گروه دفاعی ایرنا: طی روزهای گذشته شاهد رونمایی از دستاوردی مهم در حوزه پدافند هوایی کشورمان بودیم که کاری مشترک میان وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و نیروی پدافند هوایی ارتش بود. نسخه ارتقاء یافته سامانه پدافندی باور ۳۷۳ به همراه موشک جدید صیاد ۴B که برد این سامانه را با افزایش دو برابری مواجه کرده به طوریکه هم‌اکنون برد کشف سامانه باور ۳۷۳ ارتقا یافته از ۳۵۰ کیلومتر به ۴۵۰ کیلومتر، برد ردگیری آن از ۲۶۰ کیلومتر به ۴۰۰ کیلومتر و برد درگیری و انهدام آن از ۲۰۰ کیلومتر به ۳۰۰ کیلومتر ارتقاء یافته است.
دستیابی به چنین قابلیت و توانمندی قطعا بدون همکاری مجموعه‌های مختلف پژوهشی و تحقیقاتی، صنعتی، عملیاتی و ... امکان پذیر نیست و در همین راستا نیروی پدافند هوایی ارتش نیز نقش برجسته و موثری را در رسیدن به این مهم ایفا کرد؛ به همین بهانه گفتگویی انجام داده‌ایم با امیر سرتیپ علیرضا صباحی‌فرد فرمانده نیروی پدافند هوایی ارتش تا در این خصوص بیشتر بدانیم.
** در تجهیزات پدافند هوایی به هیچ کشوری وابستگی نداریم
* طی روزهای اخیر شاهد رونمایی از موشک جدید صیاد۴بی در سامانه پدافندی باور۳۷۳ بودیم که برد این سامانه را از ۲۰۰ کیلومتر به بیش از ۳۰۰ کیلومتر رسانده و این نشان دهنده برنامه نیروهای مسلح برای افزایش توان پدافندی کشور است. پدافند هوایی یکی از مهمترین موضوعات در حوزه دفاع است که بارها مورد تاکید فرماندهان نیز قرار گرفته است. شما به عنوان فرمانده نیروی پدافند هوایی ارتش که نقش مهمی در این مسئله دارید، چه برنامه‌های دیگری برای تقویت دفاع هوایی کشور دارید؟
صباحی فرد: برای توضیح این موضوع باید کمی به عقب برگردیم و ببینیم نیروهای مسلح و بویژه پدافند هوایی ما در هشت سال دفاع مقدس چه وضعی داشتند. چطور وارد جنگ شدند و در چه وضعیتی جنگ را به پایان بردند.
جنگ زمانی به کشور ما تحمیل شد که انقلاب اسلامی تازه شکل گرفته بود و ارتش و نیروهای مسلح آنطور که باید، انسجام نداشتن. تجهیزاتی هم که در ارتش و خصوصا در پدافند هوایی وجود داشت همگی وابسته به خارج بود.
یکی از دلایلی هم که باعث شد تا دشمن جنگ را آغاز کند، همین بود که در برآورد خود اینطور فکر می‌کرد که ارتش و نیروهای مسلح ما فاقد آمادگی هستند و کشور درگیر غائله‌های داخلی است.
همانطور که گفتم، ما تجهیزاتی در اختیار داشتیم که عمدتا غیر بومی بود و آنها فکر می کردند که ما نمی‌توانیم از این تجهیزات استفاده کنیم.
در واقع در سال های دفاع مقدس این مسئله به ما دیکته شد که اگر بخواهیم یک پدافند هوایی مقتدر که بتوان روی آن حساب کرد داشته باشیم، باید روی پای خودمان بایستیم.
اهمیت پدافند هوایی آنقدر زیاد است که فرمانده معظم کل قوا در سال‌های اخیر بیش از ۶۰۰ مرتبه در سخنرانی‌های خود به آن اشاره کردند. اگر تحولات جنگ‌های اخیر را هم بررسی کنیم، می بینیم که پدافند هوایی لبه جلویی مقابله با تهدیدات است.
