چرا غالبا گذشته از حال بهتر به نظر می‌رسد؟

گاهی اوقات ما در چارچوب این تفکر قرار می‌گیریم که در گذشته همه چیز خیلی بهتر و آسانتر بود، اما این یکی از ترفند‌های مغز برای ماست، خصوصاً وقتی احساس ضعف یا فشار بیش از حد داریم.

با این حال، در عمل این امر به ندرت اتفاق می‌افتد که در گذشته همه چیز از نظر عینی بهتر بوده باشد. روانشناسان با اشاره به این الگوی غلط تفکر درباره گذشته صورتی می گویند که این یک سوگیری شناختی است که به خوبی مطالعه شده است.

این اتفاق به این دلیل رخ می‌دهد که وقتی ما به گذشته فکر می‌کنیم، به احتمال زیاد به طور انتزاعی به افراد، رویدادها، مکان‌ها و چیز‌های دیگر فکر می‌کنیم؛ طبق روانشناسی امروز وقتی ما به صورت انتزاعی فکر می‌کنیم، به طور کلی روی کلیات مثبت و نه جزئیات اساسی که بعضی اوقات تاریک است، تمرکز خواهیم کرد.

به عنوان مثال، اگر تعطیلاتی را که با خانواده در پنج سال پیش گذرانده اید را مرور کنید، احتمالا مکالمات سرگرم کننده و غذای خوبی که خورده اید را به یاد می‌آورید و اینکه مبل راحتی که پنج روز متوالی روی آن خوابیده اید چقدر ناراحت کننده بود و استرسی که در آن ایام داشته‌اید، به یاد نمی‌آورید.

به عبارت دیگر، جزئیات منفی رویداد‌های گذشته با گذشت زمان از حافظه ما محو می‌شوند در حالی که جنبه‌های مثبت آن باقی مانده است. البته این اتفاق خوشایندی است، زیرا در حال حاضر ما را در یک وضعیت ذهنی مثبت نگه می‌دارد. اگر مغز ما به این شکل عمل نکند، احتمال کمتری وجود دارد که سال بعد نیز تعطیلات را به این نحو سپری کنیم یا فعالیت‌های دیگری را که برای سلامت روان ما مهم است انجام دهیم.

در حقیقت، افرادی که بیشتر از تجربه مثبت به یادآوری تجربیات منفی می‌پردازند، بیشتر دچار اختلالات خلقی مانند افسردگی می‌شوند. این امر تاکید می کند که نگاه مثبت به گذشته صورتی یک سوگیری شناختی است، اما مانند بسیاری از سوگیری‌های شناختی، هدف مهمی را دنبال می‌کند.

همیشه خوب است که با حس بدبینی با احساس نوستالژی مقابله کنید، زیرا تحقیقات روانشناسی به طور کلی نشان می‌دهد که بهترین روز‌های ما در آینده خواهد بود نه در گذشته.

یک مطالعه، منحنی خوش بینی افراد را در طول زمان ارزیابی کرده است. محققان دریافتند که افراد در دهه بیست زندگی خود خوشبینی کمتری دارند، سپس به تدریج در سی و چهل سالگی این روحیه  افزایش می‌یابد تا اینکه در دهه پنجاه به اوج خود می‌رسد و پس از آن کمرنگ می‌شود.

به عبارت دیگر، شواهد خوبی وجود دارد که می‌گوید بهترین روز‌ها در آینده است. حتی اگر اینگونه هم نباشد، بسیار مهم است که احتمال آن را بدهیم. انسان باید از نگاه حسرت آلود به گذشته پرهیز کند و آن را دستاویزی برای احساس عدم خوشبختی خود در حال حاضر قرار ندهد.