راهنمای عکس رنگی از رحم

هیستروسالپنگوگرافی همان عکس رنگی از رحم است

هیستروسالپنگوگرافی همان عکس رنگی از رحم مزایا و کاربرد فراوانی داشته و پزشک به وسیله آن می تواند وضعیت رحم زنان را بررسی کرده و برای مشکل ناباروری آنان به صورت دقیق راهکاری ارائه دهد. علت تاخیری در ناباروی می تواند دلایل متعددی داشته باشد و عدم سلامت اندام های تولید مثل در زنان یکی از چندین علت ذکر شده برای آن است. ما در این مقاله قصد داریم تا توضیحات لازم را درباره هیستروسالپنگوگرافی یا همان عکس رنگی رحم در اختیار شما قرار داده و از دلایل تجویز آن و مزایای انجام این آزمایش با شما سخن بگوئیم. اگر شما هم جزو آن دسته از افرادی هستید که مشکل ناباروری داشته و پزشک برای شما این آزمایش رادیولوژِ را تجویز کرده، حتما با ما تا پایان این متن همراه باشید.

منظور از عکس رنگی رحم (Hysterosapingo Graphy)
هیستروسالپنگوگرافی یا همان عکس رنگی رحم یکی از روش های تشخیصی در رادیولوژی است که پزشک متخصص از آن به منظور بررسی وضعیت داخل و اطراف رحم و لوله های فالوپ زنانی که مشکل ناباروری دارند؛ استفاده می کند. این روش ارزیابی در مسئله ناباروری بسیار مهم بوده و به وسیله عکس رنگی رحم وضعیت دقیق سلامتی زنان مشخص می شود. هیستروسالپنگوگرافی یا عکس رنگی رحم همراه با برخی از آزمایش ها دیگر در نخستین جلسه ویزیت دکتر برای شما تجویز خواهد شد.

بررسی وضعیت سلامتی رحم با عکس رنگی از آن

 
اگر بخواهیم دقیق تر درباره عکس رنگی رحم برای شما توضیح دهیم باید بگوییم پزشکان که از یک نوع اشعه ایکس به به نام فلوروسکوپی به همراه مواد حاجب (کنتراست) برای تست و آزمایش های پزشکی در تشخیص نوع بیماری و درمان آن ها استفاده می کنند. یکی از قدیمی‌ترین و رایجترین روش های تصویربرداری از اندام داخلی بدن در پزشکی به وسیله اشعه X انجام می گیرد.

دلایل تجویز عکس رنگی از رحم توسط پزشک
ارزیابی وضعیت و سلامتی اندام های تولید مثل یکی از موضوعات اساسی و مهمی است که باید در تشخیص علت تاخیر و ناباروری زنان به کار گرفته شود.  به این منظور در ویزیت های اولیه معمولا پزشک عکس رنگی یا هیستروسالپنگوگرافی را به همراه سایر آزمایش های لازم برای بیمار تجویز خواهد کرد تا از این طریق بتواند رحم و اطراف آن را بررسی کرده و از وضعیت و عملکرد این قسمت بدن مطلع شود. به این ترتیب پزشک به صورت دقیق می تواند از روی نتایج حاصل از این تست برای تشخیص روش درمانی و بهبود وضعیت سلامتی بیمار اقدام کند. در واقع علت اصلی ناباروری در زنان به دلیل انسداد لوله‌های رحمی و یا وجود چسبندگی رحم آنان می باشد.

زنان نابارور و عکسبرداری رنگی از رحم آنان

روش عکسبرداری رنگی از داخل رحم و اطراف آن
برای اینکه بتوانیم با عکس رنگی از رحم به وسیله تکنیک خاص فلوروسکوپی وضعیت آن را بررسی کنیم در ابتدا باید به وسیله دستگاه آن ناحیه از بدن فرد را در معرض دوز کمی از پرتوهای یونیزان اشعه ایکس قرار داد تا امکان مشاهده تصاویری از اندام های داخلی بدن او حتی اندام های در حال حرکت بر روی صفحه مانیتور میسر شود.