ما امروز به مرحله‌ای رسیده‌ایم که در حوزه تجهیزات پدافند هوایی به هیچ کشوری وابستگی نداریم. برای مثال، همین سامانه باور ۳۷۳ که گل سر سبد سامانه‌های پدافند هوایی کشور را ببینید. همه این سامانه ها توسط دانشمندان ایران اسلامی و براساس تهدیدات طراحی و تولید شده است.
ما در حوزه ساخت تجهیزات پدافندی هیچ گلوگاهی نداریم و حتی می‌توانیم جلوتر از تهدیدات حرکت کنیم و قادر هستیم تجهیزاتمان را متناسب با نیازهای آینده بروز کنیم. قبل از باور ۳۷۳، ما تجهیزات داخلی زیادی در بُردها و کارکردهای مختلف اعم از سامانه های کشف و شناسایی و درگیری ساخته بودیم که الان هم عملیاتی هستند.
ما در حوزه راداری، سامانه‌هایی داریم که می‌توانیم نفس‌های دشمن را در خانه خودشان رصد کنیم و دشمن هم از این توانمندی ما مطلع است. چند سال بیشتر از کار مطالعه و طراحی سامانه باور ۳۷۳ نمی‌گذرد. اوایل دهه ۹۰ بود که این کار شروع شد. ساخت سامانه‌هایی با این قدرت در کشورهایی که ادعا دارند سامانه‌های پدافندی می‌سازند، حدود ۲۰ سال طول می‌کشد اما سامانه ما زیر ۱۰ سال ساخته شد و مرحله به مرحله پیشرفت کرد.
** باور۳۷۳ با پرنده‌های نسل ۵ هم مقابله می‌کند
* این ۱۰ سالی که می فرمایید از مرحله نیاز سنجی تا مرحله تولید است؟
صباحی فرد: بله این ۱۰ سال شامل مراحل نیاز سنجی تا مرحله تولید و شرایطی است که الان این سامانه دارد. در حال حاضر ما در باور۳۷۳ به برد بالای ۳۰۰ کیلومتر رسیده‌ایم. در سال ۹۷ که این سامانه را تست کردیم، بُردی در حدود ۱۵۰ کیلومتر داشت.
کشورهای دیگر وقتی می‌خواهند سامانه‌ای را تست کنند، بر اساس سامانه‌ای که دارند هدف را انتخاب می‌کنند اما ما کوچکترین پرنده را برای تست باور ۳۷۳ در نظر گرفتیم.
وقتی که ما پهپاد هدف را با سطح مقطع راداری کم مورد اصابت قرار می‌دهیم، پس سامانه باور می‌تواند سایر هواپیماها و حتی هواپیماهای نسل ۵ که ادعای رادار گریزی دارند را نیز مورد هدف قرار دهد. ما از همان زمان تست اولیه هم یک کار مطالعاتی دقیق را شروع کردیم و کمتر از دو سال توانستیم برد ۱۵۰ کیلومتر را به بالای ۳۰۰ کیلومتر برسانیم.
در دنیا فقط یکی-دو کشور هستند که مشابه این سامانه را دارند. ما به این توانمندی رسیدیم و الان هم کار را خاتمه نداده‌ایم.
** برد باور۳۷۳ را به ۴۰۰ کیلومتر می‌رسانیم
* آیا چشم‌اندازی برای افزایش برد باور۳۷۳ در آینده دارید؟
صباحی فرد: ما همه تلاش‌مان را کرده‌ایم و طی ۱۶ ماه، برد ۱۵۰ کیلومتری را به بالای ۳۰۰ کیلومتر رساندیم و این سامانه در تست اخیر توانست هدف را در فاصله ۳۰۵ کیلومتری منهدم کند. ولی متوقف نشدیم و هم‌اکنون مجددا کار مطالعاتی و علمی سنگینی را کلید زدیم که بتوانیم همین را هم ارتقا دهیم. نظر ما روی برد ۴۰۰ کیلومتر است و ان‌شاالله به آن مرحله هم خواهیم رسید.
در تست اخیر سامانه باور ۳۷۳، موشک بالستیک را هم کشف کرد و الحمدلله در این مرحله هم موفق بود. این یک سامانه همه‌شمولی است که در اختیار نیروی قدرتمند پدافند هوایی ارتش قرار دارد.
