به گزارش خبرگزاری صدا و سیما،حجت الاسلام و المسلمین سیدرضا تقوی عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی در مصاحبه با رادیو گفتگو به مناسبت هفته کتاب به موضوع کتاب و کتابخوانی پرداخت.
مشروح گفتگو به این شرح است
مجری: برای ترویج موضوع کتابخوانی در کشور چه اقدامات ویژه‌ای باید در دستور کار باشد با توجه به اهمیتی که کتاب و کتابخوانی دارد در شرایطی هم هستیم که فضای مجازی روز به روز دارد جای خودش را بیشتر باز می‌کند و بعضا خیلی‌ها آنقدر که فضای مجازی می‌پردازند از کتاب دور می‌شوند.
تقوی: روز ۲۴ آبان روز کتاب و کتابخوانی نامگذاری شده است، روز بزرگداشت یکی از اندیشمندان نام آشنا، صاحب کتاب ارزشمند تفسیر المیزان هست.
در روزگار ما نقش کتاب تفسیر المیزان به مطالعات قرآنی و فهم معانی و معارف اسلامی کمک شایانی کرده است و باید بگوییم این تفسیر ۲۰ جلدی قرآن کریم یکی از افتخارات جامعه فرهنگی و دینی ماست.
امروز تفسیر المیزان یکی از منابع گرانسنگ برای پژوهشگران حوزه معارف قرآنی و اسلامی است. خواستم به عنوان روز کتاب و این برنامه یادی هم از این علامه بزرگوار کرده باشم.
اما فلسفه نامگذاری یک روز در سال به نام کتاب و کتابخوانی چیست؟
این را من یک توضیح کوتاهی بدهم و راجع به روز کتاب صحبت کنم. این نامگذاری‌ها پیام دارد مثل روز مادر، روز زن، روز جوان، روز شهید، روز معلم، با این نامگذاری می‌خواهیم یک موضوع گرانبها را به مردم یادآوری کنیم مثلا روز مادر می‌خواهیم تلاش کنیم و بگوییم که محبت مادر از یادمان نرود دلسوزی‌های مادر، حقوق مادر را به مخاطبان خود متذکر شویم روز معلم نیز ارزش تعلیم و تربیت، نقش سازنده معلم را در تربیت نسل نو یادآور می‌شویم.
اما روز کتاب روزی را که به نام کتاب نامگذاری کرده ایم بهرحال می‌خواهیم این پیام‌ها را به جامعه بدهیم کتاب یک کالای باارزش است پس باید آن را گرامی بداریم. کتاب فشرده اندیشه نویسنده اش می‌باشد و اندیشه محترم است، فکر، ارزشمند است، کتاب یکی از ابزار تمدن سازی است. اگر ما تمدن‌ها را مورد مطالعه قرار بدهیم و کتاب را در مطالعه مان مدنظر قرار بدهیم آن زمان نقش کتاب را می‌توانیم در تمدن سازی بدست بیاوریم.
اولین کاری که برای ترویج کتاب و کتابخوانی باید بکنیم و باید بکنند توجه ویژه دولت و مجلس به تقویت بودجه‌های مربوط به کتاب است که ما در مسائل فرهنگی باید هم در مجلس لایحه بودجه وقتی می‌آید بحث کتاب را به طور ویژه مورد نظر قرار بدهیم و هم دولت در اجرا، سعی کند که به این مسئله کمک کند.
دوم ایجاد کتابخانه‌های عمومی و گسترش آن‌ها است که نقش بسیار مهمی دارد ما البته بیش از سه هزار کتابخانه عمومی در کشور داریم که این‌ها باید بیشتر توجه شوند.
