طرح شبکه ملی اطلاعات در کشور از اواخر سال ۱۳۸۴ مطرح و مهم‌ترین دلیل پیاده‌سازی این شبکه در آن سال کاهش وابستگی به شبکه جهانی اینترنت اعلام شد.
در سند «ضرورت تبیین الزامات شبکه ملی اطلاعات» آمده که شبکه ملی اطلاعات به عنوان زیرساخت ارتباطی کل فضای مجازی، شبکه همه شبکه‌های کشور است. این شبکه متشکل از زیرساخت‌های ارتباطی با مدیریت مستقل کاملاً داخلی، شبکه‌ای حفاظت‌شده نسبت به اینترنت و شبکه‌ای با امکان عرضه انواع محتوا و خدمات ارتباطی سراسری برای آحاد مردم است.
شبکه ملی اطلاعات در چارچوب قوانین جمهوری اسلامی ایران با پشتیبانی کامل از دیگر اقدامات آموزشی، حقوقی و قضایی به نحو مطلوب و مطمئن تامین‌کننده نیاز‌های ارتباطی برای انواع ذی‌نفعانی که حداقل یکی از آن‌ها در داخل کشور قرار دارد، است و امکان ارائه انواع خدمات و محتوا‌های فضای مجازی در حوزه‌های مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، امنیتی و دفاعی را در کشور فراهم می‌کند. همچنین در سند ضرورت تبیین الزامات شبکه ملی اطلاعات، بر ایجاد شبکه‌ای با قابلیت برقراری ارتباطات امن و پایدار میان دستگاه‌ها و مراکز حیاتی کشور و میزبانی داخلی در صورت نبود شبکه جهانی اینترنت تاکید شده است.
در سال‌های بعد از ۱۳۸۴ عملا اجرای این طرح با کندی انجام می‌شد تا اینکه در دولت یازدهم، اجرای این طرح پیگیری و درنهایت در اواخر همان دولت اعلام شد که فاز‌های اول، دوم و سوم آن افتتاح و رونمایی شده است؛ اما این شتاب بخشی به روند اجرای این پروژه در دولت سیزدهم از مهم‌ترین اقدمات وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات است؛ بنابراین طرح شتاب‌بخشی به روند اجرای شبکه ملی اطلاعات، از مهرماه سال گذشته آغاز شده و در حال حاضر هم در مرحله اجرا قرار دارد.
براساس گزارشی که وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات به مناسبت هفته دولت در تابستان سال جاری منتشر کرد این طرح در ابتدای دولت سیزدهم، پیشرفت حدود ۳۰ درصدی داشت و سپس به ۴۴ درصد رسید و براساس هدف‌گذاری‌های انجام شده دست‌یابی به پیشرفت ۶۰ درصدی تا پایان سال ۱۴۰۱ مورد انتظار است.
مهم‌ترین اقدامات انجام شده در راستای تحقق این پروژه شامل تشکیل شورای راهبردی اجرای شبکه ملی اطلاعات، افزایش ۱۰۰ درصدی ترانزیت از خاک جمهوری اسلامی ایران، آغاز پروژه افزایش ۷۰ درصدی ظرفیت شبکه زیرساخت کشور و عملیات‌سازی سامانه‌های ارائه دهنده خدمات نام دامنه شبکه ملی اطلاعات است.
بر این اساس از زمان آخرین افتتاح پروژه اتصال روستا‌های بالای ۲۰ خانوار به شبکه پرسرعت و پایدار که در ۲۸ اردیبهشت امسال اتفاق افتاد، عملیات اجرایی این پروژه همچنان با سرعت ادامه دارد.
در همین رابطه در هفته دولت امسال گزارشی از آخرین اتصال روستا‌ها به شبکه ملی اطلاعات ارائه شد؛ بر این اساس ظرف ۱۰ ماه گذشته، بیش ۲هزار روستای جدید به شبکه ملی اطلاعات متصل و در هفته دولت هم نزدیک به ۴۰۰ روستای جدید متصل شدند و همانطور که وعده داده شده قرار است تا پایان شهریور ماه سال آینده همه روستا‌های بالای ۲۰ خانوار به شبکه ملی اطلاعات متصل شوند.
اکنون درحالی که دبیر کل اتحادیه جهانی مخابرات اعلام کرده حدود ۶۰ درصد از مردم دنیا به ارتباطات دسترسی دارند، در ایران حتی روستا‌ها هم اینترنت دارند و ۸۶ درصد روستا‌ها به شبکه ملی اطلاعات متصل هستند و از خدماتی که روی شبکه وجود دارد به خوبی می‌توانند استفاده کنند. طبق پیش بینی‌ها اعلام شده که در شش ماهه اول سال آینده کل روستا‌ها به شبکه ملی اطلاعات متصل می‌شوند.
گفتنی است که یکی از مشکلاتی که وجود داشت این بود که شاخصی برای پیشرفت شبکه ملی اطلاعات وجود نداشت. وزیر پیشین گفته بود که این شبکه ۷۰ درصد پیشرفت داشته، اما مرکز ملی فضای مجازی پیشرفت آن را ۳۰ درصد اعلام می‌کرد.
بر این اساس در وهله اول سعی شد به یک ادبیات مشترک دست یافت و بیش از ۱۰۰ شاخص تعریف شد تا میزان پیشرفت شبکه ملی اطلاعات را به شکل کمی اعلام کرد. براساس آخرین سنجش‌ها در ابتدای دولت سیزدهم با وجود اینکه قریب به ۱۰ سال از هدف گذاری برای تحقق شبکه ملی اطلاعات می‌گشت میزان پیشرفت آن تنها ۳۰ درصد بود.
عیسی زارع پور وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، هم به تازگی گفته است امروز با افتخار اعلام می‌کنیم با تلاش شبانه‌روزی وزارت ارتباطات میزان تحقق شبکه ملی اطلاعات بیش از ۵۹ درصد پیشرفت داشته است. در ۱۰ سال تنها ۳۰ درصد پیشرفت داشته، اما در ظرف یک سال و اندی به پیشرفت ۵۹ درصدی رسیده است و با برنامه ریزی صورت گرفته ظرف یکسال و نیم آینده یعنی تا سال ۱۴۰۳ شبکه ملی اطلاعات محقق خواهد شد.
وی معتقد است البته این پروژه یک کار پویا و دائمی است که متناسب با فناوری‌های روز باید توسعه یابد. ما به دنبال ایجاد یک شبکه پرسرعت، با کیفیت و امن در گستره جغرافیایی جمهوری اسلامی ایران هستیم که خدمات با کیفیت و پرسرعت و مطبوع به مردم ارائه شود. اگر حمایت‌ها ادامه داشته باشد شاید زودتر از سال ۱۴۰۳ این پروژه به سرانجام برسد.
طبق این گزارش از ابتدای خرداد تا انتهای مرداد سال جاری، ۳۵۸ روستای جدید در اقصی نقاط ایران که عموما دارای مسیر صعب العبور و فاقد زیر ساخت مناسب هستند، به شبکه ملی اطلاعات پیوستند که در مجموع آن‌ها ۳۴ هزار ۲۹۲ خانوار با حدود ۱۱۷ هزار نفر جمعیت از ارتباطات پایدار و پر سرعت برخوردار شدند.
