خبرگزاری میزان – پانا نوشت: هادی طحان نظیف، سخنگوی شورای نگهبان در ارتباط با قانون اساسی و مسائل انتخابات را در مباحثی را به شرح زیر بیان کرد.
سوال: امروزه شاهد هستیم که بسیاری از افراد از حداقل دانش حقوقی آگاهی کافی ندارند، آیا شورای نگهبان آمادگی آموزش قانون اساسی و حقوق شهروندی به دانش‌آموزان را دارد؟
ما در حوزه آموزش دانش حقوقی و به‌طور خاص قانون اساسی خصوصاً برای مخاطب نوجوان و دانش‌آموز، کار زیادی انجام نداده‌ایم؛ این در حالی است که روش‌های به‌روز و جذابی برای این کار وجود دارد. در کشورهای دیگر نیز این آموزش‌ها مرسوم است به‌عنوان مثال دانش‌آموزان راجع به اصول قانون اساسی بحث می‌کنند و نتیجه بحث توسط معلم جمع‌بندی می‌شود. یا اینکه معلم دانش‌آموزان را موظف می‌کند که در مورد یک موضوع قانون اساسی تحقیق کنند و راجع به آن بحث و جمع‌بندی می‌کنند یا اینکه با طرح سوال غیرمستقیم ذهن دانش‌آموزان را با قانون اساسی درگیر می‌کند. این‌ها از روش‌های آموزش حقوقی به دانش‌آموزان است.
با طرح درس‌هایی می‌توان نظام‌های حکومتی مختلف را به زبان ساده به دانش‌آموزان توضیح داد. یکی از روش‌های مرسوم این است که از دانش‌آموزان می‌خواهند که نامه‌ای به سران قوا بنویسند و دغدغه‌های خود را در چارچوب آنچه از قانون اساسی یاد گرفته‌اند، با آن‌ها در میان بگذارند. دانش‌آموزان باید یاد بگیرند که قانون اساسی با سایر قوانین کشور متفاوت است. این قانون، قانون مادر است و سطح و اعتبار آن از سایر قوانین بالاتر است و همه قوانین اعتبار خود را از این قانون می‌گیرند.
اینکه نهادهای اساسی، صلاحیت خود را از قانون اساسی می‌گیرند را می‌توان در مدارس آموزش داد. استدلال و تحلیل در این فرایند مهم است که باید به دانش‌آموزان آموزش داده شود.
همچنین می‌توان ساده‌سازی قانون اساسی را در دستور کار قرار داد و قانون اساسی ساده‌سازی شده را به دانش‌آموزان آموزش داد. ممکن است بعضی از مفاهیم قانون اساسی برای دانش‌آموزان ثقیل باشد بر همین اساس بهتر است ساده‌سازی شوند. با این روش‌ها می‌توان قانون اساسی را بیشتر به دانش‌آموزان آموزش داد، مثلا تفکیک قوا در آن به‌صورت ساده بیان شود تا برای دانش‌آموزان قابل فهم باشد. حتی می‌توان با روش‌هایی مثل بازی، رای دادن را به کودکان آموزش داد. این‌ها روش‌هایی است که می‌توان نسبت به آن‌ها تامل کرد و برای اجرای آن‌ها برنامه‌ریزی انجام داد.
ما هم در شورای نگهبان و پژوهشکده شورای نگهبان از سال‌ها قبل این فعالیت‌ها را آغاز کرده‌ایم. دوره‌ها و کارگاه‌های آموزشی متعدد در سطح دانشگاه‌ها با موضوع آموزش قانون اساسی، تاریخ قانون اساسی و صلاحیت‌ها و اختیارات دستگاه‌ها براساس قانون اساسی برگزار کرده‌ایم.
