به گزارش خبرگزاری مهر، دومین «نشست حکمرانی محتوای کودک و خانواده در فضای مجازی» به میزبانی مرکز توسعه فرهنگ و هنر در فضای مجازی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شد.
در این مراسم حجت‌الاسلام حامد حاجی ملامیرزایی رئیس مرکز توسعه فرهنگ و هنر در فضای مجازی در سخنانی گفت: یک سری اسناد بالادستی وجود دارد که ممکن است ناقص بوده و یا به خوبی پاسخگو نباشند و تا اجرا نشوند نیز امکان بهبود و تغییر در آن وجود ندارد.
وی افزود: در این اسناد، بومی‌سازی فضای مجازی به نحوی که بتوان اعمال حاکمیت کرد، مدنظر است. بعد از بومی‌سازی باید به سمت سالم‌سازی خدمات و اطلاعات رفت. امروز ممکن است دغدغه ترویج زبان فارسی وجود داشته باشد. این دغدغه‌ها زمانی رخ می‌دهد که بتوانیم خدمات و محتوا را بومی‌سازی و سالم کنیم.
حاجی ملامیرزایی ادامه داد: این جلسه صرفاً ماموریت وزارت ارشاد نیست بلکه دغدغه ملی است و تلاش داریم تصمیم‌گیری در این حوزه را به صورت عمومی مطرح کرده و آن را حل و فصل کنیم. در حوزه عمومی تمام ذینفعان حوزه کودک باید با هم نسبت به ارائه راه حل جمعی و اجتماعی اقدام کنند. امروز قصد داریم به راه حل ملی حوزه کودک در فضای مجازی نزدیک شویم و با تقسیم کار بین متولیان امر به مرحله اجرا در این زمینه دست پیدا کنیم. امیدواریم به مقیاسی در حوزه کودک در تمامی ابعاد رسیده و در این حوزه به خوبی فعالیت کنیم. نقش تصدی‌گری وزارت ارشاد و نظرات مختلف نهادهای متولی باید در کنار یکدیگر قرار گیرد تا بتوانیم به راه حلی مناسب در رابطه با حوزه کودک در فضای مجازی دست پیدا کنیم. حوزه کودک و نوجوان را باید محترم بشماریم چراکه آینده کشور به این قضیه مرتبط خواهد بود.
وی گفت: در این جلسه به دنبال تصمیمی هستیم که به صورت مشارکتی به دست آید. رویکرد ما این است که ذینفعان را به مشارکت دعوت کنیم. در تمام مدل‌های سیاست‌گذاری عمومی راه حل ارائه می‌شود. در این جلسه به دنبال راه حل جمعی از زوایای مختلف هستیم.
شیوه نامه نظام رده‌بندی سنی محتوا و خدمات کودک پاییز امسال نهایی می‌شود
در دومین نشست حکمرانی محتوای کودک و خانواده در فضای مجازی حامد اسماعیلی، کارشناس مرکز توسعه فرهنگ و هنر در فضای مجازی در رابطه با نظام رده‌بندی سنی محتوا و خدمات مجاز در فضای مجازی گفت: این نظام‌نامه ۲ بند از اساسنامه شورای عالی فضای مجازی شامل سند صیانت از کودکان و نوجوانان در فضای مجازی و طرح کلان معماری شبکه ملی اطلاعات را در برمی‌گیرد.
وی افزود: وزارت آموزش و پروش، صدا و سیما و سازمان تبلیغات اسلامی نهادهایی بودند که در تهیه این نظام‌نامه همکاری داشتند، همچنین، از تجارب دیگر نهادها نیز استفاده شد. فراهم سازی شرایط ارائه خدمات فضای سالم برای کودکان و همیاری والدین در بهره‌گیری مناسب از این فضا از جمله اهداف این نظام‌نامه است. اعتماد به مبانی ارزش‌های اسلامی ایرانی در طراحی نظام محتوایی کودک و نوجوان، ارتقای سواد فضای مجازی و فراهم سازی شرایط اعمال قواعد آن از سوی سکوهای انتشار و اتخاذ رویکرد ایجابی و هدایتگری تربیتی در موضوع رده‌بندی سنی محتوا و خدمات از جمله راهبردهای تحقق این نظام‌نامه است.