سوم حمایت از محققان و پژوهشگران حوزه کتاب، آن‌هایی که کتاب را تولید می‌کنند و تولید کننده کتاب هستند. چهارم عرضه کتاب‌های مورد نیاز و پرجاذبه. ما کتاب‌های خوب را باید تولید کنیم دستگاه فرهنگی کشور بخصوص وزارت ارشاد، سازمان تبلیغات و حتی صدا و سیما شما رسانه هستید می‌توانید تشویق کنید به شیوه‌های مختلف که کتاب‌های مورد نیاز و پرجاذبه تولید شود. شما نظرسنجی دارید، افکار سنجی دارید، نیاز‌های مردم را خوب می‌دانید، صدا و سیما باید طی برنامه‌هایی حتی یا به صورت خصوصی یا عمومی محققان و پژوهشگران را در حوزه کتاب شما توجیه کنید که چه نیاز‌هایی وجود دارد و دستگاه‌های فرهنگی، نقش بسیار مهمی دارند.
چهارمین نکته، کتاب غذای روح و روان بشر است همانطور که جسم غذا می‌خواهد روح هم غذا می‌خواهد غذای روحی از طریق کتاب تامین می‌شود، بخشی از غذای روحی از طریق کتاب تامین می‌شود. کتاب بهترین انیس و مونس انسان است و همچنین کتاب بر آگاهی‌های انسان می‌افزاید. پس این پیام‌ها را می‌خواهیم در روز کتاب به همه مخاطبین بدهیم و بگوییم کتاب یک چنین ارزشی دارد، اما جایگاه کتاب در تفکر اسلامی و در نظام اسلامی که ما هم مسلمان هستیم و هم در نظامی زندگی می‌کنیم که به نام اسلام شکل گرفته است، در نظام اسلامی کتاب از منزلت و جایگاه بالایی برخوردار است که گفتم ما مسلمانان معجزه پیامبرمان را کتاب الهی می‌دانیم و این کتاب بعنوان معجزه بر پیغمبر نازل شد و به بشریت عرضه گردید و خداوند به این کتاب آیات و نوشته هایش سوگند خورده، ن و القلم و ما یسطرون، این یک نکته، نکته دیگر کتاب بر افزایش و تقویت فکر و اندیشه می‌افزاید و به همین جهت اسلام به کتاب ارج می‌نهد، پیامبر اکرم فرمود به تولید کتاب همت گمارید و حاصل تجربیات، مهارت‌ها و اندیشه‌های خود را در قالب کتاب قرار بدهید، (قیدالعلم باالکتاب، کل علم لیس فی قرتاس ظا کل شی جاوز الاسمین شا) بنابراین تاکید می‌شود که تفکرات خودتان را از نوک قلم بر سینه کاغذ به جریان بیاندازید و کتاب تولید کنید که به تعبیر مولای متقیان الکتب بساطین العلما، بوستان‌های دانشمند کتاب و کتابخانه است.
بر اساس تفکر اسلامی نه تنها ما در دنیا با کتاب خدا هدایت و تربیت می‌شویم بلکه در آخرت نیز سر کارمان با کتاب اعمالمان است که قرآن می‌فرماید در قیامت کتاب اعمال ما نامه اعمال مان را به دست ما می‌دهند اقرا کتابک، نامه و کتاب اعمالت را بخوان، باباطاهر هم شاعر معروف و عارف نام آشنا می‌گوید مکن کاری که بر پا سنگت آیو، جهان با این فراخی تنگت آیو، چو فردا نام خوانان نامه خوانند، تو نامه خود ببینی ننگت آیو.
بنابراین ما در این دنیا تنها نباید با کتاب سر و کار داشته باشیم بلکه در آخرت هم باید با کتاب روبرو باشیم و نامه اعمالمان را در آنجا بخوانیم. فرمودید که شما در سازمان که چگونه کتاب و کتابخوانی را ترویج و تشویق کنیم با آفت‌هایی که برای کتابخوانی امروز وجود دارد. مراد و منظور ما از کتاب فقط کتاب‌های کاغذی نیست، امروز کتاب‌های الکترونیکی که در فضای مجازی و یا کتابخانه‌های موجود را که در شبکه‌های اینترنتی وجود دارد آن‌ها هم کتاب است ما آن‌ها را هم کتاب می‌دانیم و کتاب می‌خوانیم و علاقمندان به مطالعه از این گونه کتاب‌ها و مقالات علمی بیشترین استفاده را می‌کنند. برای ترویج کتاب و کتابخوانی می‌توان به مطالبی که من عرض می‌کنم توجه کرد و آن‌ها را پیشنهاد می‌کنم به همه مسئولان بخصوص کسانی که بهرحال امکاناتی دارند.
