نعناع یکی از قدیمی ترین گیاهان دارویی به شمار می رود که به سادگی قابل پیوند است. نعناع، گیاهی طبیعی، معطر و مقوی است که در گونه های مختلفی اعم از موزی، مراکشی، مصری، پرتقالی، اسطوخودوس، بیابانی، تند کنتاکی، هابک، کورسیکان، آناناسی، لیمویی ، گونه، شکلاتی و سیبی قابل رویش است.
بهتر است بدانید که گیاه طبیعی نعناع دارای میخ های نازک و برگ های چروکیده ای است.
یکی از گونه های رایج گیاه نعناع، نعناع بیابانی است. این گیاه در طبع های متعددی اعم از تند، خنک و خشک روئیده می شود. در ادامه ی مبحث خواص درمانی، کاربرد و محدودیت های بهره گیری از نعناع بیابانی را شرح می دهیم.
نعناع بیابانی از ترکیب نعناع تند و نعناع آبی تشکیل شده است. این گیاه دارای قسم های کرم، بنفش و سفید رنگی است که مستعد آفتاب سوختگی هستند.
به طور کلی نعناع بیابانی با سایر گیاهان سازگاری ندارد و در صورت عدم کنترل سبب تأخیر در رشد گیاهان می گردد.
نعناع بیابانی شناخته شده به خاصیت ضد ویروسی است که به عنوان درمان طبیعی در برابر عفونت ویروسی به کار برده می شود. در نعناع بیابانی مقادیر فراوانی فسفر، منگنز، روی، آهن، کلسیم، منیزیم، پتاسیم و روی وجود دارد که منجر به ارتقای فعالیت های سوخت و سازی در بدن می گردد.
روغن و برگ نعناع بیابانی دارای ترکیبات فعال اعم از اسیدرزمارینیک و منتول هستند. این ترکیبات فعال سبب فعالیت ضد التهابی و ضد ویروسی نعناع بیابانی می شوند.
منتول موجود در نعناع بیابانی با خاصیت تسکین دهنده، نوعی آرام بخش و خنک کننده ی قوی به شمار می رود که به طور مستقیم کارکرد بدن و ذهن را تسریع می بخشد.
علاوه بر این، نعناع بیابانی دارای مشخصه های ضد ویروسی، ضد نفخ، آنتی اکسیدانی، ضد قارچی و ضد باکتریایی می باشد.
لازم به ذکر است که ترکیب ماده ی منتول در نعناع بیابانی سبب بروز احساس خنکی در دهان می گردد. بر اساس نوع و گونه ی نعناع مقدار منتول نیز متغیر است.
بدین ترتیب زمانی که نعناع بیابانی از موعد مقرر دیر تر کنده شود، بالغ بر 30 درصد خاصیت خنک کنندگی و آرامش بخشی را از دست می دهد.
نعناع بیابانی منبع بتاکاروتین به شمار می رود که در راستای بهبود قدرت دید نقش چشمگیری ایفا می کند. همچنین به مقابله با آکنه می پردازد و سبب نرمی، طراوت و شادابی پوست می گردد.
افسانه های مردم آتن حاکی از آن دارد که در افسانه های قدیم فردی به نام مینته عاشق خدای عالم اسفل به نام پلوتو بوده است. خانم پروسپرین، همسر مینته نسبت به پلوتو حسادت می کرده است. لذا مینته را به شکل نعناع بیابانی مبدل ساخته است.
زین پس مردم آتن باستان با هدف ارتقای استقامت جسمانی، برگ های نعناع بیابانی را بر روی بازوهای خود می مالیدند.
خواص درمانی نعناع بیابانی، در برگ، شاخه و ساقه های این گیاه پراکنده شده است. برگ های این گیاه درمانی از خاصیت ضد تهوع، ضد انقباض عضلانی، ادرار آور و نشاط آور برخوردار است.