لذا برای این عکس رنگی رحم واضح باشد، باید ابتدا در طی عکسبرداری لوله های رحم فرد مملو از مواد حاجب محلول در آب شده تا از این طریق رادیولوژیست بتواند وضعیت آناتومی رحم و عملکرد آن را به وسیله اشعه فلوروسکوپی مشاهده و بررسی کند. در نهایت پزشک از روی این عکس رنگی رحم مشکل فرد را در خصوص هر یک از موارد چسبندگی های درون رحم، پولیپ، فیبروم و انسداد لوله‌ ها و جلوگیری از لقاح تخمک و اسپرم و... تشخیص خواهد داد.

شیوه عکسبرداری رنگی از رحم

 
نکات لازم قبل از انجام آزمایش عکس رنگی از رحم یا هیستروسالپنگوگرافی
بعد از مراجعه به پزشک زنان برای حل مشکل ناباروری خود حتما در صورت تجویز آزمایش عکس رنگی از رحم یا هیستروسالپنگوگرافی لازم است که برخی از موارد مهمی را در زیر نیز به آن ها اشاره شده با پزشک خود در میان بگذارید. این نکات شامل موارد زیر می باشد:

- سابقه آلرژی یا حساسیت نسبت به مصرف ماده ای خاص و یا رنگ اشعه ایکس
- عفونت در حفره لنگی در طی چند ماه اخیر برای انجام تست های لازم بررسی عفونت لگنی
- وجود احتمال بارداری
- اعلام زمان دقیق پریودی برای انجام آزمایش هیستروسالپنگوگرافی یا عکس رنگی از رحم در هفته بعد از آن
- مصرف داروهای آنتی بیوتیک قبل از انجام آزمایش هیستروسالپنگوگرافی یا عکس رنگی از رحم به توصیه و تجویز برخی از پزشکان
- امضای یک رضایت نامه برای انجام آزمایش هیستروسالپنگوگرافی یا عکس رنگی از رحم

نکات لازم قبل از انجام آزمایش عکس رنگی از رحم یا هیستروسالپنگوگرافی

 
مراحل انجام آزمایش عکس رنگی از رحم توسط رادیولوژیست
انجام این آزمایش به صورت یک معاینه سرپاییی بوده و تقریبا حدود 10 تا 30 دقیقه زمان برای تهیه عکس رنگی از رحم لازم است. فرد بعد از مراجعه به یک پزشک رادیولوژیست باید به حالت پشت بر روی تخت معاینه دراز کشیده و پاهای خود را بر روی رکاب تعبیه شده در آن تخت قرار دهد. سپس رادیولوژیست یک اسپکولوم را که در واقع دستگاهی برای معاینه اندام های داخلی زنان است؛ داخل واژن بیمار کرده و بعد از تمیز شدن دهانه رحم یک کانتر را به داخل آن می فرستد.

در مرحله بعدی از یک لوله بسیار ظریف برای تزریق ماده حاجب محلول در آب به داخل رحم استفاده می شود. ماده حاجب در صورت نبود هیچگونه انسداد و مشکلی در داخل رحم و لوله ها آن، به طور یکنواخت تمام این فضا مملو از این ماده خواهد شد. در نهایت بعد از تزریق ماده حاجب، کار عکسبرداری از رحم به وسیله اشعه ایکس آغاز شده و سپس بعد از اتمام مراحل تصویربرداری کانتر را از بدن او خارج می کنند. پزشک به وسیله این عکس رنگی از رحم به ارزیابی و بررسی وضعیت رحم و لوله های رحمی می پردازد. گاهی برای اطمینان بیشتر از عدم وجود هیچگونه زخمی در اطراف تخمدان بیمار، تصاویر اشعه ایکس را روز بعد می گیرند.