ما در این تست، برای اینکه سامانه را کجا مستقر کنیم، کار سنگینی انجام دادیم. وقتی موشک شلیک می شود و می‌خواهد به ارتفاع ۱۲۰ هزار پا با آن بُرد برود، باید کریدورهای بین‌المللی که هواپیماها از آن عبور می‌کنند را می‌بستیم که یک کار سنگین بین‌المللی است و انجام شد.
محل را انتخاب کردیم و بعد مجدداً محلی که پهپاد بتواند از آن به پرواز در آید را هم مشخص کردیم. فاصله‌ی بین سامانه و محلی که پهپاد به پرواز در آمد حدود ۵۰۰ کیلومتر بود و ما این فاصله را وجب به وجب پیاده و با خودرو طی کردیم تا از شهرها، روستاها و برخی مناطق دیگر در این مسیر مطمئن شویم. الحمدلله این کار با موفقیت انجام شد و پهپاد به پرواز در آمد.
ما پهپادی می‌خواستیم که بالای ۴۳ هزار پا پرواز کند و این هم یک کار سنگین بود که انجام گرفت. موتوری را در پهپاد استفاده کردیم که امتحان‌هایش انجام شد و در آن ارتفاع پرواز کرد.
* یعنی این سامانه همزمان که خودش ارتقا می‌یابد، حوزه‌های دیگر را هم رشد می‌دهد.
صباحی فرد: بله.
* به نمونه‌های خارجی اشاره کردید؛ شاید سوالی برای مخاطبان شکل بگیرد که چقدر سامانه‌های ما، مثلا باور ۳۷۳ قابل رقابت با سامانه‌های مشابه خارجی هستند؟ اشاره کردید که کشورهای زیادی در دنیا این توان را ندارند.
صباحی فرد: کشورهای زیادی در دنیا نیستند که این توان را داشته باشند. یکی-دو کشور تاییدشده و تاییدنشده شاید مشابه این سامانه را داشته باشند ولی در مقایسه امکانات این سامانه با بقیه سامانه‌های دنیا می‌بینیم که نه‌تنها کمتر نیست، بلکه در برخی مشخصات و مختصات، نسبت به آنها هم برتری دارد.
* ضمن اینکه ساخت داخل است و بر گلوگاه‌های آن مسلط هستیم.
صباحی فرد: ما خودمان سازنده هستیم و هیچ گلوگاهی نداریم. این‌قدر دانشمندان ما خوش‌فکر و خلاق هستند که به خواسته‌های نیروی قدرتمند پدافند هوایی در کارهای مشترک و تحقیقاتی دست می‌یابند و من شک ندارم این سامانه و سامانه‌های دیگر ما به مرحله‌ای خواهد رسید که در دنیا حائز رتبه اول می‌شود. البته الان هم هست، این‌همه کشورهایی که ادعا دارند...
* و تحریم هم نیستند...
صباحی فرد: تحریم هم نیستند. تحریم ما را مجبور کرد روی پای خود ایستادیم. سایر کشورها هرچه بخواهند می‌خرند اما ما دیگر چیزی در بحث تجهیزات دفاعی و خصوصاً تجهیزات پدافندی نیاز نداریم که بخواهیم بخریم؛ بهترین، قوی‌ترین و قدرتمندترین سامانه‌های دنیا مثل باور ۳۷۳ را در اختیار داریم.
* باور ۳۷۳ اولین سامانه پدافند هوایی عمودپرتاب ماست که در داخل ساخته شد. این عمودپرتاب بودن چه مزیتی برای سامانه‌های پدافندی است و آیا ساخت سامانه های این چنینی ادامه خواهد داشت؟ چون اخیرا اعلام شد سامانه‌های عمودپرتاب بر روی شناورهای سپاه و ارتش هم نصب شده و می‌شود؛ آیا در حوزه‌های زمینی هم سامانه‌هایی غیر از باور ۳۷۳ خواهیم داشت که عمودپرتاب باشد؟
صباحی فرد: اگر تست‌های اولیه باور ۳۷۳ را نگاه کنید، می‌بینید که ما از بُرد زیر ۱۰۰ کیلومتر شروع کردیم و موشک‌هایش تا برد ۱۲۰ کیلومتر به‌صورت عمودپرواز نبود. بعد از برد ۱۲۰ کیلومتر و در ۱۵۰ کیلومتر به عمودپرواز رسیدیم. نسل جدید سامانه‌های پدافندی به‌روز دنیا همه عمودپرواز هستند و مشخصات و خاصیت خاص خود را دارند. ما به این توان رسیدیم و قرار است برای دیگر سامانه‌ها و بر روی ناوها هم این اقدام صورت بگیرد.
