این رشد قابل‌توجه ناشی از بروز پاندمی کرونا و انتقال مسیر تجارت به فضای آنلاین بوده است. درحالی‌که شرایط اضطراری حاکی از قرنطینه یا محدودیت‌های دوران کرونا باعث افت در بخش‌های مختلف اقتصاد شده، اما در حوزه آنلاین شرایط دیگری رقم خورده و به خصوص در این میان شبکه‌های اجتماعی نقش قابل‌توجهی داشته‌اند، به‌طوری‌که بیش از ۸۰ درصد ارائه کالا یا خدمات واحدهای تجارت الکترونیکی در کنار وب‌سایت روی شبکه‌های اجتماعی انجام شده است.
براساس گزارش این مرکز، ارزش اسمی معاملات تجارت الکترونیکی در ۶ ماه نخست سال ۹۹ به ۶۳۹ هزارمیلیارد تومان رسیده، همچنین در این مدت نسبت اسمی ارزش تجارت الکترونیکی به تولید ناخالص بدون احتساب نفت، ۳۶ درصد بوده است.
در این گزارش آمده ارزش اسمی معاملات تجارت الکترونیکی سال‌جاری با ۲۸۴ درصد افزایش به ۶۳۶ هزار میلیارد تومان رسیده است؛ این عدد در سال گذشته حدود ۱۶۶ هزار میلیارد تومان بود. همچنین ارزش حقیقی معاملات تجارت الکترونیکی نیز با رشد ۲۱۷ درصدی، از ۳۵۰ میلیارد تومان به هزار و ۱۱۰ میلیارد تومان رسیده است.طبق این گزارش تعداد کل تراکنش‌های تجارت الکترونیکی در این مدت ۵/ ۱ میلیارد تراکنش بوده است. متوسط مبلغ تراکنش‌های انجام شده از ۱۶۴ هزار تومان در نیمه نخست سال ۹۸ به ۴۱۷ هزار تومان در نیمه نخست سال ۹۹ رسیده و حدود ۱۵۳ درصد رشد کرده است. همچنین ارزش معاملات دولتی نیز در همین بازه زمانی رشدی معادل ۵۹ درصد داشته و از ۳۷/ ۵ هزار میلیارد تومان در نیمه اول سال ۹۸ به ۵۹/ ۵ میلیارد تومان در سال‌جاری رسیده است. براساس این گزارش تعداد معاملات الکترونیکی دولتی نیز با ۳۵ درصد رشد به ۱۵۲ هزار معامله رسید. تعداد گواهی امضاهای الکترونیکی که در این ۶ ماه صادر شده است به ۱۸۵ هزار امضا می‌رسد که این تعداد نسبت به امضاهای الکترونیکی صادر شده در ۶ ماهه سال گذشته ۱۲۳ درصد رشد داشته است.
در این گزارش روش‌های تامین سرمایه واحدهای تجارت الکترونیکی مورد بررسی قرار گرفته است و آمارها نشان می‌دهد ۸۶ درصد واحدهای تجارت الکترونیکی با سرمایه‌گذاری شخصی و ۸ درصد آنها با کمک سرمایه‌گذاری شتاب‌دهنده‌ها و بخش‌خصوصی فعالیت می‌کنند. میزان سرمایه‌گذاری دولت در این بخش ۵ درصد است.
در قسمت دیگر این گزارش که به شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌ها تعلق داشت، اعلام شد که ۸۱ درصد واحدهای تجارت الکترونیکی در کنار وب‌سایت از شبکه‌های اجتماعی و ۴۶ درصد آنها از پیام‌رسان‌ها برای فروش کالا و خدمات خود استفاده می‌کنند. همچنین ذکر شده است که ۲۸ درصد از کسبوکارها هم از اپلیکیشن‌های موبایلی برای فروش کالای خود استفاده می‌کنند.
مرکز توسعه تجارت الکترونیکی در گزارش ۶ ماهه خود اشاره‌ای هم به خدمات ارسال کالا داشته و اعلام کرده است که شرکت پست با ۴۳ درصد سهم، بیشترین سهم را در ارسال کالا دارد و پس از آن شرکت‌های پست خصوصی سهمی معادل ۲۴ درصد را به خود اختصاص می‌دهند. سیستم توزیع اختصاصی خود شرکت‌ها نیز حدود ۱۹ درصد از خدمات ارسال کالا را عهده‌دار هستند.
در این گزارش تاکید شده است که تعداد فعالان زن این حوزه حدود ۱۳ درصد است که این عدد نسبت به سایر کشورهای جهان رقم پایینی است. همچنین ۲۳ درصد یعنی حدود ۷۶ هزار مورد از واحدهای فعال در حوزه تجارت الکترونیکی دارای اینماد هستند که این تعداد نسبت به سال گذشته رشدی معادل ۱۰ درصدی داشته است. طبق این گزارش بیشترین دارندگان اینماد در حوزه فروش کالا فعالیت می‌کنند و دسته‌های آموزش، برنامه‌نویسی و کامپیوتر و تبلیغات و بازاریابی در جایگاه‌های بعدی هستند.
