عصر ایران - تونکات علی با نام علمی Eurycoma longifolia یک گیاه گلدار از تیره عرعریان است که بیشتر در کشورهایی مانند اندونزی و مالزی می روید. تونکات علی در واقع یک داروی گیاهی است که برای قرن ها بخشی از طب سنتی آسیای جنوب شرقی بوده است و اغلب برای درمان انواع بیماری ها از جمله تب، اختلال نعوظ و عفونت های باکتریایی کاربرد داشته است.
مطالعات معتبر نشان می دهند که این ترکیب همچنین ممکن است باروری مردان را تقویت کند، استرس را کاهش دهد و ترکیب عضلانی بدن را بهبود ببخشد. با این حال تحقیقات انسانی در این زمینه محدود است و همچنان به مطالعات بیشتری نیاز است.
در ادامه به بررسی دقیق تر این گیاه از جمله فواید، عوارض جانبی احتمالی و دوز مصرفی آن خواهیم پرداخت. نکاتی که در ادامه اشاره می شوند از طریق مرکز ملی اطلاعات زیست فناوری آمریکا قابل دسترسی هستند.
فراورده های دارویی حاوی تونکات علی در داروخانه های کشور موجود هستند.
تونکات علی یا longjack گیاهی همه فن حریف است که معمولا مکمل های دارویی حاوی آن از ریشه درختچه سبز Eurycoma longifolia که بومی آسیای جنوب شرقی است، به دست می آیند. این گیاه در طب سنتی مالزی، اندونزی، ویتنام و سایر کشورهای آسیایی برای درمان مالاریا، انواع عفونت ها، تب، ناباروری مردان و اختلال نعوظ استفاده می شود.
تونکات علی حاوی فلاونوئیدها، آلکالوئیدها و سایر ترکیباتی است که به عنوان آنتی اکسیدان عمل می کنند. آنتی اکسیدان ها ترکیباتی هستند که با آسیب های سلولی ناشی از مولکول هایی به نام رادیکال های آزاد مبارزه خواهند کرد.
اما این گیاه چه مزایایی برای سلامتی انسان به همراه دارد؟
پتانسیل تونکات علی برای افزایش تستوسترون در مردان با سطوح پایین این هورمون جنسی به خوبی شناسایی و مستند سازی شده است. افت تستوسترون می تواند ناشی از افزایش سن، شیمی درمانی، پرتو درمانی، مصرف برخی از داروها، آسیب یا عفونت بیضه ها و بیماری های خاص مانند اعتیاد مزمن به الکل و آپنه انسدادی خواب باشد.
عوارض سطوح پایین تستوسترون نیز متشکل از مواردی نظیر کاهش میل جنسی، اختلال نعوظ و در برخی موارد ناباروری است. از آنجایی که ترکیبات موجود در این گیاه پتانسیل افزایش تستوسترون را در اختیار دارند، می
توانند مشکلات مذکور را هم درمان کنند. یک مطالعه روی 75 شرکت کننده مرد مبتلا به ناباروری نشان داد که مصرف 200 میلی گرم عصاره تونکات علی در روز به طور قابل توجهی غلظت و تحرک اسپرم را پس از 3 ماه بهبود می بخشد. این درمان به بیش از 14 درصد از زوج های داوطلب در مطالعه کمک کرد تا باردار شوند.
تونکات علی می تواند هورمون های استرس زا و اضطراب در بدن را کاهش دهد و در عین حال خلق و خو را بهبود ببخشد.
مطالعه ای در سال 1999 برای اولین بار نقش احتمالی این ترکیب گیاهی را در درمان مشکلات خلقی بررسی کرد و دریافت که عصاره تونکات علی با یک داروی رایج ضد اضطراب در کاهش علائم اضطراب در موش های آزمایشگاهی قابل مقایسه است. اثرات مشابهی نیز در خصوص انسان دیده شده است، اما همچنان تحقیقات بیشتری لازم خواهد بود.
یک مطالعه 1 ماهه روی 63 بزرگسال مبتلا به استرس مزمن نشان داد که مصرف مکمل حاوی 200 میلی گرم عصاره تونکات علی در روز باعث کاهش 16 درصدی سطح هورمون استرس کورتیزول در بزاق شرکت کنندگان در مقایسه با افرادی می شود که دارونما دریافت می کنند. شرکت کنندگان همچنین پس از مصرف این دسته از مکمل ها استرس، عصبانیت و تنش کمتری را گزارش کردند.
اغلب ادعا می شود که تونکات علی باعث افزایش عملکرد ورزشی و همچنین توده عضلانی بدن می شود.
این گیاه حاوی ترکیباتی به نام کواسینوئیدها است که ممکن است به بدن یاری برساند تا انرژی را به طور موثرتری مصرف کند، خستگی را کاهش دهد و استقامت را بهبود ببخشد. به عبارت دیگر، تونکات علی در قالب یک ترکیب کمک انرژی زا عمل می کند. کمک انرژی زا ماده ای است که می تواند عملکرد فیزیکی و ترکیب عضلانی بدن را بهبود ببخشد.
یک مطالعه کوچک و 5 هفته‌ای روی 14 مرد که در یک برنامه تمرین قدرتی شرکت کرده بودند، نشان داد: کسانی که روزانه 100 میلی گرم عصاره تونکات علی مصرف می کردند، نسبت به گروه دارونما افزایش قابل توجهی در توده عضلانی بدون چربی داشتند.
مطالعات محدودی وجود دارند که نشان می دهند مصرف تونکات علی در انسان هیچ گونه عارضه جانبی خاصی به همراه نداشته است.
در یک مطالعه اشاره شده که مصرف روزانه 300 میلی گرم عصاره تونکات علی به اندازه مصرف دارونما بی خطر است. مطالعات دیگر حاکی از آن هستند که مصرف 1.2 گرم عصاره این گیاه در روز برای بزرگسالان بی خطر است، اما این مقدار در تحقیقات انسانی یا حیوانی مورد استفاده قرار نگرفته است. همچنین هیچ مطالعه ای مصرف طولانی مدت گیاه مذکور را بررسی نکرده و مشخص نیست که آیا این مکمل در دوره های طولانی تر هم بی خطر است یا خیر.
از طرفی اثرات تونکات علی در کودکان و زنان باردار یا شیرده هم مورد تحقیق قرار نگرفته است و به همین دلیل مصرف آن در این گروه ها توصیه نمی شود.