حتی روش جدید آموزشی که در دنیا نیز مرسوم است، روش شبیه‌سازی است. ما در پژوهشکده شورای نگهبان تاکنون چهار دوره شبیه‌سازی شورای نگهبان برگزار کرده‌ایم. به این صورت که دانشجویان پس از آموزش در کارگاه‌های آموزشی، بر روی مصوبات بحث و رأی‌گیری می‌کردند. بعد نظرات‌شان را به نگارش در می‌آوردند و پس از آن سخنگو نتیجه را تشریح می‌کرد. این فرآیند با استقبال دانشجویان مواجه شد و ما نیز در شورای نگهبان ترغیب شدیم که در جهت افزایش دانش حقوقی این مسیر را ادامه دهیم. برخی از نظرات به‌قدری خوب بود که ما از آن عزیزان خواستیم تا به‌عنوان کارشناس در پژوهشکده مشغول به‌کار شوند. درح وزه نوجوانان و دانش‌آموزان نیز اقدامات و فعالیت‌هایی در پژوهشکده آغاز شده است که امیدوارم به نتیجه برسد و اینجا اعلام آمادگی می‌کنیم که اگر در این حوزه کاری از ما بر‌آید، در حد توان انجام دهیم.
سوال: افزایش شتاب پیشرفت و نوآوری علمی و فناوری و روزآمدسازی و ارتقای نظام آموزشی و پژوهشی کشور از تأکیدات مقام معظم رهبری در کلیات ابلاغی برنامه توسعه هفتم بود. نظر شما در این خصوص چیست؟ بفرمایید در این راستا شورای نگهبان چه برنامه‌ای در دستور کار دارد؟
شتاب علمی کشور بسیار مهم است و شاید بیش از همه رهبر معظم انقلاب در ادوار مختلف پیگیر این موضوع بوده و هستند. من هم به شخصه امیدوارم که در قانون برنامه توسعه هفتم احکام خوبی در این زمینه نوشته شود. شورای نگهبان نیز به سهم خود به این موضوع اهتمام دارد. البته شورای نگهبان درست است که در مراحل قانونگذاری حضور دارد، اما در انتهای این زنجیره قرار دارد و ما قانون نمی‌نویسیم و ابتکار قانونگذاری از مجلس آغاز می‌شود و شورای نگهبان صرفاً بررسی مصوبه را برعهده دارد تا مصوبه خلاف موازین شرع یا قانون اساسی نباشد و اگر هم موردی خلاف موازین شرع یا قانون اساسی بود جهت اصلاح به مجلس ارسال می‌شود. اما ما نیز در شورای نگهبان نسبت به حوزه علمی کشور و شتاب علمی که مورد انتظار است، اهتمام داریم.
سوال: سیاست‌های کلی انتخابات توسط مقام معظم رهبری در اردیبهشت ۹۵ ابلاغ شد؛ این سیاست‌ها تا چه اندازه اجرایی شده است؟
یکی از مطالبات ما از مجلس شورای اسلامی و دولت، اصلاح قانون انتخابات است. بیش از ۶ سال از ابلاغ سیاست‌های کلی انتخابات می گذرد، دولت‌ها و مجالس مختلف آمدند و رفتند اما متاسفانه اتفاق ملموسی در مورد این سیاست‌ها رخ نداده است. تنها دو اقدام صورت گرفت یکی شورای نگهبان پیش‌قدم شد و در حوزه ساماندهی ثبت‌نام‌های ریاست جمهوری اقداماتی انجام شد و دیگری درباره شفافیت منابع مالی کاندیداهای مجلس شورای اسلامی که به لحاظ قانونگذاری، این قانون مصوب شد و سال ۹۸ در آستانه انتخابات، مجلس این مصوبه را تصویب کرد و در همان مرحله اول شورای نگهبان این مصوبه را تایید کرد. اما چون نزدیک به انتخابات بود، عملا فرصت اجرا پیدا نکرد.