سابقه فعالیت ۳۳ درصد این کسبوکارهای آنلاین کمتر از یک‌سال است و ۴۵ درصد آنها هم عمری بین یک تا ۴ سال دارند. ۲۲ درصد باقی مانده نیز بیش از ۴ سال است که فعالیت می‌کنند.
طبق گزارش ارائه شده، ۷۵ درصد فعالان تجارت الکترونیکی که برای کسب‌‌وکارشان اینماد دریافت کرده‌اند شخصیت حقیقی هستند و فقط ۲۵ درصد کسبوکارهای دارای اینماد را کسبوکارهای فعال با نام شخصیت حقوقی تشکیل می‌دهند.استان‌های تهران، اصفهان، خراسان رضوی و فارس بیشترین تعداد واحدهای تجارت الکترونیکی دارای این نماد را شامل می شوند. همچنین گروه سنی ۴۶ درصد از صاحبان واحدهای تجارت الکترونیکی دارای اینماد، بین ۳۰ تا ۴۰ سال است. ۲۳ درصد این افراد در بازه سنی ۲۰ تا ۳۰ سال و تنها یک درصد آنها زیر ۲۰ سال قرار دارند.
علی رهبری، رئیس مرکز توسعه تجارت الکترونیکی در نشستی که این گزارش ارائه شد در رابطه با اعطای نماد الکترونیکی تک‌ستاره به کسبوکارها اعلام کرد: «یکی از مهم‌ترین کارهایی که در این دوران انجام شد فعال شدن ستاره‌های دوم و سوم است، برای ارزیابی دقیق‌تر هم‌اکنون یک اپراتور در حوزه رتبه‌بندی فعالیت می‌کند. تلاش مرکز این بوده کسبوکارهای کوچک‌تر هم بتوانند به اندازه کسبوکارهای بزرگ دیده شده و فعالیت قانونی انجام دهند. به گفته رهبری گرفتن ستاره برای کسبوکارها کاملا اختیاری است. هر کسب‌وکاری که ستاره هم دریافت کند در بازه‌های زمانی مختلف مورد ارزیابی قرار می‌گیرد و در صورت خطا ممکن است ستاره آن پس گرفته شود.
رئیس مرکز توسعه تجارت گفت: تاکنون هم از هر صد کسب‌وکاری که برای گرفتن ستاره اقدام کرده‌اند، ۲۶ کسبوکار موفق به دریافت ستاره شده‌اند و بقیه هم در مرحله بررسی هستند.» به گفته او ۸۰ درصد درخواست‌ها برای دریافت ستاره مربوط به کسبوکارهای کوچک و متوسط بوده و ۲۰ درصد نیز از سمت کسبوکارهای بزرگ‌تر انجام شده است.
او در ادامه با توجه به مشکلاتی که کسبوکارها در دوران کرونا داشتند گفت مرکز توسعه تجارت سعی کرده تا زمان دریافت اینماد و درگاه پرداختی را کاهش دهد، درحال‌حاضر کسبوکارها می‌توانند طی ۲۴ ساعت اینماد دریافت کنند. همچنین سامانه‌‌ای در مرکز برای ارتباط بین بخش آفلاین و آنلاین در بخش تجارت ایجاد شده است. او توضیح می‌دهد: «در این سامانه امکان ارسال پیام برای فروشگاه‌های اینترنتی فراهم شده است که در واقع از این طریق فروشگاه‌ها می‌توانند درخواست همکاری خود را با توجه به انتخاب جغرافیایی به اصناف موردنظر خود ارسال کند و با آنها وارد همکاری شوند. در این سامانه همچنین هیچ شماره‌ای از اصناف برای فروشگاه‌ها نشان داده نمی‌شود و از طریق یک پنل پیامکی این پیام‌ها ارسال می‌شود. به گفته رهبری حدود یک هزار واحد صنفی با برگزاری جشنواره‌های مجازی بهاره و رمضان وارد این حوزه شدند که حدود ۵۰ واحد از آنها فروشنده مرغ و گوشت هستند. همچنین برای هر واحد صنفی هم یک شرایط برای مقایسه وجود دارد که می‌توانند انتخاب کنند که با کدام سایت قصد همکاری داشته باشند. »
به گفته رئیس مرکز توسعه تجارت الکترونیکی ساخت شناسه کسبوکار یکی از تاکیدهای اصلی این مرکز در این دوره بوده، به‌طوری که هم‌اکنون شناسنامه هر کسبوکار با کلیک روی اینماد آن در سایت قابل مشاهده است. او توضیح داد: «با کلیک کردن روی اینماد هر سایتی مشخصاتی چون سال فعالیت، تعداد شکایات و … قابل دیدن است که این امر موجب می‌شود کاربران با اطمینان بیشتری خرید کنند.»