ما سامانه‌های زیادی در اختیار داریم و بسیاری از آنها را برای برای روز مبادا گذاشتیم و علت اینکه باور ۳۷۳ را رسانه‌ای می‌کنیم این بود که دشمن رصد می‌کند و لازم هم بود ما به این قدرت برسیم.
** ورود غیرقانونی به آسمان ایران ممنوع است و با کسی تعارف نداریم
* آمریکایی‌ها اطراف کشور ما پایگاه‌های زیادی دارند و سعی می‌کنند به‌نوعی اگر دست‌شان برسد وارد فضای ایران شوند و یا از فواصل دورتر کار اطلاعاتی و شناسایی خود را انجام دهند. چقدر این مسیر برای آنها باز است و امکان دارند نقشه‌های خود را عملی کنند؟ هر از گاهی هم در اخبار شنیده می‌شود- البته بارها پاسخ هم داده شده- که مثلا فلان هواپیمای خارجی وارد کشور شده و برگشته. الان هم بعد از انتخابات در سرزمین‌های اشغالی، نتانیاهو بر سر کار می‌آید و مجددا با تهدید ایران کارش را شروع کرده، چقدر آن اخبار صحت دارد و شما چقدر این تهدیدها را جدی می‌گیرید؟
صباحی فرد: آسمان ایران یک تابلو بزرگ ورود ممنوع دارد و این را همگان می‌دانند که ورود غیرقانونی به آسمان ایران برای همه ممنوع است و نباید در این آسمان مرتکب تخلفی شوند چون اگر تخلفی یا ورود غیر مجاز داشته باشند، با پاسخ کوبنده پدافند هوایی ایران مواجه خواهند شد. این توان در پدافند هوایی ایران کاملا مشهود است و نیروهای مسلح ما هم با هیچ کسی تعارف ندارند.
امروزه رژیم صهیونیستی به این واقعیت رسیده است که قدرت مقابله با ایران را نداشته و نخواهد داشت. نکته جالب آنجاست که گنبد آهنینی که صهیونیست‌ها از آن یاد می‌کنند و معتقدند که در مقابل هر تهدیدی کار آمد است، حتی قدرت مقاومت در برابر کوچکترین راکت‌ها و موشک‌ها را هم ندارد که در جنگ اخیر غزه نیز کاملاً نمایان شد.
به صراحت می‌توان گفت دیگر آن دوران تمام شده است که نظام های استکباری و استعماری بخواهند عربده‌کشی کنند و توان نظامی خود را به رخ بکشند زیرا امروز ایران با اقتدار کامل در مقابل استکبار ایستاده است.
** هیچ راه نفوذی برای بیگانگان وجود ندارد
* شما به عنوان فرمانده نیروی پدافند هوایی ارتش که موظف به حراست از آسمان هستید، وضعیت امروز پدافند در کشوری با وسعت جغرافیایی ایران را چطور ارزیابی می‌کنید؟
صباحی فرد: امروز بیش از ۳۵۰۰ نقطه پدافندی در کشور فعال هستند، اما علاوه بر آن، سامانه های دیگر نیز در حوزه اطلاعاتی و کاشفی در کشور فعالیت دارند که این سامانه‌ها بسیار متنوع اند و تمام کشور را پوشش می دهند. این موضوع بدان معناست که هیچ راه نفوذی برای بیگانگان وجود ندارد.
