به گزارش خبرنگار گردشگری خبرگزاری برنا، صنعت گردشگری و میراث فرهنگی کشور چند ماهی است که از حضور گردشگران خارجی و علاقه مندان به ایران و جاذبه های فرهنگی و تاریخی آن خالی شده، اقدامی که در پی فرافکنی های رسانه های معاند و معترض غربی در راستای گسترش پدیده ایران هراسی ایجاد شده است.
به نوعی که دیگر گردشگران خارجی رغبت و انگیزه ای برای سفر کردن به کشوری که رسانه ها آن را کشور نا امن و خطرناکی برای حضور شهروندان و گردشگران خارجی اعلام کرده اند، ندارند.
در شرایطی که انعکاس و ارائه اخبار و تصاویر منفی علیه کشور افزایش پیدا کرده، صنعت گردشگری به عنوان یکی از صنایع مادر، که اهمیت فرهنگی و تاریخی بالایی برای هر کشوری دارد، لطمه بسیاری دیده و نیاز است تا رسانه های داخلی و نهادهای متولی این حوزه چون وزارت میراث فرهنگی و گردشگری بیش از پیش برای رهایی از حصار سیاه نمایی رسانه های غربی تلاش کنند و صنعت گردشگری کشور را به جایگاهی که باید و شاید برساند.
در این گزارش می خواهیم از نقش رسانه های داخلی در بهبود چهره ایران در جامعه بین المللی، تأثیر رسانه های غربی در مخدوش کردن و انعکاس اخبار منفی و ضد و نقیض علیه ایران و گسترش جریان ایران هراسی در شرایط حال حاضر کشور صحبت کنیم.
باید ایران را از نگاه توریست ها تعریف کنیم
در همین راستا با محمد لسانی، کارشناس حوزه رسانه درخصوص بایدها و نبایدهای رسانه های داخلی کشور برای ایجاد تصویرسازی مثبت از ایران در جهان، چشم انداز پیش رو صنعت گردشگری در بحبوحه گسترش جریان ایران هراسی، تبعات فرافکنی های رسانه های غربی در آسیب به صنعت گردشگری و میراث فرهنگی کشور، گردشگری دیجیتال در ایران و ...گفت وگو کردیم.
وی با اشاره به اینکه اصولاً سفر رفتن یک پرستیژ بوده و قصد افراد از سفر رفتن کسب آن پرستیژ است، گفت: متأسفانه در شرایط حال حاضر شاهد خشک کردن رغبت و اشتیاق سفر گردشگران و علاقه مندان برای حضور در ایران هستیم و معتقدم برای اینکه بتوانیم برای این مشکل چاره ای بیاندیشیم باید به جای امر ورود گردشگر به کشور بر بحث تجربه گردشگر کار کنیم و از تجربه های متفاوت و جذاب گردشگران خارجی در ایران برای تغییر شرایط به نفع کشور بهره مند شویم.
وی افزود: یعنی به جای اینکه ایران را از منظر رسانه ها بیان کنیم، ایران را از نگاه توریست ها تعریف کنیم تا شرایط فعالیتی و عملکردی گردشگری در کشور متفاوت شود. در واقع به جای اینکه بخواهیم مدام بر اقدامات و عملکرد رسانه های غربی در خصوص مخدوش کردن چهره ایران در جامعه بین المللی و ... تمرکز کنیم، بهتر است بر تجربه های گردشگران خارجی در ایران تمرکز کنیم، ما نمی توانیم به راحتی سد رسانه ای غرب را عقب بزنیم چرا که عملکرد آن ها ما را محصور کرده است.
به گفته این کارشناس حوزه رسانه، حوزه ارتباط بین فرهنگی به شدت مهم تر از ارتباط بین رسانه ای است و باید بر حوزه این ارتباط یعنی بر تجربه زیست و تجربه بی واسطه اقدامات بیشتری انجام شود.