اسماعیلی با این توضیح که «صیانت از کودکان در حوزه محتوا در این نظام نامه به چند حوزه محتواهای سفید، سبز، نارنجی، خاکستری و سیاه تقسیم شده است که هر کدام تعاریف مربوط به خود را دارند» خاطرنشان کرد: شاخص‌های مثبت این نظام نامه شامل خانواده، آموزش مهارت‌های متناسب با سبک زندگی اسلامی ایرانی، ارزش‌های انقلاب اسلامی و دفاع مقدس، عفاف و حجاب و شاخص‌های منفی آن نیز خشونت، ترس، دخانیات، یأس و ناامیدی و ... است. شیوه‌نامه اجرایی این سند پاییز امسال تکمیل می‌شود و برای اجرا در اختیار نهادهای مختلف قرار خواهد گرفت
تاکید بر عادلانه‌سازی تسهیم درآمد محتوای دیجیتال
حسین بشری‌خاوه، نماینده مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در این نشست طی سخنانی در رابطه با چالش‌های توسعه زیست بوم و بسته پیشنهادی اظهار کرد: حفاظت همه جانبه از کودکان در فضای مجازی مسئله‌ای است که تحقق آن با توسعه خدمات و محتوای سالم در این حوزه در ارتباط است.
وی افزود: نکته مهم این است که در سند صیانت از کودکان و نوجوانان توجه چندانی به توسعه محتوا و خدمات بومی نشده. تجارب ملی توسعه زیست بوم کودک در فضای مجازی شامل سیم کارت کودک و نوجوان، ابزارهای مراقبت خانوادگی، تبلت‌های کودک و نوجوان و زیست بوم‌های مجازی و خدمات دسترسی مبتنی بر اپراتورهای مختلف است.
بشری‌خاوه گفت: در مورد رفع چالش‌های موجود در این حوزه، بسته پیشنهادی ارائه شده، که در آن به صورت مفصل به موضوع پرداخته شده است. اهم محورهای بسته سیاستی پیشنهادی شامل شفافیت و هدفمندسازی یارانه‌های حمایتی از طریق درگاه جامع عرضه محصولاتی بومی و تمرکز دستگاه‌های دولتی و حاکمیتی بر ترسیم قواعد و فعالیت بخش خصوصی و انجام اقدامات تسهیل گرایانه و حمایتی است. عادلانه‌سازی تسهیم درآمد محتوای دیجیتال میان دولت، اپراتور و تولیدکنندگان، حمایت تضمینی از محتواهای بومی و ارتقای دانش والدین، معلمان و مربیان نیز از دیگر محورهای بسته پیشنهادی است.
وضعیت زیست بوم مجازی کودکان مطلوب نیست
مجتبی سادات مدیرعامل مجموعه زیست بوم مجازی نبات نیز طی سخنانی در نشست حکمرانی کودک و خانواده در فضای مجازی در رابطه با موضوع زنجیره ارزش اظهار کرد: زیست کودک مانند محیطی است که حاکمیت در آن وجود دارد. هدف‌گذاری، تسهیل‌گری، تأمین امنیت، ایجاد زیرساخت، قانون‌گذاری و تنظیم‌گری، توبیخ، نظارت و حمایت از جمله مسائلی است که باید از سوی این حاکمیت انجام شود. امروز کودکان و نوجوانان در معرض داده‌ها و محتواهای مختلفی هستند که آن‌ها را از دیگران، خود و محیط اطراف به دست می آورند. در طراحی زیست بوم کودک چند واقعیت مهم وجود دارد. زیست بوم مجازی کودکان عملاً وجود دارد، اما مطلوب نیست.
سادات ادامه داد: زیست بوم پدیده‌ای چند وجهی است که شامل حوزه‌های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی است. ایجاد زیست بوم به زمان و بستر نیاز دارد و عوامل ایجاد کننده یک زیست بوم مردم هستند. تعداد عوامل کلی تشکیل دهنده و مؤثر بر زیست بوم زیاد هستند و طراحی جز به جز تمام روابط امکان پذیر نیست. حاکمیت و دولت نقش معماری زیست بوم کودک را دارند. اهداف کلان، سیاست‌ها و قواعد را مشخص می‌کند.
وی گفت: حاکمیت و دولت باید نقش جداگانه و مشخص بخش‌های دولتی و خصوصی را مشخص کنند. فعالان و کارآفرینان حوزه کودک تکلیف خود را نمی‌دانند و باید در این زمینه خط قرمزها و تکالیف مشخص شود. چرخه تجاری‌سازی محصول در حوزه کودک شامل پژوهش، فرهنگسازی و ترویج، بازارسازی، تأمین سرمایه، توسعه زیر ساخت فنی، تولید و تأمین، بازاریابی، تبلیغ و جذب و فروش و خدمات پس از فروش و امور مشتریان است که در بخش خدمات پس از فروش مشکلات فراوانی وجود دارد
مطالعه تطبیقی، زنجیره ارزش و تقسیم کار ملی
رضا علی طرخان استاد حوزه ارتباطات نیز طی سخنانی در نشست حکمرانی کودک و نوجوان در فضای مجازی در رابطه با ارائه مطالعه تطبیقی، زنجیره ارزش و تقسیم کار ملی اظهار کرد: غربی‌ها برنامه‌های عمیقی برای چند سال آینده و حکمرانی فضای مجازی دارند که شامل حکمرانی از طریق فضای مجازی، حکمرانی در فضای مجازی و حکمرانی بر فضای مجازی است.