** باور۳۷۳ به تولید انبوه رسیده است
* در مسئله ساخت تجهیزات، یک موضوع مهم، تولید انبوه کردن آنها و عملیاتی شدن‌شان است. آیا این تولید انبوه مثلا برای باور ۳۷۳ هم صورت گرفته و این سامانه الان نقش گسترده‌ای در شبکه یکپارچه پدافند هوایی کشور دارد؟
صباحی فرد: باور۳۷۳ و سایر سامانه ها در ساخت نمونه اول باقی نمی‌مانند و تولید انبوه آنها شکل گرفته است. یعنی هم ساخت سامانه و هم ساخت موشک ها به تولید انبوه رسیده اند و اکنون در سطح کشور فعال هستند.
** هماهنگی کامل سپاه و ارتش در پدافند هوایی
* در کشور یک قرارگاه مرکزی پدافند وجود دارد که هم شامل ارتش می‌شود و هم سپاه و شما هم زمانی فرماندهی آن را برعهده داشتید. این هماهنگی بین این دو سازمان در چه سطحی است؟
صباحی فرد: کارهماهنگی پدافند هوایی برعهده قرارگاه پدافند هوایی است؛ زیرا آسمان کشور غیر قابل تفکیک است. یعنی مانند زمین نیست که بخواهیم حوزه بندی کنیم. پس به اجبار بایستی یک قرارگاهی وجود داشته باشد که بتواند پدافند کل کشور را تحت یک شبکه فرماندهی کل، کنترل و هدایت کند.
در حال حاضر با وحدتی که بین نیروی پدافند هوایی ارتش و نیروی هوافضای سپاه وجود دارد هیچگونه مشکلی در این زمینه نیست. این دو نیروی پدافند کشور به عنوان ید واحد عمل می‌کنند که این وحدت باعث ترس دشمنان شده است.
همانطور که ارتش در پدافند هوایی حرفی برای گفتن دارد، سپاه پاسداران نیز در همین عرصه پیشرفت هایی داشته که نتیجه آن، وجود یک پدافند یکپارچه در تمام نقاط کشور است.
** همه تجهیزات ایرانی قابلیت صادرات دارند
* با توجه به اینکه ایران در حوزه ساخت تجهیزات نسبت به گذشته پیشرفت داشته و توانسته سامانه‌های زیادی بسازد آیا این امکان وجود دارد که سایر کشورها بخواهند این سامانه ها را از ایران خریداری کنند و بتوانیم صادرات دفاعی داشته باشیم؟
صباحی فرد: ما هیچگاه نباید هشت سال دفاع مقدس را از یاد ببریم. در آن ما مجبور بودیم حتی فشنگ‌هایمان را هم جیره بندی کنیم و یک اصطلاح معروفی وجود دارد که در آن زمان حتی سیم خاردار هم به ایران نمی فروختند اما این تحریم‌ها به ما دیکته کرد که باید با درس گرفتن از گذشته، نگاه به آینده داشته باشیم.
همین امر باعث شد در تولید تسلیحات بتوانیم به خودکفایی برسیم و اکنون به جرات بیان می کنم که در همه تجهیزات دفاعی، ایران قادر است صادرات انجام دهد و این موضوع خیلی مهمی است.
کشوری که برای ساخت یک فشنگ کالیبر کوچک محتاج خارج بود، امروز سامانه های بزرگ دفاعی را با دست جوانان متخصص کشور خود می سازد که فارغ از تامین نیازهای داخلی، می‌تواند این سامانه‌های بزرگ و قدرتمند را صادر کند.
بنده این نوید را به ملت شهید پرور ایران می دهم که فرزندان شما در پدافند هوایی کشور به مرحله رسیدند که هیچ دشمنی به خود اجازه نگاه چپ به این مرز و بوم را نمی دهد.
ساخت باور ۳۷۳ به دستور و فرمان فرمانده کل قوا مقام معظم رهبری انجام شد زیرا فرمان معظم له این بود که هیچگاه در موضوعی ساکن نمانیم و همیشه در حال توسعه و پیشرفت باشیم. ایشان همواره تاکید دارند که پدافند هوایی خط مقدم دفاع از کیان ایران است و امیدوار هستیم که بتوانیم روزبه‌روز فرامین فرمانده معظم کل قوا را تا مرحله آخر و ایده آل آن انجام دهیم.