حجم سوژه های منفی در ایران میل به مهاجرت را افزایش داده است
لسانی در ادامه با بیان اینکه کار رسانه ها تجربه با واسطه است، گفت: ما در حوزه تجربه با واسطه ضعیف بوده و نتوانستیم ساختارهای مناسبی را در این زمینه شکل دهیم، ما باید بتوانیم در کنار دیگر تکه های پازل یک بلوک تشکیل بدهیم که این بلوک از تصویر ایران در جوامع بین المللی دفاع و حمایت کند.
وی ادامه داد: وقتی نتوانستیم این کار را انجام دهیم پس باید تمرکز اصلی ما در حوزه صنعت گردشگری بر تجربه بی واسطه و مستقیم در حوزه ارتباط بین فرهنگی باشد تا از این طریق، دوگانه سازی را برای مخاطبان و گردشگران خارجی از بین ببریم، مهم ترین بحث هنگام ورود به حوزه رسانه، بحث سوژه است. به همین دلیل مهم ترین جریان این است که سوژه سازی توسط رسانه ها چقدر و با چه شدت و حجمی انجام می شود.
لسانی تصریح کرد: یعنی ما سوژه های منفی و سیاه از ایران داریم که در داخل کشور به وفور تولید می شود اما از سوی دیگر سوژه های مثبتی را داریم که به شدت نادر است. به طور مثال دختران نینجاکار ایرانی، سوژه جالبی برای جهانیان بود و یک تصویر دیگری از زن در ایران به نمایش درآورد. کار رسانه این است که خلق سوژه و مخابره جهانی سوژه کند. اگر این اتفاق بیفتد از این حجم سوژه های سیاه به تعدیل می رسیم.
به گفته وی، یک جامعه جوانب خوب و یا بد دارد اما آن طور که از ایران در رسانه ها صحبت می شود، حجم و گستره و عمق سوژه های منفی به حدی است که افراد دچار یک یأس شناختی و عاطفی و یک واماندگی و تولید خشم و نفرت از محیط می شوند؛ به همین دلیل نیز میل به مهاجرت افزایش پیدا می کند.
باید چشم انداز گردشگری مجازی در ایران را افزایش دهیم
این کارشناس حوزه رسانه در ادامه گفت: در شرایط حال حاضر چشم انداز مثبتی را برای صنعت گردشگری متصور نیستم، چرا که جریان گردشگری با بحث امنیت (جسمی و روانی) پیوند خورده، بنابراین برای حضور حداکثری گردشگران خارجی در ایران باید امنیت خاطر و امنیت حضورشان به عنوان نکات اساسی حضور گردشگران خارجی در کشور مقصد که اهمیت بالایی دارد، تامین شود. مورد دوم این است که در گام نخست صنعت گردشگری در کشور را گردشگری فیزیکال نبینیم. می توانیم چشم انداز گردشگری مجازی در ایران را به شدت افزایش داده و بر تجربه های AR و VR به خوبی کار کنیم.
لسانی در ادامه توضیح داد: به این معنا که جبهه رسانه ای دشمن توانسته از طریق مجازی و ابزار رسانه ای ذهن های مردم در جای جای جهان را خراب کند و اثرش را از ذهن به فضای واقع بگذارد. اقدامی که باید انجام بدهیم این است که از طریق همین فضای رسانه ای ورود کرده و در ادامه به فضای واقعیت پا بگذاریم. تمرکز اصلی ما باید بر گردشگری واقعی غیر ملموس یا مجازی باشد که بر بستر AR (واقعیت افزوده) و VR(واقعیت مجازی) صورت می گیرد. این تکنولوژی ها با هزینه های بسیار پایین می تواند تجربه های بالایی را همراه با تفریح و سرگرمی چه از جاذبه و چه از مناطق ایران ایجاد کند.
