پرده بکارت (Hymen)
پرده بکارت غشایی است که تمام یا قسمتی ازدهانه واژن را می پوشاند. در اکثر خانمهای جوان در غشاء پرده بکارت شکاف وجود دارد. به عبارت دیگر، پرده بکارت به طور کامل دهانه واژن را مسدود نمیکند.
Hyme لغتی یونانی ست به معنای پوست یا پرده که از نام الهه ازدواج و عروسی یونانیان God Hymen وام گرفته شده. یونانیان باستان از این لغت برای انواع پرده ها از جمله پرده ای که قلب را احاطه می کند(پریکارد)، استفاده می کردند، اما با گذشت زمان، کاربرد آن به پرده بکارت محدود شد.
نحوهی تشکیل پرده بکارت
در طول نخستین مراحل رشد جنینی، به طور کلی هیچ بخش ورودی به واژن وجود ندارد. لایه باریک بافتی که در این مرحله واژن را می پوشاند، قبل از تولد به طور ناقص تقسیم می شود، این لایه بعدها پرده بکارت را به وجود می آورد. در صورتیکه در مرحله قبل از تولد، تقسیم لایه به طور کامل صورت گیرد، موجب می شود بعضی زنان به طور مادرزاد، پرده بکارت نداشته باشند.
پرده بکارت مسدود یا بسته (Imperforated hymen)
این نوع پرده بکارت هیچ سوراخی ندارد و کاملا مسدود است. پرده بکارت مسدود همچنین به نام های پرده بکارت بسته، پرده بکارت بدون سوراخ و پرده بکارت بدون منفذ نیز نامیده شده است. پرده بكارت بسته یك رویداد نادر است که شیوع آن تقریباً یک درصد در نوزادان دختر میباشد.
علت مسدود بودن پرده بکارت
مسدود بودن پرده بکارت میتواند در نتیجه نقص نموی و آناتومیکی سلولهای مخاطی مرکزی پرده باشد. عوامل التهابی نیز میتوانند از دیگر دلایل این مشکل و مشکلات مشابه باشند. این نوع پرده در اکثر موارد موروثی است.
علائم بیماری ناشی از وجود پرده بکارت بسته
معمولاً بیماران دارای این نوع پرده نادر که از دوران کودکی همراه آنها بوده ولی به وجود آن پی نبردهاند علائمی همچون:
• احتباس ادراری
• درد شكم
• احساس خروج توده از واژن
• عدم دفع مدفوع
پریودی در افرادی که پرده بکارتشان مسدود است
در دخترانی که به سن بلوغ می رسند، در صورتیکه دارای پرده بکارت بسته باشند، خون قاعدگی پشت آن جمع شده و نمی تواند خارج شود در نتیجه باعث بروز درد می شود. اینگونه افراد باید به پزشک مراجعه کرده تا طی یک عمل جراحی سرپایی و ایجاد برشی در سطح پرده، خون قاعدگی از آن خارج شود.
حاملگی با پرده بکارت مسدود
در انواع دیگر حتی قبل از پاره شدن پرده بکارت نیز امکان باردار شدن وجود دارد زیرا اسپرماتوزوئید موجود در اسپرم می تواند از سوراخ پرده حرکت کرده و به طرف تخمک زن برود و حاملکی ایجاد گردد. در نتیجه زن با پرده سالم حامله می شود اما امکان باردار شدن با پرده بکارت مسدود وجود ندارد زیرا حتی سوراخی برای ورود مایع اسپرم بر روی آن وجود ندارد که بتواند موجب حاملگی شود.
تشخیص پرده بکارت مسدود
اگرچه ممكن است این ناهنجاری در دوران شیرخواری تشخیص داده شود، اما اغلب در سنین ۱۵-۹ سالگی خود را نشان خواهد داد. این ناهنجاری مادرزادی، بایستی با استفاده از سونوگرافی تشخیص داده شود تا سیستم ادراری فرد دچار مشکلاتی مانند احتباس ادرار نگردد.
معاینه پرده بکارت: خانمها به دلیل خصوصیات روانی مایل نیستند برای معاینه ی پرده خود به پزشک مراجعه کنند و این در بسیاری از موارد موجب افسردگی و ناراحتی های روحی در آنها می گردد. پرده ی بکارت به شکلی است که خود شخص به تنهایی قادر به معاینه نیست و در مواردی که ناشیانه این عمل انجام گیرد موجب صدمه زدن به پرده خواهد شد. توصیه میشود که برای معاینه ی پرده بکارت خود به ماما و پزشک زنان مراجعه نمایید .۱۸ سالگی سنی است که دختر جوان اولین چک آپ خودش را باید پیش یک پزشک یا ماما انجام بدهد.
درمان و جراحی پرده بکارت بسته (مسدود)
گاهی جراحی برای ترمیم پرده بکارت انجام می شود و گاهی برای باز گردن پرده بکارت بسته.
جراحی درمان پرده بكارت بسته شامل برش پرده، تخلیه مایع تجمع یافته و خارج سازی (excision) بافت پرده بكارت است.اگر این عمل به درستی انجام شود، فرد بیمار دیگر با مشکل جمع شدن خون در دوران قاعدگی مواجه نمیشود و در سنین بالاتر نیز میتواند بدون هیچگونه مشکلی مانند سایر خانمها از زندگی جنسی خود لذت برده و باردار شود.
در ایران این عمل به دلیل حساس بودن موضوع پرده بکارت در زندگی آینده دختر، با مجوز قضایی و صدور گواهی لازم انجام میشود و بیماران عزیز نگرانی خاصی نداشته باشند اما این عمل نباید روی کودکان انجام شود زیرا استروژن کافی در بدن خود ندارند. باید ابتدا سطح استروژن در بدن از طریق آزمایش سینه که علائمی از بزرگ شدن سینه را نشان میدهد، اندازهگیری شود.
بعد از عمل جراحی پرده بکارت بسته چه کنیم؟
معمولاً بعد از جراحی ممکن است لازم باشد بیمار میلهی مخصوصی (dilators) را هر روز در واژن خود به مدت ۱۵ دقیقه وارد کند تا مانع از بسته شدن دوباره شکاف شده و واژن را باز نگه دارد.بعد از دوران ریکاوری بیمار دوران پریود عادی خواهد داشت و میتواند رابطه جنسی و زایمان داشته باشد.
گردآوری: بخش زناشویی بیتوته