دستگاه اسپکولوم برای معاینه اندام های زنانه

چنانچه فضای داخل و لوله های رحم فرد مسدود باشد؛ ماده حاجب پس از تزریق نمی تواند تمام این فضا را پر کند. علت این انسداد گاه انقباض عضلات رحم بخاطر احساس درد هنگام تزریق ماده حاجب به داخل رحم فرد بوده و این باعث خواهد شد تا او درد به نسبت بیشتری را در این آزمایش احساس کند. به همین خاطر است که برخی از پزشکان برای تسکین درد و ناراحتی بیمار مصرف داروهای مسکنی نظیر ایپروفن را حدود نیم ساعت قبل از آزمایش عکس رنگی از رحم یا هیستروسالپنگوگرافی به آنها توصیه می کنند.

اکثر زنان در حین انجام این آزمایش به دلیل آمادگی و آگاهی کامل آنها از روند عکسبرداری هیچ مشکل و ناراحت را احساس نکرده و شاید بعد از اتمام آن کمی احساس درد کنند. در چنین شرایطی بیمار به منظور بررسی احتمال بروز واکنش های آلرژیک و یا خونریزی حدود نیم ساعت تحت نظر پزشک قرار خواهد گرفت. در همین راستا بهتر است یک نفر به عنوان همراه در روز گرفتن عکس رنگی از رحم خود کنار شما باشد.

بهترین زمان برای انجام آزمایش عکس رنگی از رحم (هیستروسالپنگوگرافی)
برای اطمینان از عدم بارداری فرد در طول آزمایش عکس رنگی از رحم، معمولا پزشکان یک هفته بعد از اتمام دوران قاعدگی و قبل از تخمک‌گذاری را برای انجام این آزمایش مناسبترین زمان می دانند. همچنین بنا بر تجویز پزشک استفاده از یک مسهل یا تنقیه برای تخلیه روده بیمار در شب قبل از عمل می تواند به وضوح تصاویر حاصل از آزمایش عکس رنگی از رحم کمک کند. این احتمال نیز وجود دارد که برای کاهش ناراحتی، استرس و دردهای احتمالی پزشک قبل و بعد از عمل برای شما یک آرام‌ بخش خفیف و یا داروی مسکن (آنتی بیوتیک) تجویز کند.

بهترین زمان برای انجام هیستروسالپنگوگرافی

 
نکته: جواهرات، دندان مصنوعی، عینک، هر نوع اشیاء فلزی و یا برخی از لباس ها باعث اختلال در کیفیت تصاویر حاصل از اشعه ایکس در طی تصویربرداری از بدن فرد بیمار خواهد شد؛ لذا در چنین مواقعی برای نتیجه دقیق تر آزمایش عکس رنگی از رحم باید فرد بدون هیچ شی اضافی و با پوشیدن لباس مخصوص در اتاق پزشک حاضر شود.

کاربرد و تاثیر آزمایش هیستروسالپنگوگرافی در تشخیص انواع مشکلات زنان
با انجام آزمایش عکس رنگی از رحم رادیولوژیست قادر خواهد بود تا با مشاهده تصاویر شکل و ساختار رحم، عدم انسداد لوله‌های فالوپ و هرگونه ‌زخم در رحم یا حفره صفاق (شکمی) و ... بتواند وضعیت هریک از آنها را برای تشخیص علت کاهش ناباروی در برخی زنان بررسی و ارزیابی کند. این تکنیک خاص همچنین برای بررسی علت سقط های پشت سر هم جنین که از ناهنجاری ‌های مادرزادی و یا اکتسابی رحم ناشی می شود؛ کاربرد دارد. در واقع پزشک به وسیله عکس رنگی از رحم می تواند شدت اختلالات ذکر شده در زیر را در داخل رحم و لوله های رحمی تشخیص دهد:

- تومور و سرطان رحم
- چسبندگی رحم
- فیبروم رحم

تشخیص وضعیت انسداد لوله‌های رحم با تست عکسبرداری رنگی:
باز نبودن و انسداد لوله های رحم یکی دیگر از مسائل مهمی است که با انجام آزمایش عکس رنگی از رحم می توان بر اثرات جراحی انسداد لوله‌های رحم نظارت کرد. در واقع این جراحی برای هر یک از موارد ذکر شده در زیر صورت میگیرد:

