مشخصات گیاه دارویی پای خر:
پای خر (فرفره، توسی لاگو) از تیره مرکبان، گیاهی است خودرو، ریزوم دار که از ریزوم آن ریشه خارج می شود. از ویژگی های این گیاه این است که در بهار قبل از تولید برگ ها غنچه و گل هایش ظاهر می گردد به این صورت که در اوایل بهار از سطح ریزوم تعداد ساقه متمایل به زرد که پوشیده از فلس هایی است خارج شده در انتهای هر ساقه یک کلاپرک قرار می گیرد که گلچه های کناری آن به رنگ زرد و باریک می باشد و عطر تندی دارد و اطراف هر گلچه زبانه ای تاژکدار است گلچه های وسط کلاپرک لوله ای و در حقیقت کاسه هر گل آن هم تاژک دار می باشد.
میوه اش فندقه و تاژک دار. پس از گل دادن برگ های سبز گیاه بوجود می آید که تقریبا پنجه با دمبرگ بلند که پشت پهنک آنها کرکدار است. محل رویش آن نواحی متروک، خرابه ها و نواحی مسکونی که مرطوب باشند و در باغ ها و باتلاق ها می باشد.
دیگر نام های پای خر:
پای خر پای کره اسبی، فرفره، فنجیون، حشیشةالسعال، سعالی، سعله، علف سرفه، منجون، فخریون، فرفر، فنجیوون و توسیلا‍ژ
ترکیبات شیمیایی گیاه پای خر:
گل‌های این گیاه دارای تانن، فارادیول (faradiol)، اسیدهای مالیک، گانیک، ونیک و دو نوع فیتوسترین می‌باشد. در برگ‌های آن گلوکزید وجود دارد.
محل رویش گیاه پای خر:
غالب نواحی ایران مانند شمیرانات و کندوان محل رویش این گیاه می‌باشد
خواص درمانی گیاه پای خر:
- از ریشه و برگ گیاه، برای بخور، رفع سکسکه، سرفه‌های خشک و درمان آبسه و له شده برگ‌ها با عسل به صورت ضماد برای مداوای باد سرخ استفاده می‌شود. همچنین صورت‌های دارویی دیگر پای خر برای حفاظت پوست استفاده می‌شود. این دارو خلط آور و آرام‌کننده نیز می‌باشد.
- طبع آن گرم و خشک است.
- برای ناراحتی‌های سینه و برونشیت مزمن و آسم می‌توان از این گیاه (برگ‌های این گیاه را مانند سیگار دود کرد) استفاده کرد.
- برای سرطان ریه و خروج اخلاط خونی از سینه از دم‌کرده گل آن استفاده شود.
- از دم‌کرده آن می‌توان به عنوان مایع شستشوی چشم استفاده کرد.
- افراد مسلول می‌توانند از دم‌کرده آن میل کنند.
- برای درمان فلج ناگهانی ناشی از خون‌ریزی مغزی دم‌کرده این گیاه نیز مفید می‌باشد.
- برای کم کردن ورمها از ضماد برگ و گل آن استفاده شود.
- کسانی که ناراحتی کبدی دارند از این گیاه با احتیاط استفاده کنند و نباید بیش از ۲ هفته استفاده شود.
گردآوری: بخش سلامت بیتوته
