب شدید شد حتماً با استفاده منظم از داروی ضد تب ( استامینوفن ) و پا شویه با آب ولرم تب کودک را کاهش دهید.
- هیچگاه برای کاهش تب کودک از آسپرین یا آمپول های تب بر استفاده نکنید.
- کودک رابرای بررسی علت تب نزد پزشک ببرید.
- در صورتی که پزشک احتمال مننژیت را در کودکی بدهد کشیدن مایع نخاع کودک جهت آزمایش و تشخیص بیماری ضروری است. در این زمینه با پزشک همکاری کنید.
- اگر کودک شما سابقه تب و تشنج دارد با نظر پزشک در زمان تب شدید علاوه بر استامینوفن و پاشویه کردن کودک از داروی ضد تشنج به مقداری که پزشک دستور داده استفاده کنید تا از تشنج کودک پیشگیری شود.
- ممکن است بعد از تشنج کودک پزشک دستور دهد تا کودک شما به مدت طولانی ( حدود ۲ سال ) از داروهای ضد تشنج استفاده کند.
حتماً این داروها را طبق دستور در زمان مناسب مصرف کنید و از کم کردن یا قطع کردن خود سرانه داروها بپرهیزید.
کودک شما تا زمانی که پزشک دستور دهد باید داروی ضد تشنج مصرف کند
اگر کودک شما مبتلا به حملات تشنج بدون تب ( صرع ) است به این نکات دقت فرمائید :
۱) کودک شما تا زمانی که پزشک دستور دهد باید داروی ضد تشنج مصرف کند.
۲) هیچ گاه دارو را خود سرانه قطع نکنید یا مقدار آن را کاهش ندهید.
۳) کودکان مبتلا به حملات تشنج بدون تب ( صرع ) باید همواره مراقبت شوند بدون آنکه فعالیت جسمی آنهامحدود شود. در زمان انجام کارهای حساس مثل شنا یا استحمام حتما” از نزدیک مراقب کودکتان باشید. اگرکودکتان تمایل به بالا رفتن از بلندیها، درخت یا وسایل بازی دارد نزد کودکتان بمانید.
۴) در صورتی که کودکتان دچار حمله تشنج شد او را به پهلو بخوابانید جسم سفتی (چوبی یا چرمی یا پارچه ای) بین دندانهای کودک بگذارید تا زبانش در اثر قفل شدن دندانها آسیب نبیند. اطراف کودک را خلوت کنید و لباسهای تنگ یا زیور آلات را از گردن او باز کنید تا راحتتر نفس بکشد. در زمان تشنج هیچ ماده خوراکی یا آب را وارد دهان کودک نکنید و سریعاً او را به بیمارستان برسانید.
۵) کودکان مستعد تشنج ممکن است با یک تب خفیف، فشار روحی، خستگی یا مصرف بعضی داروها ( مثل تئوفیلین) دچار تشنج شوند حتماً کودکتان را از این نظر محافظت کنید.
گردآوری: بخش سلامت بیتوته
منابع:
pezeshk.us
medicalpdf.ir
