به گزارش روز سه‌شنبه سازمان علمی و فرهنگی آستان قدس رضوی، این قباله متعلق به عقد ازدواج عبدالحّی فرزند حاج موسی قزوینی با معصومه فرزند حاج علی رضا است که تاریخ عقد در این سند سال ۱۱۹۳ هجری قمری ذکر شده و صداق آن ۴۰ تومان تبریزی رایج معاملات و موازی پنجاه مثقال طلا آلات و یک نفر کنیزک حبشیه که تقریبا ۱۰ تومان قیمت داشته و موازی یک اتاق فرش مشتمل بر قالی و تشک نمد و تمامی سه سهم مشاع از جمله بیست و چهار سهم یک حمام واقع در محله داخل حصار دارالعباده یزد موسوم به حمام بکشاه که محدود به خانه حاجی علیرضا بوده، به عنوان بخشی از مهریه عروس ذکر شده است.
قدیمی‌ترین قباله ازدواج با قدمتی بیش از ۲۵۰ سال به تزئینات هنری از جمله یک سرلوح منقش به زمینه زرپوش با نقوش گل و برگ، یک کتیبه به زبان عربی با نقوش گل و برگ آراسته شده است.این قباله به ۶ مهر و امضا در صدر و حاشیه سند مزین است و به تزئینات هنری از جمله یک سرلوح منقش به زمینه زرپوش با نقوش گل و برگ، یک کتیبه عناوین و اسامی شنگرف به زبان عربی، با جدول بندی ساده و الوان و دو حاشیه طرفین با نقوش گل و برگ آراسته شده است.
قباله عقدنامه قدیمی دیگری از دوره قاجار متعلق به میرزا محمد صراف و خدیجه سلطان با صداق طلای ساخته شده، لوازم خانه، طاق شال ترمه، مس ساخته، دو جره میاه قریه محمدآباد چاهوک، خانه واقع در محله گازرگاه و جمیع صداق مرقومه به مبلغ ۲۱۰ تومان در تاریخ ۱۲۴۸ هجری قمری نیز در این مراسم رونمایی شد.
این سند دارای سرلوح با تزئینات گل و برگ، طلا کاری با اشکال هندسی و یک کتیبه با متن، عناوین و اسامی به شنگرف. منقش، دارای یک حاشیه پهن، زمینه زرپوش با نقوش گل و برگ است که تاریخ ۸ مهر نیز در حاشیه سند دیده می شود.
کارشناس مسوول ثبت آثار ملی از میراث فرهنگی یزد، در این مراسم اسنادی از این قبیل را دارای ارزش تاریخی و فرهنگی عنوان کرد که بخشی از هویت اجتماعی جامعه را بیان می کند.
ناصر بابایی ندوشن گنجینه موجود در کتابخانه و موزه وزیری یزد را دارای آثاری منحصر به فرد و ارزشمند عنوان کرد که برای ثبت برخی از آنها در فهرست آثار ملی تلاش می شود.
وی رساله قیشریه ۵۴۴ هجری قمری مهمترین ماخذ و منبع در تصوف و عرفان اسلامی، کتاب الاحتجاج طبرسی ۷۳۶ هجری قمری، مفتاح العلوم ۷۰۱ هجری قمری، قرآن مجید ۷۱۲، کتاب مختارات من الرسائل۶۹۳، کتاب جامع الافتراق و الاتفاق لصنعه التریاق۶۷۰، نزهه الانفس و روضه المجلس۵۹۰ به همراه دو سند قباله ازدواج را از آثاری عنوان کرد که تاکنون به ثبت ملی رسیده است.
اسناد ازدواج، رهیافتی به سنت های ازدواج
پژوهشگر اسناد تاریخی آستان قدس رضوی نیز به عنوان دیگر سخنران این مراسم، به بررسی نکاح نامه از دیدگاه سندشناسی پرداخت و اینگونه اسناد را در بردارنده هویت خانواده و هویت ملی و تاریخی جامعه دانست.
حمیده شهیدی، بررسی اسناد ازدواج را رهیافتی به سنت های ازدواج در میان خانواده های ایرانی دانست و گفت: این اسناد که عناوین مختلفی از جمله صداق نامه برآن اطلاق می شود در زمره اسناد حقوقی و قضایی و در زمره اسناد شرعی جای دارد.
شکل ظاهری و آرایه های هنری به کار رفته در قباله های ازدواج را نشان دهنده شان و منزلت اجتماعی افراد است.این کارشناس همچنین شکل ظاهری و آرایه های هنری به کار رفته در قباله های ازدواج را نشان دهنده شان و منزلت اجتماعی افراد عنوان کرد و تحمیدیه، دیباچه، آیات و احادیث اشعاری در مورد حکمت ازدواج، مشخصات زوج و زوجه و در برخی موارد اشاره به شغل پدر عروس و داماد، تعیین صداق یا همان مهریه، بیان تاریخ دقیق عقد و ثبت مهر عاقد و شاهدان را به عنوان بخش های مختلف یک سند ازدواج برشمرد.
شهیدی تصریح کرد: تمامی مراحل تنظیم سند ازدواج و جاری سازی خطبه عقد با حضور فردی آگاه به امور فقهی صورت می گرفت و عبارت عقد مناکحه صحیحه ملیه اسلامیه درج شده در این اسناد بر صحت عقد بر پایه اصول شرعی و به صورت دائمی اشاره دارد.
در کتابخانه وزیری یزد، بیش از ۵۵۰۰ جلد نسخه خطی، ۶۲۰۰ نسخه کتاب چاپ سنگی، بیش ۱۰۰ هزار برگ سند تاریخی، حدود ۶۴۸ شی موزهای و ۲۲۰۰ عکس وجود دارد که ۳۲۰ شی در موزه به نمایش گذاشته شده است.
