به گزارش ایسنا، دکتر یونس پناهی، معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت در نخستین سمینار تصمیم‌گیری مبتنی بر شواهد با عنوان «چالش‌های دارویی در اقتصاد سلامت و ارائه راهکارها برای آن» که امروز پنجشنبه ۲۶ آبان ماه در دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی برگزار شد، در سخنانی با بیان اینکه دارو یک کالای استراتژیک است و در دنیا در کنار کالاهای جدی مثل اسلحه قرار میگیرد، گفت: دارو در حوزه‌های تولید، توزیع و تجویز در دنیا گایدلاین دارد و در کشور ما نسبت به این محصول کم لطفی می‌شود و با توجه به اهمیتی که این کالا دارد، لازم است از این محصول به خوبی استفاده کنیم.
وی با اشاره به ضرورت برنامه ریزی اصولی از سوی وزارت بهداشت در حوزه دارو، گفت: با وجود اینکه سازمان غذا و دارو متولی امور دارویی است؛ ولی اگر با نگاه علمی و مبتنی بر شواهد به موضوع نگاه کنیم، می‌بینیم که معاونت آموزش می‌تواند در تجویز منطقی و مصرف دارو نقش داشته باشد.
پناهی افزود: معاونت آموزشی می‌تواند کمک کند ما در حوزه تجویز دارو، شواهد معقول و منطقی داشته باشیم. همچنین در زمینه مصرف دارو، همه بیمارستانها و مراکز درمانی در اختیار معاونت درمان هستند و این معاونت هم می‌تواند در مصرف تجویز منطقی دارو کمک کند. ضمن اینکه بخشی از این موضوع نیز به معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت برمی‌گردد.
معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت با بیان اینکه یکی از جدی‌ترین موضوعاتی که در دنیا برای تصمیم‌گیری در حوزه سلامت انجام می‌شود، توجه به بار بیماریها است، گفت: از سال ۱۹۹۰ تا ۲۰۱۷ مقایسه‌ای انجام شده و بررسی‌ها نشان داده که رفتار بیماریها در این مدت به شدت تغییر کرده است. بیماری‌های قلبی عروقی، نورولوژی ، سرطان و ... با این مدل تغییر داشته اند. برای مثال در حال حاضر سرطان سومین علت مرگ و میر در ایران است در حالی که در سال ۱۹۹۰ هشتمین علت بود. این نشان میدهد که لازم است سازمان و غذا و دارو باید بر مبنای بار بیماریها سیاست گذاری داشته باشد.
معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت با بیان این که برنامه ما در وزارت بهداشت ظرفیت سنجی هریک از معاونت‌های این وزارتخانه است، خاطرنشان کرد: ما در کشور بیشتر از ۹۰۰ مرکز تحقیقات داریم، ۸۳۰ مجوز داریم ۱۰۰ مرکز هم در دانشگاه‌های علوم پزشکی منتظر گرفتن مجوز هستند. همچنین مرکز تحقیقات غیر دولتی، پژوهشکده، شبکه‌های تحقیقاتی و ....نیز مشغول فعالیت هستند. همچنین ۱۳ مرکز تحقیقات در حوزه دارو، ۱۳ مرکز تحقیقات گیاهان دارویی، مراکز تحقیقاتی مقاومت آنتی بیوتیکی نیز وجود دارند و این‌ها زیر ساخت های ما هستند و می‌توانند به سیاست گذاری‌ها کمک کنند.
پناهی نسخه یکسان پیچیدن برای همه کشور را اقدامی نامناسب دانست و توضیح داد: اینکه یک تصمیم‌گیری کلی از بالا انجام شود، اقدامی از مد افتاده است. چون شرایط هر استان، فرهنگ، بار بیماریها و ... در استان‌های مختلف متفاوت است. برای مثال در برخی استان‌ها اَشکال تزریقی دارو و یا شیاف‌ها و ... خیلی طرفدار ندارد. بنابراین نمیتوان در پایتخت برای همه استان‌ها تصمیم‌گیری کرد.
معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت تاکید کرد: مردم و همه ذی‌نفعان و سیاست‌گذاران در حوزه مسائل مربوط به داروسازی درگیر شوند.