به‌جز این دو مورد، هنوز اتفاق دیگری درباره اجرایی‌شدن این سیاست‌ها رخ نداده است. ما بارها تاکید کردیم که نسبت به قانون انتخابات اشکالات و ابهاماتی داریم و این قانون نیاز به به‌روزرسانی دارد. حتی این را هم گفته‌ایم که شورای نگهبان در این زمینه تجاربی دارد که می‌تواند آن‌ها را در اختیار مجلس قرار دهد. البته ظاهرا طرحی در مجلس در حال بررسی است و طبیعتاً اگر مصوب شود، ما نسبت به آن اظهار نظر می‌کنیم.
بنده سیاست‌های کلی انتخابات را آسیب‌شناسی نظام انتخابات کشور می‌دانم. چون شأن سیاست‌های کلی این است که کلی باشد، طبیعتاً راهکارهای آن نیز کلی است و باید برای اجرا به قانون تبدیل شود و جزئی‌تر به صورت آیین‌نامه، قابلیت اجرا پیدا کند.
سوال: آیا موافق کاهش سن رای به ۱۵ سال هستید؟
در مقطعی این‌گونه بوده اما اخیرا نسبت به این موضوع صحبتی در شورای نگهبان نداشتیم و این موضوع باید بررسی شود.
سوال: در طرح اصلاح قانون انتخابات که امروز در مجلس مطرح است، ظاهراً اولویت انتخابات مجلس قرار دارد. لطفاً از آخرین روند این طرح بفرمایید.
جزئیات آن را باید از نمایندگان بپرسید؛ فقط می‌دانم که فعلا اولویت را بر انتخابات مجلس و شوراها قرار داده‌اند اما واقعیت این است که از متن و محتوا اطلاعی ندارم باید در کمیسیون بررسی شود و اگر تصویب شد، ما متن نهایی را بررسی و اظهار نظر کنیم. تمایل داریم که سال بعد با قانون اصلاح شده و به‌روز انتخابات مجلس برگزار شود.
سوال: نظر کارشناسی شورای نگهبان درباره افزایش تعداد نمایندگان مجلس چیست؟
بر أساس اصل ۶۴ قانون اساسی، هر ۱۰ سال یکبار این امکان وجود دارد که ۲۰ نفر به تعداد نمایندگان اضافه شود اما از جزئیات طرحی که در این باره در مجلس است، اطلاعی ندارم و باید منتظر ماند و دید که چه چیزی تصویب می‌شود تا بعد نسبت به آن اظهارنظر کرد. اساسا ما در مراحل ابتدایی تصویب قانون حضور نداریم و نباید هم حضور داشته باشیم. این نمایندگان هستند که تشخیص می‌دهند که چه موضوعی تصویب شود؛ لذا در مرحله اول که یک طرح یا لایحه در کمیسیون یا صحن بررسی می‌شود، هیچ یک از اعضای شورای نگهبان حضور ندارند و نباید هم حضور داشته باشند.
اما اگر مصوبه به شورای نگهبان آمد و با ایرادی مواجه شد، برای تشریح و تبیین ایراد شورا در مجلس حاضر می‌شویم باز هم در اینکه مصوبه به چه صورت اصلاح شود یا خیر، دخالتی نداریم. نه تنها در این دوره مجلس بلکه در تمامی ادوار همین روند بوده است. قانونگذار مجلس است و شورای نگهبان حق ندارد که وارد حوزه تدوین متن شود.
سوال: نظر شورای نگهبان درباره طرح شفافیت قوای سه‌گانه و بانکداری اسلامی چیست؟
طرح شفافیت قوای سه‌گانه در اختیار مجلس است و ما منتظر هستیم که مجلس ایرادات را اصلاح کند و هر زمانی به شورای نگهبان ارسال شود، بررسی خواهیم کرد.
بانکداری اسلامی نیز هنوز برای ما ارسال نشده است؛ گویا چند مورد آن باقی مانده بود و به کمیسیون ارجاع داده شده به محض اینکه به دست ما برسد، بررسی را آغاز و سپس نتیجه را اعلام می‌کنیم.
انتهای پیام/