پنجمین نکته پرداخت یارانه به کتاب تا با قیمت پایین‌تر کتاب را در اختیار مشتریان و اهل کتاب قرار بدهیم، آن‌هایی که اهل مطالعه هستند، قیمت کتاب بالاست، بعضی از طلاب، دانشجویان یا بعضی از خانواده‌ها که علاقه به کتاب دارند واقعا نمی‌توانند کتاب را تهیه کنند، البته راه دیگری هم هست که بروند به کتابخانه‌های عمومی مراجعه کنند امانت بگیرند کتابخانه‌های عمومی هم به ان‌ها کتاب‌های مورد علاقه شان را در اختیارشان بگذارد.
ششمین نکته علاقمندی به کتاب و کتابخانه را باید از دوران کودکی و پیش دبستانی ایجاد کرد، خیلی مهم است ما در فرهنگ زندگی مان و در زندگی مان باید کتاب و کتابخوانی را تعلیم بدهیم نمی‌شود وقتی بزرگ شد و دارد درس هم می‌خواند کتاب‌های درسی و تکالیف درسی دارد بگوییم که برو کتاب بخوان یا مشغول کاری ش د. نه این علاقه را باید از دوران کودکی در نهاد کودک و نوجوان ایجاد کنیم تا علاقمندی پیدا کند و خودش دنبال کتاب برود. این تشنگی به مطالعه و کتاب و کتابخوانی را به صورت فرهنگ در میان بچه‌ها و خانواده مان بوجود بیاوریم.
هفتمین نکته باید کتاب‌های مناسب برای کودکان فراهم کنیم برای قشر‌های مختلف کتاب‌های مناسب، کتاب‌های تخصصی بنویسیم و این‌ها را عرضه کنیم.
هشتمین نکته: نویسندگان کتاب‌های کودک را باید شناسایی کرد، از آن‌ها حمایت نمود تا تولیداتش خودشان را به نحو بهتری ارائه نمایند. ما الان می‌دانیم چند تا نویسنده کتاب کودک در کشور داریم؟ نویسندگان خوبی داشتیم در گذشته الان هم داریم، اهل فرهنگ و متولیان فرهنگ باید برای این‌ها جلساتی تشکیل بدهند، سمینار‌هایی و نیاز‌ها را بگویند و به این‌ها کمک کنند تا بتوانند کتاب تولید کنند. چطور وزارت صمت و دستگاه‌های صنعتی به صنعتگران که می‌خواهند سرمایه گذاری کنند کمک می‌کنند و یارانه می‌دهند، از مالیات بعضی از صنایع را که مورد نیاز است معاف می‌کنند تسهیلات بانکی برای آن‌ها درست می‌کنند، دستگاه‌های فرهنگی مثل وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هم باید این کار را بکند بخصوص در بخش کودکان که الحمدالله انتشارات تخصصی کودکان بوجود بیاوریم من خیلی تاکید دارم روی کودکان که می‌گویم عشق به مطالعه را از دوران کودکی در نهاد این‌ها به تعبیری باید بگوییم نهادینه کنیم.
نهمین نکته و توجیه بنده، صنعت چاپ و هنر طراحی و صفحه بندی کتاب و طراحی کتاب، صحافی کتاب و کاغذی که برای کتاب انتخاب می‌کنیم که نقش موثری در کتابخانه دارد صنعت چاپ ما الحمدالله در این سال‌ها رشد خوبی کرده است، ولی در گذشته ما صنعت خوبی نداشتیم کتاب را می‌گرفتیم هنوز نخوانده بودیم چسب زیر کتاب و آن عطف کتاب خودش را ول می‌کرد و پاره می‌شد و ورق ورق می‌شد، نه، الان الحمدالله بهتر شده صنعت چاپ و هنر چاپ و اینگونه مسائل پیشرفت خوبی کرده و به این صنعت هم باید توجه بیشتری شود.
