به گزارش بهداشت نیوز، دکتر منصور رضایی، متخصص تغذیه به پرسش های مخاطبان درباره «سلنیوم» در برنام «فراسو» پاسخ داد که در ادامه می خوانید.
رادیو سلامت: علت اهمیت آنتی اکسیدانها چیست؟
همه ما در طول روز در تماس با رادیکالهای آزاد هستیم مثل تماس با دود اگزوز اتومبیلها، چاقی و غیره؛ اگر این رادیکالهای آزاد خنثی نشود ما بطرف استرس اکسیداتیو می رویم. وجود آنتی اکسیدانهایی مثل ویتامین E ، C و سلینوم خنثی کننده رادیکالهای آزاد هستند. سلنیوم سرب، آرسنیک، کادمیوم را که فلزات سنگین هستند، از بدن دفع می کند. فلزات سنگین از طریق مختلفی به بدن می رسند از جمله کودها و سموم دفع آفات.
رادیو سلامت: کارکردهای سلنیوم کدام است؟
نیاز به سلنیوم از دوران جنینی شروع می شود و تا سالمندی ادامه می یابد. این عنصر در تکامل قلب و ریه جنین نقش دارد و ما باید ذخیره سلنیوم داشته باشیم؛ در غیر اینصورت نوزاد با مشکل کمبود روبرو می شود. از دیگر کارکردهای سلنیوم روی عملکرد طبیعی غدد تیروئید است. در کنار ید، کمبود سلنیوم هم باعث کم کاری تیروئید می شود. این عنصر در ایمنی سلولی و ایمنی همورال نیز نقش دارد و کمبود آن با بروز انواع سرطان ها، دیابت، آرتریت روماتوئید، ناباروری در مردان همراه است. از بیماریهای مغر و اعصاب که با کمبود سلنیوم مرتبط است می توانیم به اوتیسم و آلزایمر اشاره نمائیم.
رادیو سلامت: چرا در ایران با کمبود سلنیوم روبرو هستیم؟
چون سلنیوم از طریق خاک جذب گیاه می شود و خاک ما از نظر سلنیوم فقیر است و به همین علت گیاهی که در چنین خاکهایی رشد می کند، سلنیوم را از طریق خاک جذب نمی کند. اگر دام و طیور از گیاهی که سلنیوم دارند تغذیه شوند، سلنیوم گیاه وارد شیر، گوشت و تحم مرغ نیز می شود.
رادیو سلامت: چه غذاهایی از منابع خوب سلنیوم به شمار می روند؟
در گروه گوشتها، ماهی سرشاز از سلنیوم است. سیر، پیاز و کلم نیز از منابع غنی سلنیوم هستند. البته بشرطی که خاکی که در آنها، این سبزیجات کشت می شوند حاوی سلنیوم باشد. از میوه ها، سیب و انگور تمایل دارند سلنیوم را از خاک جذب کنند. همچنین غلات کامل در گروه حبوبات عدس حاوی سلنیوم است. شیر مادر، گردو، پسته و بادام نیز سلنیوم دارند. بین ادویه جات، زردچوبه و فلفل از منابع خوب سلنیوم بشمار می روند. پس اگر بخواهیم دسته بندی کنیم منابع سلنیوم به ترتیب شامل ماهی، دانه ها و مغزها، غلات کامل و حبوبات است. البته دور ریختن آب گوشت و مرغ باعث دور ریختن املاح موجود در آن از جمله سلنیوم می شود و این بشرطی است که مرغ یا گوشت با آب بسیار زیاد طبخ نشده باشند و آبی که برای طبخ مرغ یا گوشت استفاده شده است نه کم باشد و نه زیاد.
رادیو سلامت: چه توصیه ای به خانم های باردار درباره مصرف ماهی و منابع حاوی سلنیوم دارید؟
توصیه می شود این افراد از منابع سلنیوم استفاده کنند. غذاهای متنوع بخورند. از جمله مصرف سه وعده ماهی در هفته را لحاظ کنند. ماهی املاحی مانند آهن، ید، سلنیوم و اسید چرب امگاسه را به بدن می رساند. افرادی که قصد بارداری دارند، مصرف ۳ وعده ماهدی در هفته را فراموش نکنند و بهتر است ماهی از انواع مختلفی باشد و فقط از یک ماهی خورده نشود.
رادیو سلامت: ماهی های پرورشی از نظر تغذیه ای چه فرقی با ماهی دریا دارند؟
اگر پرورش ماهی ها با نظارت انجام شود و غذای سالمی به آنها داده شود و در مکمل هایشان از سلنیوم استفاده شود ماهی با ماهی دریا از نظر سلنیوم فرقی ندارند این دو ماهی از نظر دارا بودن امگاسه هم فرقی ندارند؛ اما تفاوت این دو نوع ماهی در میزان یدشان است؛ زیرا ماهی پرورشی در آب شیرین زندگی می کند و ید موجود آن در آب آنها کم است.
رادیو سلامت: برای افرادی که به ماهی حساسیت دارند، چه راهکاری را پیشنهاد می کنید؟
در علم تغذیه، اگر کسی به ماده ای حساسیت دارد باید آن ماده غذایی را حذف کند و از جانشین های آن ماده استفاده کند مثلا از مکمل امگاسه استفاده کند البته با مشورت پزشک؛ و یا از گوشت ماکیان، لبنیات، آجیل ها، جوانه حبوبات، تخم مرغ، سیب و انگور و همچنین سیر، پیاز، و کلم نیز می توان بهره برد.
رادیو سلامت: آیا منجمد شدن ماهی مشکل ایجاد می کند؟
خیر؛ اما اساس علم تغذیه به تازه خوری است. با انجماد از کیفیت پروتئین ماهی ماسته می شود و سلنیوم هم در قسمت پروتئینی ماهی هست و در نتیجه ماهی تازه مصرف شود بهتر است.
رادیو سلامت: در غذاهای گیاهی مهار کننده هایی وجود دارد که جذب املاح را کم می کند، مثلا اگزلات، فیتات، تافن؛ آیا این مهارکننده ها بر جذب سلنیوم تاثیری دارد؟
این مهارکننده ها بر جذب سلنیوم موثر نیستند؛ اما چای مانع جذب آهن و کلسیم غذا می شود که باید بین مصرف چای و غذا،۳۰ دقیقه الی یک ساعت فاصله باشد.