روغن نعناع بیابانی نیز به دو صورت تهیه می شود. روغن طبیعی نعناع که خاصیت ضد التهابی، ضد ویروسی و ضد عفونت دارد.
روغن طبیعی تهیه شده از ساقه و درخت نعناع بیابانی نیز درمان بیماری های صعب العلاج اعم از سرطان کبد، ریه، پوست و لوزالمعده را تسریع می بخشد.
برگ های گیاه نعناع بیابانی در کاهش پر مویی زنان نقش چشمگیری دارد. البته پر مویی هایی را کاهش می دهد که به موجب عدم توازن هورمون زنانه رشد یافته است.
علاوه بر این بتاکاروتین و ویتامین C موجود در گیاه نعناع بیابانی با رویکردی آنتی اکسیدانی سبب از بین رفتن رادیکال های آزاد می شود. در واقع این گیاه طبیعی با حفظ استحکام غشای سلولی در راستای پیشگیری ابتلا به بیماری های سرطان و قلب و عروق نقش مثبتی ایفا می کند.
از سری خواص درمانی نعناع بیابانی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
• بهبود آسم
• جلوگیری و درمان آلرژی های فصلی
• درمان اسپاسم های عضلانی
• تسکین سوء هاضمه
• رفع کننده ی نفخ و گاز معده
• تسکین سندرم روده ی تحریک پذیر
• تسریع روند کاهش وزن با افزایش متابولیسم و سوخت و ساز بدن
• کاهش استرس
• درمان تهوع های صبحگاهی در دوران بارداری
• از بین بردن بوی بد دهان
• مسهل صفرا
• درمان تب خال
• کاهش درد های قاعدگی در بانوان
• پشتیبانی از بهداشت دهان و دندان
• درمان سردرد های میگرن
• کاهنده ی دمای عمومی بدن یا تب
• درمان کننده ی اختلالات گوارشی
• تسکین نشانه های گرفتگی بینی
• باز شدن مجاری تنفسی
• جلوگیری از بروز بیماری های لثه ای
• تأمین کننده ی سلامت روده، یبوست و بواسیر
• کاهنده ی اشتها به موجب برخورداری از فیبر غذایی
• انرژی زا
• رفع کننده ی سکسکه
• درمان کننده ی گوش درد
• القاء احساس آرامش از طریق بخور نعناع بیابانی
نعناع بیابانی به صورت چای، تنتور، کپسول، شربت، قرص، طعم دهی به غذا، سالاد، سوپ، آبمیوه، سس و اسموتی به صورت نعناع تر و خشک، افزودن به عصاره ها قابلیت مصرف دارد.
علاوه بر این، خمیر نعناع بیابانی نیز در راستای درمان مسمومیت هایی غذایی کاربرد گسترده ای دارد. این خمیر به وسیله ی له کردن برگ نعناع و ترکیب آب به دست می آید.
چای یا دم نوش نعناع بیابانی به موجب برخورداری از خاصیت ضد ویروسی مقوی و تحریک قوای جنسی طرفداران گسترده ای در سطح جهان دارد. توصیه می شود از چای گیاهی نعناع بیابانی در طول روز، دو الی سه مرتبه استفاده کنید.
به منظور تهیه ی چای نعناع بیابانی ابتدا یک قاشق غذاخوری برگ نعناع بیابانی تازه را در یک قوری یا کتری قرار دهید. سپس مقداری آب جوش اضافه کنید و به صورت غیر مستقیم بر روی شعله ی گاز قرار دهید.
پس از دم کشیدن چای، آن را از صافی رد کنید و با دمای پایین دم نوش را میل کنید.
توجه داشته باشید مدت زمان دم کشیدن چای نعناع بیابانی به مدت 10 دقیقه است.
اسانس نعناع بیابانی یکی از فرآورده های نعناع به شمار می رود که از طریق تقطیر سر شاخه های گلدار و برگ نعناع تحت تأثیر بخار آب به دست می آید.