در حادثه مهسا امینی فضای خشم و نفرت شکل گرفت
وی همچنین بیان کرد: دنیای مجازی ایران در ذهن مخاطب جهانی تصویر شده و به دلیل اینکه این دنیای مجازی در ذهن مردم جهان تصویر شده در حال واقعی ورودی گردشگران خارجی به ایران کاهش پیدا کرده، بنابراین باید در گام نخست دنیای تسخیرشده مجازی مان را پس گرفته و تصویر ایران را در دنیای رسانه ای و مجازی بازسازی کنیم، آن هم از جنبه های خبری، گردشگری دیجیتالی و ... تا بتوانیم از طریق تجربه دیجیتال، تجربه واقعی را جلو ببریم.
این فعال حوزه رسانه در بخش دیگری از این گفت و گو با اشاره به اینکه با مفهومی به نام برجسته سازی مواجه هستیم که تمرکز آن بر ضریب دادن و بزرگنمایی یک اتفاق، ابعاد و پیامدهای آن است، گفت: به نظر می رسد که در خصوص حادثه مهسا امینی این برجسته سازی هم در رسانه های داخلی و هم رسانه های خارجی به شدت اعمال شده و فضایی که ایجاد کرده، فضای تولید خشم و نفرت است. این تولید خشم و نفرت عموماً از فضای سیاهی است که امکان اصلاح نداشته باشد و قسمتی از اتفاقی که می افتد به بحث برجسته سازی برمی گردد که بنای واقعی دارد اما بخش هایی از این بنای واقعی تحریف شده و به هیجانی شدن این اتفاقات قوت می بخشد.
به گفته وی، جریان ایران هراسی دو جنبه دارد، نخست ایجاد هراس اجتماعی و تولید نفرت است. امر ایران هراسی در خارج از مرزهای کشور شناخته شده اما در داخل کشور هم با این جریان مواجه هستیم. اصولا آن جایی که رسانه های رسمی و رسانه های مبتنی بر اصول روزنامه نگاری به حاشیه رانده شده، شبکه های اجتماعی میدان دار خواهند شد.
برای نخستین بار در 44 سال گذشته شبکه های مجازی از رسانه های رسمی پیشی گرفت
لسانی تأکید کرد: برای نخستین بار در 44 سال گذشته شاهد بودیم که کسب اخبار از شبکه های اجتماعی و مجازی از رسانه های رسمی پیشی گرفت، تا پیش از سال 1401 شبکه های مجازی هم نقش موثری در خبررسانی داشتند اما در رتبه دوم اما در این چند ماه اخیر برای نخستین بار رسانه های شبکه محور نقش نخست انتقال خبر را داشتند و ما شاهد انتقال خبر آن جایی که با احساس و عواطف عجین می شود، به یک آنومی، آشوب و یک جریان پر انرژی مخرب بودیم.
وی ادامه داد: این جریان نه در ایران که در هرجای دنیا می تواند خون های بسیاری ریخته و ساختارهای بسیاری را نیز خراب کند، باید بررسی کنیم که این شبکه های اجتماعی در دیگر کشورها چطور فعالیت می کند. به بیانی دیگر، شبیه این اتفاق که در ایران صورت گرفت، در کشورهای دیگر هم به شدت و به صورت فجیع تر اتفاق می افتد اما در ایران همه روایات طوری تولید می شود که از هیچ چیز همه چیز شکل می گیرد.
این کارشناس رسانه گفت: به همین دلیل اهمیت دارد که ایالات متحده آمریکا با افکار عمومی و نظام رسانه ای خود چه کرده که از همه چیز به هیچ چیز رسیده است و جامعه عکس و کنش ندارد. این اتفاق یک اتفاق چند لایه و پوششی است.
وی در پایان عنوان کرد: تصویری که از ایران در خارج از کشور ارائه می شود، تصویر طالبانی از ایران است که ارائه و انعکاس آن هیچ قانونی هم ندارد و کاملاً سلیقه ای است. بنابراین وقتی چنین رفتارهایی نسبت به یک کشور صورت می گیرد، میل و انگیزه سفر در افراد نسبت به آن کشور خشکیده می شود و این امر بسیار اهمیت دارد.