چسبندگی و انسداد لوله های رحم یکی از دلایل ناباروری

 
- انسداد لوله‌های رحم بخاطر عفونت یا زخم های شدید در آن
- بستن لوله رحم برای جلوگیری از بارداری
- عقیم سازی و یا عقیم سازی معکوس با بسته شدن لوله‌ های رحم
- بازکردن مجدد لوله‌های رحم بعد از عقیم سازی یا انسداد لوله ناشی از بیماری

مزایای انجام آزمایش هیستروسالپنگوگرافی یا از عکسبرداری رنگی از رحم
علاوه بر کاربرد و مزایایی که این تست عکس رنگی از رحم در تشخیص برخی از بیماری ها و مشکلات موجود در اندام های تولید مثل زنانه دارد؛ این روش نسبت به سایر روش های موجود در این زمینه از مزایای بیشمار دیگری همچون موارد زیر برخوردار می باشد:

آزمایش هیستروسالپنگوگرافی

 
- حداقل تهاجم و عوارض نادر در روش عکس رنگی از رحم
- کوتاه بودن مدت زمان لازم برای انجام آزمایش هیستروسالپنگوگرافی
- فراهم کردن  اطلاعات ارزشمندی از انواع اختلالات برای ناباروری و یا مشکلات سقط جنین
- برطرف ساختن انسداد لوله‌های فالوپ برای بارداری بیمار در برخی موارد
-  عدم باقی ماندن هرگونه آثار تابش اشعه ایکس در بدن بیمار بعد از آزمایش عکس رنگی از رحم
- عدم همراهی هر نوع عوارض جانبی اشعه ایکس در محدوده تشخیصی برای بیمار
- نبودن انقباضات عضلات لگن و کاهش مقاومت در برابر قرار دادن وسایل در داخل واژن
- کاهش تعداد تصاویر حاصل از دریافت اشعه ایکس
- کاهش میزان داروی تزریق شده برای بیهوشی بیمار
- عدم احساس درد و ناراحتی ناشی از اسپاسم در حالت بیهوشی آزمایش عکس رنگی از رحم (HSG)

عوارض ناشی از تست هیستروسالپنگوگرافی (عکس رنگی از رحم)
همانطور که در قسمت قبل نیز به آن اشاره شد؛ این روش از جمله تکنیک های خاص آزمایش رادیولوژیست که عوارض جانبی زیادی را برای بیمار به دنبال خود نخواهد داشت. ولی از جمله معایب و عوارض نادر آزمایش عکس رنگی از رحم می توان به ایجاد احساس استرس و اضطراب کاذب، درد موقتی آن، عفونت و یا لکه بینی و خونریزی در برخی از مواقع اشاره کرد. همچنین در صورت تداوم احساس درد و یا بروز تب در چند روز بعد از آزمایش عکس رنگی از رحم، باید هر چه زودتر پزشک خود را از این مسائل آگاه کنید.

 
نکته 1: انجام این تست بر روی افرادی که به انواع عفونت و التهاب لگنی و خونریزی‌ های نامشخص واژینال دچار شده اند تا بعد از بهبودی کامل آن ها ممنوع است.

مدت زمان لازم برای دریافت نتایج آزمایش هیستروسالپنگوگرافی
امروزه با افزایش مشکل ناباروری در میان زوج های جوان و تلاش آنها برای تشخیص علت مشکلشان باعث شده که به دلیل عدم تشخیص دقیق وضعیت رحم و لوله های فالوپ در سونوگرافی، این افراد با تشخیص پزشک به انجام تست هیستروسالپنگوگرافی روی بیاورند. بنابراین متخصص رادیولوژیست معمولا یک یا دو روز بعد از بازبینی تصاویر حاصل از تست هیستروسالپنگوگرافی یا عکس رنگی رحم، گزارشی را به همراه این تصاویر برای ارزیابی نتایج حاصل توسط متخصص زنان و زایمان در اختیار شما قرار خواهد داد.

گردآوری: بخش سلامت بیتوته