هر از گاهی حرف و حدیث‌هایی یقه سریال‌های نمایش خانگی را می‌گیرد. سریال‌هایی که یا به نیمه نمی‌رسند و تمام می‌شوند و یا مشکلات حقوقی و حاشیه‌های سریال در فضای مجازی دست به دست هم می‌دهد تا یک سریال تا مرز توقیف پیش برود.
قبل از اینکه زمزمه‌های توقیف سریال «شبکه مخفی زنان» به گوش برسد، این سریال به همراه سریال «آنتن» و «خون سرد» جزو سریال‌هایی معرفی شد که با طراحی شعار‌هایی به اغتشاشات اخیر دامن می‌زند. تا جایی که قسمت دوم سریال «آنتن» به دلیل پخش اعتراضات دانشجویی گوهر به لیست سریال‌های ممیزی ساترا اضافه شد و این قسمت از آرشیو‌های نماوا حذف شد. اما با پخش قسمت سوم این سریال با یک روز تاخیر، شائبه‌های توقیف «آنتن» کمرنگ شد.
سید ابراهیم عامریان، تهیه‌کننده و کارگردان «آنتن» در مصاحبه‌ای گفته بود، من دنبال سیاست نیستم؛ زیرا نه بلدم و نه کارم این است. ترجیح می‌دهم وارد این فضا نشوم. اما این که اکنون سریال «آنتن» در حال پخش شدن است و همزمان هم به موضوعات روز جامعه شباهت پیدا کرده، اتفاقی بوده است.
بعد از حواشی سریال «آنتن»، سریال «شبکه مخفی زنان» ۲۰ آبان و طبق موعد هفتگی، پخش نشد و شائبه‌های توقیف سریال قوت گرفت. نماوا در اطلاعیه‌ای توپ را به زمین ساترا انداخت و از عدم پخش سریال اظهار بی‌اطلاعی کرد و این قول را به مخاطبان داد که پیگیر پخش خواهد بود.
روابط عمومی نماوا در توضیحاتی نوشت: «سریال شبکه مخفی زنان با وجود پیگیری‌های مدیران نماوا با عدم پاسخگویی از سمت ساترا روبه‌رو شد.
سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر (ساترا) تا این لحظه هیچ توضیحی مبنی بر دلیل عدم پخش این قسمت ارائه نداده است.
لازم به ذکر است که تمامی چهارده قسمت پیشین این سریال بعد از ارائه ممیزی‌ها و اصلاحات از سمت ساترا و اعمال آن‌ها روی پلتفرم نماوا بارگذاری شده است.
نماوا ضمن عذرخواهی از تمامی مخاطبان محترم این سریال، در تلاش است تا پاسخ قانع‌کننده‌ای از سوی مسئولان مربوطه دریافت و مشکل پخش این سریال را برطرف کند».
در همین حین، رسانه‌ها چشم به زبان ساترا دوختند که ببینند دلیل ساترا برای عدم پخش این سریال چه بوده است. ساترا در جواب پیگیری ما اعلام کرد، دلیل وقفه‌ای که در انتشار این مجموعه اتفاق افتاده، عدم ارائه به موقع قسمت‌های این مجموعه برای بررسی به ساترا بوده است.
محمد‌صادق افراسیابی، سرپرست معاونت کاربران و تنظیم‌گری اجتماعی ساترا گفت: تأکید ساترا این است که سریال‌ها باید با برنامه‌ریزی دقیق پلتفرم‌ها در موعد مقرر پخش شوند و ساترا حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان آثار نمایشی را یکی از وظایف خود می‌داند.
البته افراسیابی در پاسخ به این سوال که آیا سریال «شبکه مخفی زنان» از لحاظ محتوایی هم مشکلی داشته، گفت: بحث محتوایی سریال مطرح نبوده است.
برای اینکه ببینیم توقیف یا نیمه کاره ماندن سریال‌های نمایش خانگی به حقوق مصرف‌کننده چه آسیبی می‌زند، با آرش فهیم، منتقد سینما صحبت کردیم.
آرش فهیم: یکی از بیماری‌هایی که از ابتدا در شبکه نمایش خانگی وجود داشته، بی‌نظمی در انتشار به موقع سریال‌ها بوده است. این مشکل از همان اولین سریال نمایش خانگی یعنی سریال «قلب یخی» به وجود آمد و اگر یادتان باشد به خاطر اختلافات مالی بین تولید کنندگان فصل دوم این سریال ناتمام ماند و فصل سوم با گروه و داستان دیگری پخش شد! از همان موقع با چنین معضلی در سریال‌های نمایش خانگی مواجه بودیم، تا الان که ناگهان پخش یک سریال برای مدتی به تأخیر می‌افتد یا قسمتی از یک کار با چند روز تعلل به دست مخاطب می‌رسد. به هر حال، همه این اتفاقات از مصادیق زیر پا گذاشتن حقوق معنوی مخاطب در این عرصه محسوب می‌شود.
تجربه نشان می‌دهد که اغلب موارد که یک سریال در شبکه نمایش خانگی یا در پلتفرم‌ها نیمه کاره می‌ماند یا قسمتی از آن با تاخیر منتشر می‌شود، مشکل از خود تولید کننده یا عرضه کننده است. به عنوان مثال، یکی از سریال‌های اولیه نمایش خانگی در ژانر کمدی و روایتی تاریخی متهم به سرقت ادبی بود و سازنده اثر آن را از روی فیلمنامه فرد دیگری کپی کرده بود. برای اینکه مسئله فیصله پیدا کند، این سریال را نیمه تمام رها کرد؛ هم باعث متضرر شدن سرمایه گذاران این سریال شد و هم خسارت معنوی به مخاطبان و علاقه‌مندان به این سریال زد.
همچنین بار‌ها فاش شده که دلیل توقف برخی سریال‌ها تلاش برای حاشیه‌سازی و ایجاد شایعه توقیف سریال است. درحالی که همه این کار‌ها نوعی هوچی‌گری برای جلب توجه و فضاسازی تبلیغاتی بوده است. در مورد اخیر نیز دیدیم سازندگان یک سریال پرحاشیه بعد از تاخیر در انتشار قسمت جدید آن، شایعه ساختند که این سریال توقیف شده است. درحالی که بعدا معلوم شد خودشان کار را به موقع برای بازبینی نرسانده‌اند. این نشان می‌دهد که پلتفرم‌ها بیش از احترام به مخاطب و منافع فرهنگی جامعه، در پی سود مالی خودشان هستند. طوری که به سادگی حقوق معنوی مخاطب را نادیده می‌گیرند.
درباره سریال «جیران» دیدیم که به علت پیگیری‌های مخاطب، ساترا قول جبرانِ حقوق مصرف کننده رو داد.
از ساترا به عنوان تنظیم‌گر شبکه‌های نمایش خانگی انتظار می‌رود که چه رویه‌ای رو پیش بگیرد؟
آرش فهیم: قطعاً مواجهه فعالانه‌تر ساترا نتیجه‌اش کاهش خسارت به مصرف‌کننده و تولیدکنندگان است.
ساترا نباید نظارتش را به پس از تولید محدود کند. بلکه باید از مرحله پیش تولید و نگارش فیلمنامه حضور مستقیم و هوشمندانه داشته باشد و مانع از هزینه تراشی‌های زائد برای این بخش از تولید شود.
مصاحبه از نفیسه خلیلی