وی افزود: ما درحوزه دارو دنبال این هستیم که تحقیق و توسعه در همه بخش‌های دارو انجام شود. برای مثال زیرساخت‌های ما برای جمعیت ۲۰، ۳۰ میلیونی دیده شده، اما الان ۸۰ میلیون هستیم. یا عمر افراد ۵۰ سال بود، الان خوشبختانه ۷۰، ۸۰ سال است و با افزایش سن سرطان‌ها افزایش پیدا کرده. بنابراین تحقیق و توسعه در همه بخش‌ها باشد.
پناهی اظهار کرد: باید اعتقاد داشته باشیم که اگر از روش‌هایی درمانی جدید استفاده کنیم، نتیجه بهتری می‌گیریم. برای مثال برای بیماری SMA در دنیا برخی داروها وجود دارد و چند مورد آنها مجوز گرفته و برای فاز مطالعات وارد ایران شده است. وقتی بررسی می‌کنیم، می‌بینیم در دنیا اثربخشی این دارو ها cost-bebefit و مقرون به صرفه نیست.
وی افزود: دیده شده در دنیا درمان‌ها به سمت ژن درمانی و درمان‌های پیشرفته رفته‌اند و دیدیم اثربخشی آنها بیشتر بوده است. بنابراین باید به این سمت برویم.
معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت با بیان اینکه واقعیت این است که تحقیقات و فناوری، باید دیده‌بان باشد، گفت: باید این حوزه و به مسئولین گرا بدهد که از چه مسیری بروند. تحقیقات در سلامت دیده‌بان است و یافته‌ها را در اختیار سیاست‌گذاران قرار دهد.
پناهی خاطر نشان کرد: ما به مراکز تحقیقات مجوز می‌دهیم که به ما در حل مشکلات و رفع نیازها کمک کنند. اینکه تحقیقات انجام شود، مقاله نوشته شود و به افزایش تعداد دانشمندان یک درصد و دو درصد و ... بیانجامد در جای خود ارزشمند است ولی مراکز تحقیقات باید به ما گرا بدهند، اولویت بندی کنند و جامع نگر باشند .
معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت با اشاره به بحث ضایعات دارویی گفت: این حجم بزرگ دارو، مصرف می‌شوند و در دنیا دارو به همین راحتی دارو در اختیار بیمار قرار نمیگیرد. چون نگهداری و نحوه مصرف دارو و ... اهمیت زیادی دارد.
وی به اهمیت بار بیماریها اشاره کرد و گفت: حتی توزیع دارو در کشور هم باید بر اساس بار دارو باشد. بار بیماری حتی در استان‌های مختلف هم بررسی شده که توزیع بیماریها در کدام استان کدام بیماری بیشتر است. ین برای سیاستگذار هم خیلی مهم است.
پناهی تاکید کرد: باید فرهنگ‌سازی کنیم در بعضی بیماریها برخی داروها تاثیر ندارند. به عنوان مثال برای طب سنتی طب ایرانی و ... هزینه زیادی می‌شود. باید بررسی شود که داروهای طب مکمل چه تاثیری دارند. الان عنوان می‌شود چون این داروها عوارض جانبی ندارد، ایرادی ندارد که مصرف شوند. در صورتی که باید تاثیر آنها در حدی باشد که بتواند یک دارو را از نسخه بیمار کم کند. بنابراین بررسی‌های بیشتری باید انجام شود.
وی ادامه داد: برای مثال واکسن کووید-۱۹ که الان ۶تا واکسن داریم و بیشتر افراد تزریق کردند باید بررسی کنیم که آیا سرمایه‌گذاری ضرورت دارد. همچنین باید حتی مطالعات و آموزش‌ها به سمت بیماری هایی باشد که در کشور شیوع بیشتری دارند.
معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت در پایان ضمن دعوت از پژوهشگران، اعلام کرد: در صورتی که مگا پروژه‌ای در حوزه تجویز و مصرف منطقی دارو ارائه شود، از آن حمایت می‌شود. همچنین مطالعاتی که بتوانند منجر به کاهش بار بیماریها شوند و طرح‌هایی که جنبه‌های مختلف مصرف دارو را بررسی کنند نیز حمایت می‌شوند.
انتهای پیام