دهمین نکته: گردشگری کتابخانه‌ای، حالا یک اسم می‌توانیم رویش بگذاریم مثل ایرانگردی در میان ایرانگردی یک کتابخانه گردی، برویم کتابخانه‌های کشور را ببینیم واقعا کتابخانه آستان قدس رضوی، کتابخانه حضرت آیت الله العظمی نجفی مرعشی (ره) کتابخانه ملی این کتابخانه بزرگی ما داریم، مرکز اسناد بسیار مهمی داریم، مرکز اسناد ملی ایران را و هم کتابخانه ملی ایران را خیلی از جوانان و نوجوانانمان نمی‌دانند که چه اسناد ارزشمندی و چه کتابهایی.. اصلا بروند جوانان ما و آموزش و پرورش. نقش آموزش و پرورش بسیار مهم است که این هم یکی از مواد درسی قرار بدهیم، درس فقط این نیست که در کلاس بنشینیم و معلم بیاید و مطالبی را بگوید نه این‌ها باید از کلاس باید بیرون بیاوریم و ببریم بگردانیم که خودش از این کلاس‌ها مفیدتر است. گردشگری کتابخانه‌ای که جوانان و کودکان را برای آشنایی بیشتر به کتاب و کتابخانه می‌تواند مفید باشد.
اما آفت‌های کتابخوانی، امروز با توسعه فناوری‌های ارتباطی واقعا موجب گردیده تا هر فردی بتواند با مراکز مختلف جهان در ارتباط باشد، این خیلی خوب است، امروز عصر ارتباطات است، اینترنت، فضای مجازی، مطالب مختلف، سرگرمی‌های فراوانی را در اختیار مردم وجامعه قرا رمی دهند و گاهی این سرگرمی‌ها آنقدر جاذبه دارد که فرصت مطالعه را از انسان‌ها می‌گیرد.
دیگران برای انسان برنامه می‌سازند، طراحی می‌کنند، تصمیم می‌گیرند که بچه‌ها و جوان‌ها و نوجوانان ما و خانواده‌های ما را چگونه در زندگی جهت به ایشان بدهند و شخصیت شان را شکل ببخشند. بسیاری از این سرگرمی‌ها اطلاعات فرد را گاهی به صورت سطحی افزایش می‌دهد، ولی این‌ها عمق ندارد، عمق این‌ها عمق این همه اطلاعات پراکنده به اندازه یک بند انگشت هم نیست.
پس بنابراین می‌خواهم عرض کنم که ما باید به آفت‌های کتاب و کتابخوانی هم توجه کنیم و برای کتاب در ذهن مان و در زندگی مان یک فصل جداگانه‌ای باز کنیم که مطالب دیگر و سرگرمی‌های دیگر جای کتاب را نگیرد. البته می‌شود از این فضای مجازی هم، از کتاب هایش استفاده و مطالعه کرد و منظور همانطور که عرض کردم کتاب می‌گوییم کتاب کاغذی نیست کتاب‌های الکترونیکی و این‌ها هم کتاب است، ولی اگر کسی علاقمند باشد که بعضی‌ها علاقمند هستند می‌توانند بهترین اطلاعات و بهترین کتاب‌ها ار در فضای مجازی جستجو کنند و پیدا کنند.
من روز کتاب و کتابخوانی را به همه کتابخوان‌ها و علاقمندان به کتاب و اهل فرهنگ و به شما خدمتگزاران و خادمان کتاب و فرهنگ تبریک و تهنیت می‌گویم و آرزوی توفیق رای برای همه عزیزان از درگاه ایزد منان دارم.