وی افزود: حکومت‌ها برای تحقق مفهوم حکمرانی فضای مجازی سعی می‌کنند حاکمیت سرزمینی خود را در فضای مجازی بازتعریف و اعمال کنند. متأسفانه این مسئله در کشور ما کمی دیر آغاز شد. آخرین اقدامات در زمینه امن‌سازی فضای مجازی کودک در ایران شامل سیم کارت امن و ابزار امن است. برخی کشورها مانند آلمان در حوزه فضای مجازی کودک و نوجوان پیشرو هستند. تولید محتوا و محدود کردن اینترنت ۲ رویکرد کشورها در حوزه فضای مجازی کودک است که کشوری مانند آلمان در حوزه تولید محتوا ورود کرده و بسیار پیشرو است. نتیجه اینکه علیرغم قوانین موجود در کشور، حکمرانی محتوایی مشخص در این حوزه وجود ندارد. اولین راهکار پیشنهادی این است که وزارت فرهنگ به عنوان متولی فضای مجازی در کشور شناخته و ترسیم و ارائه محتوا در کشور از این نهاد انجام شود.
طرخان با بیان اینکه امروز ۲۵ نهاد در حوزه فضای مجازی نقش دارند، گفت: در این زمینه نیاز به وجود متولی واحد است؛ وزارت فرهنگ باید این وظیفه را انجام دهد. ترسیم و نظارت بر زنجیره ارزش محتوا شامل نیاز، طرح ایده، حمایت، تولید محتوا، ارائه خدمات، مصرف و خرید، خدمات پس از فروش و ... است.
وی در پایان گفت: قوانینی که مرتبط بر زنجیره ارزش محتواست را باید در کنار هم قرار داد و نهادهای مربوطه نیز بدان بپردازند. نیازمند ایجاد کارگروه‌های تخصصی برای بررسی قوانین هستیم تا ضمن این کار، نهادهای مختلف را ملزم به اجرای این قوانین کنند.
تامین سرمایه؛ موضوع مهمی که باید مورد توجه قرار گیرد
در بخش دیگری از این مراسم سید آرش وکیلیان، نماینده مرکز ملی فضای مجازی طی سخنانی به موضوع زیست بوم فضای مجازی کودک و خانواده پرداخت و اظهار کرد: بحث حوزه زیرساخت در حوزه فضای مجازی کودک و نوجوان به وزارت ارتباطات محول شده که ارتباط خوبی با این مرکز ایجاد شده است.
وی افزود: تمامی سکوها و ارائه دهندگان محتوا ملزم به نظارت، صیانت از داده‌ها، رده‌بندی و تفکیک محتوا و خدمات ویژه هر رده سنی از خدمات عمومی هستند. زیست بومی که بر مبنای سند اصلی این حوزه ترسیم می‌شود شامل خانواده و مدرسه و ارتباط آن با سکوهاست. از سوی دیگر نهادهای نظارتی نیز باید در این حوزه ورود داشته باشند. موضوع مهم در این زمینه طرف ارائه کننده خدمات است. ترجیح این است که یک کاربر احراز هویت شده وارد سکوی صیانت شده، شود. البته هنوز سکوی صیانت شده‌ای به صورت دقیق ایجاد نشده و باید به این سمت حرکت کنیم.
نماینده مرکز ملی فضای مجازی تأمین سرمایه را نیز در این زمینه موضوع مهمی دانست که باید به دنبال آن بود و تصریح کرد: امروز در حوزه پرداخت مشکلات زیادی وجود دارد که امیدواریم با مصوبه دولت این مسئله تا حدودی مرتفع شود. اگر به وزارت ارتباطات اعلام شود که پلتفرم ویژه‌ای برای این موضوع در نظر گرفته شده، موضوع از سوی وزارتخانه پیگیری خواهد شد. یارانه‌های فرهنگی، تبلیغات و ... نیز در این زمینه مؤثر است که از سوی وزارت ارشاد پیگیری می‌شود. در حوزه ابزارهای توانمندساز نیاز به اهتمام بیشتری وجود دارد. پیشنهاد می‌شود که وزارت ارشاد با معاونت علمی ریاست جمهوری و وزارت ارتباطات در این حوزه همکاری داشته باشد.