در کشور انگلستان اسانس نعناع بیابانی دارای شهرت منحصر به فردی است که به عنوان ضد عفونی کننده، تقویت کننده ی معده، بادشکن، رفع اسهال و دل پیچه های کودکان مورد استفاده قرار می گیرد.
توجه داشته باشید که اسانس نعناع بیابانی دارای 50 یا70 درصد منتول است. به منظور بهره گیری از اسانس نعناع بیابانی قادر هستید حدود یک الی سه قطره از اسانس نعناع را داخل یک لیوان آب مخلوط کنید، سپس نوش جان نمایید.
استنشاق اسانس نعناع بیابانی در راستای درمان گرفتگی سینوس، تشنج های شدید و حالت تهوع نقش دارد.
روغن نعناع بیابانی به صورت موضعی قابل استفاده است. این روغن، به عنوان یک مایع خنک کننده در ماساژ درمانی ها کاربرد دارد.
روغن نعناع بیابانی در خصوص درمان گزیدگی حشرات، خارش پوست، سرخک، آبله مرغان، آرتروز، سوختگی های سطحی، گرفتگی عضلات، التهابات پوستی و گرفتگی مجرای قفسه ی سینه مفید است.
نعناع بیابانی در خصوص اثر بخشی مفید نیازمند رعایت حد اعتدال است. در واقع مصرف بی حد و مرز از نعناع بیابانی سبب تحریک سازی سیستم گوارش می گردد.
استفاده از اسانس نعناع در مقادیر فراوان علاوه بر ارتقای سطح فشار خون بدن، موجب حرکات دودی معده، درد های مزمن معده، حالت تهوع و استفراغ می گردد.
علاوه بر این مصرف اسانس نعناع برای کودکان و نوزادان محدودیت دارد. در واقع اسانس این گیاه طبیعی با اثر بخشی در کارکرد قلب و حرکات تنفسی احتمال رویداد های ناگوار را افزایش می دهد.
بدین ترتیب توصیه می شود در صورتی که به مدت دو هفته به صورت روزانه دو الی سه مرتبه چای نعناع میل کردید، چند روز از مصرف مجدد چای نعناع پرهیز کنید.
به عبارتی دیگر برای مدتی نوشیدن چای نعناع و اسانس نعناع را به صورت کامل قطع کنید و مجددا روند مصرف را آغاز نمایید.
جمع بندی مطالب و سخن پایانی
همان طور که بیان کردیم نعناع بیابانی یکی از گیاهان دارویی معروف در راستای درمان بیماری های عفونی و ویروسی است. این گیاه دارای عناصری متعددی اعم از فسفر، روی، منگنز، کلسیم، پتاسیم و منتول است.
نعناع بیابانی به طرق مختلفی نظیر دم نوش، روغن، اسانس و طعم دهنده ی غذا کاربرد دارد. در واقع خاصیت منحصر به فرد درمانی نعناع بیابانی سبب بهره گیره ی همه جانبه از این گیاه شده است.
لازم به ذکر است که عناصر بتاکاروتین و ویتامین C موجود در نعناع بیابانی با استحکام بخشی غشای سلولی در راستای پیشگیری و درمان بیماری های صعب العلاج نظیر سرطان و بیماری های قلبی- عروقی نقش مثبتی ایفا می کند.
علاوه بر این نعناع بیابانی، با افزایش متابولیسم یا سوخت و ساز بدن سبب تسریع در روند کاهش وزن می گردد.
نعناع بیابانی سبب کاهش سردرد های میگرن، درد های قاعدگی، عفونت دهان و دندان، نفخ معده، سندرم روده ی تحریک پذیر، تقویت سیستم گوارش، کاهش اشتها، شادابی و طراوت پوست، درمان آسم، حالت تهوع و گرفتگی هایی عضلانی می شود.
گرداوری: بخش سلامت بیتوته