وکیلیان گفت: واقعیت این است که شرایط در این حوزه بسیار نامناسب است و اینکه بتوانیم در این زمینه بر روی محصولات داخلی متمرکز شویم شاید نوعی آرزو برای ما باشد. امیدواریم دستورالعمل‌های لازم در این حوزه تا پایان سال آماده شود تا بخش خصوصی در این زمینه از سردرگمی بیرون آید. در انتظار پیشنهادات بخش خصوصی در حوزه فضای مجازی کودکان و نوجوانان هستیم تا بتوانیم به خوبی در این زمینه تصمیم گیری لازم را داشته باشیم.
تعطیلی مجموعه‌های کودک و فضای مجازی
سجاد اسم‌حسینی، مدیر مسئول و صاحب امتیاز کودک پرس نیز طی سخنانی در دومین نشست تخصصی حکمرانی کودک و خانواده در فضای مجازی گفت: در زنجیره ارزش حوزه کودک و نوجوان، دسترسی و نظام رده‌بندی محتوا و خدمات در سطح ملی پیاده‌سازی نشده است.
وی افزود: از سال ۹۸ تاکنون بیش از ۷۰ درصد شرکت‌ها و مجموعه‌های فعال در حوزه کودک و فضای مجازی تعطیل شده‌اند و فعالان حوزه کودک و نوجوان به بسترهای توزیع دسترسی ندارند. همچنین، فرهنگ خرید و رژیم مصرف محصولات دیجیتال حوزه کودک و نوجوان در خانواده‌ها وجود ندارد.
اسم‌حسینی در ادامه گفت در رابطه با بحث زنجیره ارزش حوزه کودک و نوجوان اگر این حوزه را به نوعی یک صنعت درنظر بگیریم، تا کنون کار چندانی صورت نگرفته است. امروز نیازمند سکوی ویژه و یکپارچه‌سازی فعالان حوزه محتوا و خدمات حوزه کودک و نوجوان هستیم که در عرصه محتوا و خدمات فعال باشند. این سکوی تخصصی مبتنی بر حکمرانی شبکه‌ای خواهد بود یعنی شبکه فعالان حوزه کودک و نوجوان باید در کنار یکدیگر به این سکو برسند. اگر این سکو یکپارچه شده و وزارت ارشاد به عنوان متولی بر آن نظارت داشته باشد، ظرفیت‌های این حوزه قابلیت یکپارچه سازی دارند. تقویت فضای بازار پردازی با متمرکز کردن ظرفیت زیست بوم نیز از مهمترین مسائلی است که باید در این حوزه در نظر گرفته شود. نمایشگاه فناوری‌های دیجیتال محتوایی فضای مجازی که دی ماه برگزار می‌شود، می‌تواند زمینه را برای دستیابی به سکوی مورد نیاز حوزه کودک و نوجوان در فضای مجازی فراهم کند.
حامد حاجی ملامیرزایی رئیس مرکز توسعه فرهنگ و هنر در فضای مجازی در پایان این نشست با اشاره به ضرورت پرداخت به حوزه کودک در فضای مجازی با اشاره به اینکه «پنجره واحد اطلاع رسانی در حوزه حکمرانی کودک و خانواده در نشانی koodak.farhang.gov.ir شکل گرفته است» گفت: مجموعه پیشنهادات و نظراتی که امروز در این جلسه ارائه شد در این پنجره قرار خواهد گرفت.
وی افزود: نباید با تشتت آرا به غربت کودک در حوزه فضای مجازی بی‌فزاییم، بلکه باید با همفکری و مشارکت به تصمیم واحدی در این حوزه دست پیدا کنیم. نیت ما این است که به سرعت به اجماع نظری در این حوزه دست پیدا کنیم و در زمان موجود به راهبرد واحد برسیم.
حاجی ملامیرزایی با بیان اینکه در حوزه برنامه‌ریزی کودک در حد پایینی قرار داریم، اظهار کرد: اصلاً به دنبال بخشی‌نگری و تصدی‌گری در این حوزه نیستیم و باید کمک کنیم که این پنجره واحد در حوزه کودک به دست آید. باید برای دوری از سردرگمی در این حوزه به پنجره واحد و نقطه متمرکز برای تصمیم‌گیری دست پیدا کنیم. امروز مصرف کننده حوزه کودک در جامعه باید این پنجره واحد را مشاهده کند. باید به عینیت بخشی موضوعات کمک کرده و رشد اقتصادی مطلوبی در این حوزه داشته باشیم.
سلسله نشست‌های «حکمرانی محتوای کودک و خانواده در فضای مجازی» به همت مرکز توسعه فرهنگ و هنر در فضای مجازی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با حضور دستگاه‌های حاکمیتی، صاحبنظران و فعالان بخش خصوصی این حوزه برگزار می‌شود.
